Nieuws Grond
Rechter steekt stokje voor speculatie met grond
Als het aan de rechter ligt moet de speculatieve handel in landbouwgrond aan banden worden gelegd. Die uitspraak werd op 14 augustus door de Rechtbank Noord-Holland gedaan. De praktijk waarbij percelen landbouwgrond in honderden stukjes worden opgeknipt – die vervolgens als attractieve belegging aan particulieren worden aangeboden – is de laatste jaren fors in omvang toegenomen. In de praktijk blijkt dat deze zogenaamde 'warme grond' ijskoud aanvoelt.
Het bovenstaand fenomeen is zeker niet nieuw, maar begin dit jaar kreeg het opnieuw veel aandacht. Het Kadaster en journalisten van RTL Nieuws zochten uit om hoeveel percelen het gaat en welke bedragen hiermee zijn gemoeid. Het onderzoek wees uit dat in de laatste 10 jaar 700 percelen landbouwgrond zijn gekocht en vervolgens in 17.000 percelen opgeknipt. Die stukjes, van enkele honderden tot duizenden vierkante meters, worden vervolgens als belegging aangeboden.
Geen warme grond
De rechter legt in zijn recente uitspraak een bom onder deze werkwijze, zo kopt RTL Nieuws. Eén van de kopers van landbouwgrond – een particulier – daagde het bedrijf Grondzaken Nederland B.V. uit Hoofddorp voor de rechter. Toen bleek dat de zogenaamd warme grond helemaal geen bestemmingswijziging zou ondergaan weigerde de grondkoper te betalen. Hij voelt zich misleid en onder druk gezet. De verkoper is van mening dat de koopovereenkomst nagekomen moet worden. Daar gaat de voorzieningenrechter niet in mee. Volgens hem is er teveel twijfel aan de rechtsgeldigheid van de koopovereenkomst.
De rechter oordeelt dat de verkoper zijn zorgplicht niet heeft nagekomen en dat het kopen van grond op deze manier niets meer is dan een zeer kostbaar lot in een loterij. In het aankoopproces wordt alleen gefocust op de potentiële waardevermeerdering van de grond, wanneer hier bijvoorbeeld een bouwbestemming op komt. In de praktijk komt dat bijna nooit voor.
Toezicht
RTL meldt daarnaast dat de rechter van mening is dat dergelijke speculatieve beleggingen onder AFM-toezicht moeten komen te staan. In de uitspraak is dat niet terug te lezen. Wel wordt gerefereerd aan een Kamerbrief van juli dit jaar over het onderwerp. Daarbij werd ook met de AFM en ACM overlegd. Omdat kopers nu zelf verantwoordelijk zijn voor het beheer van de grond valt de grondaankoop niet onder de Wet financieel toezicht (Wtf). Louter het maaien van gras of verpachting is volgens de rechter niet volgens de strekking van de Wtf. Hij noemt het vanuit het oogpunt van consumentenbescherming maatschappelijk moeilijk aanvaardbaar.
Advocaten die zich al langer bezighouden met het bijstaan van kopers zeggen erg blij te zijn met de uitspraak. De verwachting is dat hiermee een stokje wordt gestoken voor deze dubieuze praktijken. Boerenbusiness zocht eerder uit welke impact het heeft voor de agrarische sector. Voor een boer die de stukjes grond pacht zijn er voor- en nadelen. Er zijn meer eigenaren om mee rekening te houden, en de administratieve kosten zijn hoger. Daartegenover staat een vaak fors lagere pachtprijs. Bij de research van het artikel werd ook duidelijk dat de verpachting niet altijd volgens afspraak verloopt. Bijvoorbeeld wanneer een niet-overeengekomen gewas wordt geteeld of wanneer zonder huur- of pachtovereenkomst een stukje grond toch wordt gebruikt.
Gevolgen
Een vervolg op deze rechtszaak is een bodemprocedure om deze individuele zaak verder uit te diepen. Met deze uitspraak is de kans groot dat meer beleggers proberen hun grondaankoop ongedaan te maken. De rechter noemt ook nog dat de bestuurders van Grondzaken Nederland eerder binnen een ander bedrijf actief waren, dat exact hetzelfde businessmodel had, waarbij beïnvloedbare kopers onder druk worden gezet om tot koop over te gaan. Dat wordt de gedaagden zwaar aangerekend.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
