Droogte en lokale buien: wat doen met beregening?

Nadat de weken zonder neerslag zich aaneensloten vanaf april, kwam de neerslag de laatste weken van mei als geroepen. Lokaal viel er 50 millimeter in een enkel weekend waarbij de dagen erna hier en daar de maandsom alsnog opliep naar 80 millimeter. Een totaal van 40-50 millimeter is representatief voor het grootste deel van het land.

Goed nieuws, want direct aan de oppervlakte is daarom weer vocht voorradig gekomen na een periode van droogte. Tenminste, voor nu. Komt er weer een periode van beregening aan?

Niek van Andel is meteoroloog en houdt het nauwlettend in de gaten. Hij waarschuwt voor teveel optimisme: "Van een grote waterbuffer is nog allerminst sprake en juist aan de oppervlakte zal het vocht bij een aantal droge dagen direct weer onttrokken worden", aldus de meteoroloog van AgroExact. "Afhankelijk van de temperatuur verdampt er zomaar 20 -30 millimeter in een week tijd- en dan heb ik het nog niet eens over hoogzomerse omstandigheden met veel zon. Gewassen kunnen nog wel eens eerder weer vocht nodig hebben dan verwacht, zeker nu de meeste gewassen nog ondiep wortelen." Van Andel verwacht dat er al snel weer naar beregening of andere irrigatiemogelijkheden wordt gekeken. Zeker door de brandstofprijzen dit jaar geen gemakkelijke keuze.

Niet beregenen is uiteraard een optie. Geen beregeningskosten in dit geval, maar dit zal onherroepelijk ten koste gaan van opbrengst. En zeker met de huidige prijzen kan het nog wel eens goed uitpakken om een mooie oogst mee te pakken en wél te beregenen. Maar wanneer is het goede moment om weer te beginnen? Met welke hoeveelheid? En wanneer dien ik de volgende keer dan weer water toe?

'Gewoon ruim voldoende' haspelbeurten van 30 mm of meer op een vast schema is nog altijd een beproefde strategie, alleen dit jaar niet direct de meest economische. Van Andel: "Iedere millimeter teveel die wegspoelt naar diepere lagen gaat de opbrengst niet verhogen, sterker nog, mineralen spoelen uit en met een beetje pech slaat de grond dicht waardoor de eerstvolgende natuurlijke regen-of onweersbui sneller zorgt voor grote plassen op het land in plaats van het opvullen van een tekort." En uiteraard: iedere millimeter meer, kost meer geld.

In dit geval (een grote wil om een goede opbrengst te halen, maar bij hoge prijzen voor beregening) is het gebruik van een beregeningsadvies op basis van een bodemvochtsensor de ideale oplossing volgens Van Andel, zelf ook oprichter van AgroExact. "Vanuit de WUR test kwamen we als beste uit de bus, zowel op gebied van nauwkeurigheid en mogelijkheden van het platform." De sensor meet ieder half uur de zuigspanning van de bodem, dus hoe hard een plant moet 'trekken' om vocht uit de bodem op te nemen. Is deze te hoog, dan loopt de plant groei mis. De sensor meet deze waarde in de wortelzone. Op de applicatie kan het gewas ingevuld worden, waardoor een melding komt wanneer de waardes oplopen van optimaal (code groen) naar suboptimaal (code geel) tot kritiek (code rood). Tussen de suboptimale omstandigheden en de kritieke omstandigheden in is het ideale window om te gaan beregenen (code oranje). Met het invullen van de diepte van de wortelzone en de grondsoort volgt er bovendien direct uit wat de bandbreedte van hoeveelheid is die maximaal toegediend kan worden.

"Tijdens de ontwikkeling in de jaren 2018, 2019 en 2020 hebben we veel ervaring opgedaan hoe de sensor in praktijk gebruikt wordt. We weten van gebruikers dat men in de praktijk eerder begint met beregenen, maar met kleinere hoeveelheden. Doordat er gericht op de wortelzone wordt, resulteert dit vaak in netto minder millimeters om toch de sensor 'in het groen te houden.' Zowel letterlijk op het veld, als de waardes op de app."