De ophaalbijdrage die veehouders betalen om de mest kwijt te raken zijn al weken stabiel. Gewassen zijn vol aan de groei en vanuit de akkerbouw is er daardoor weinig vraag naar mest. Normaal gesproken zou je verwachten dat die rustige fase aanhoudt tot er weer mest op de graanstoppel gereden kan worden. Wel of geen derogatie hangt echter als een donkere wolk boven de markt.
Deze maand hoopt minister Henk Staghouwer (ChristenUnie) daarover duidelijkheid te verschaffen, zo heeft hij toegezegd in een debat met de Tweede Kamer. Dat kan de ogenschijnlijk rustige mestmarkt behoorlijk op zijn kop zetten.
Derogatie houdt melkveehouders al sinds de start van het mestseizoen bezig. Verschillende coöperaties, leveranciers en voorlichters adviseerden veehouders in het bemestingsplan voor dit seizoen niet te rekenen met de hogere mestnorm van de derogatie. Mest die eenmaal op de wei ligt, kun je immers niet meer afvoeren in het geval de derogatie niet verleend wordt. Kunstmestprijzen stegen in het voorjaar naar recordhoogtes en op het ministerie hebben ze ondertussen de mond vol over kringlooplandbouw. Het is daarom goed te begrijpen dat veehouders zolang mogelijk wachten met het afvoeren van mest.
Eindelijk duidelijkheid, nou ja waarschijnlijk
Aanstaande maandag (13 juni) staat de derde presentatie van Nederland voor het Nitraatcomité van de Europese Commissie op de agenda. Daarin moet het kabinet uitleg geven hoe het met de gebiedsgerichte aanpak de waterkwaliteit wil verbeteren. Staghouwer heeft in het debat aangegeven nog steeds positief gestemd te zijn over de uitkomst van de procedure rondom het verlenen van de derogatie. Vorige maand liet de minister wel weten dat veehouders er verstandig aan doen om binnen de norm van 170 kilo stikstof per hectare uit dierlijke mest te blijven. VVD-Kamerlid Thom van Campen stelde voor om dit seizoen niet te handhaven op het overschrijden van de mestnormen, omdat het mestseizoen al lang begonnen is en veel veehouders uit zijn gegaan van een verlening van de derogatie. Daar wil Staghouwer niet in meegaan.
Op de mestmarkt gaat alle onduidelijkheid over de derogatie behoorlijk knellen. De tweede snede is op veel bedrijven gemaaid of staat dat voor de komende dagen op de rol. De weiderij is daarmee ook zo een beetje toe aan de derde mestgift. De boer staat daarbij voor een dilemma. Ga je mee in het optimisme van de minister en waag je het erop drijfmest te gebruiken of kies je voor de zekere weg en strooi je dure kunstmest?
Gunstig voorjaar, ongunstige herfst?
Bedrijven die normaal gebruik maken van de derogatie moeten ook rekening houden met de vlotte afvoer van mest afgelopen voorjaar, waarschuwen enkele mestintermediairs. De gebruikersnormen in de akkerbouw staan vast. Door de hoge kunstmestprijzen hebben akkerbouwers meer dierlijke mest aangevoerd dan gemiddeld. Er werd zelfs betaald voor het uitrijden van mest, iets wat al een hele tijd niet meer is voorgekomen. Door de royale belangstelling voor dierlijke mest is op veel akkerbouwbedrijven de mestruimte al grotendeels opgesoupeerd (of misschien zelfs overschreden) volgens handelaren. Er kan daardoor na de graanoogst en andere vroege gewassen weleens veel minder vraag naar mest komen dan we de afgelopen jaren gewend waren, terwijl het aanbod juist grotere uitvalt. Verwerking van de mest is een andere optie, maar ook daar zijn er grenzen aan de capaciteit.