Achtergrond Stikstofstemming
De handhavingsknoop: PAS, Schiphol, faunaschade
Amper terug van een paar maanden zomerreces, stortte de Tweede Kamer zich deze week weer volop in de stikstofproblematiek. Het ging over minister Wiersma's voornemens en ook over de PAS-melders. Helaas met vrijwel hetzelfde resultaat als de meeste stikstofoverleggen. Er werd lang gepraat, met weinig concreet resultaat.
Zoals een beetje viel te verwachten, kreeg minister Femke Wiersma er weer stevig van langs, maar veel verandering in de situatie belooft al dit gemopper niet te brengen. De argumenten lijken zo onderhand ook allemaal wel gewisseld. Ook gerenommeerde instituten, zoals het PBL, baseren zich voor hun inzichten op raar tot stand gekomen natuurdata, zoals vorige week aangehaald. Kamerleden praten die rapporten na, schijnbaar zonder zelf na te denken. Verdieping, nieuwe inzichten en oplossingsroutes zouden welkom zijn, maar op dat front geven de volksvertegenwoordigers niet echt thuis.
Natuurtool en ander klein bier
Als het gaat over de vergunningverlening – waar het begin van alle oplossingen moet liggen, want zonder zoiets is zelfs innovatie kansloos – zit de zaak nog muurvast. Minister Wiersma probeert wel van alles, ook met schijnbaar kansloze oplossingen. Voorbeelden zijn haar plan voor tijdelijke vrijstelling van vergunning voor activiteiten die structurele stikstofreductie opleveren en sinds deze week officieel ook een 'natuurtool', waarmee emissiereductie op natuur kan worden aangetoond.
Duurzame wurggreep
Het oogt wel allemaal als klein bier, zolang er in de politiek-bestuurlijke keten geen echte wil bestaat om iets te doen aan zaken als de rekenkundige ondergrens en de Kritische Depositiewaardes binnen het Aerius-model. Hiermee wordt niet alleen de landbouw, maar ook de rest van de economie in een duurzaam aangelegde wurggreep gehouden.
Gedoogluchthaven
Het wrange hierbij is dat Schiphol deze week weer een natuurvergunning is ontzegd (wat op zich nog geen groot probleem is) maar dat bij Schiphol ook niemand denkt aan handhaven, zelfs MOB laat het wel uit zijn hoofd. Tegelijkertijd dringt deze week wel weer een hele groep Tweede Kamerleden aan op handhaving voor de slinkende groep PAS-melders.
PAS-melders en -reunisten
Dit laatste verdient enige toelichting. Zo'n zes jaar geleden waren er meer dan 3.600 PAS-melders. Daarvan zijn er nog ongeveer 2.150 over: 1.364 waarvan het dossier is bekeken en waarvoor nu geen oplossing is, en 795 waarvan het dossier nog wordt bestudeerd en waarvoor waarschijnlijk ook geen oplossing is. Eind vorig jaar belandde bovendien een groep van 150 voormalige PAS-melders weer terug bij af doordat de Raad van State een streep zette door het intern salderen. Je zou ze PAS-reunisten kunnen noemen.
Onwrikbare mol
Tot nog toe beschermen rijk en provincies hen zoveel mogelijk tegen handhaving, maar dit tot ongenoegen van milieuactiegroepen en een deel van de Tweede Kamer. Bovendien is deze situatie bij de nu geldende regels lastig om vol te houden. De voor Nederland zo bekende tolerantie – tegenover de luchtvaart, tegenover wolven en veel meer – geldt hier niet. Een mol is een mol en die is kennelijk onwrikbaar.
Vergunningvrij reduceren
Ook het plan van Harm Holman en zijn bondgenoot op dit dossier Pieter Grinwis, voor een grondgebonden landbouw (en daarmee van een verdere reductie van de mestproductie en van de veestapel) helpt hier niets aan veranderen. De vergunningverlening komt er niet van los, tenzij doorvoering van dit plan op een ander front een beetje extra goodwill kweekt. Een direct verband tussen beide bestaat echter niet.
Wel belooft het plan van Holman en Grinwis, dat bijna zeker op een meerderheid in de Tweede Kamer kan rekenen, grote problemen te veroorzaken voor de intensievere veehouderij, maar dat was eigenlijk ook de bedoeling. Toch is het macro gezien misschien minder schadelijk dan het cafetariamodel voor veereductie vanaf 30% dat de gezant van de G7 vorige week opperde.
Gedoogschade bij Faunafonds
Ook aan de orde kwam deze week de sterk oplopende faunaschade. Dit gebeurde schriftelijk, maar is niettemin interessant, en het raakt ook aan zaken die wel en niet worden gehandhaafd in Nederland. Eerder deze zomer publiceerden de provincies cijfers over de faunaschade in 2024 en die in voorgaande jaren. Vorig jaar werd bijna €75 miljoen aan schade uitgekeerd, tegenover amper de helft in 2021 en bijna €21 miljoen in 2015. Hoe kan dit, wilde de Kamer weten. Staatssecretaris Jean Rummenie verklaart het uit een combinatie van factoren en verwoordt het diplomatiek. Volgens hem komt het door 'meer aanvragen, hogere gewasprijzen, het deels wegvallen van de mogelijkheden om gebruik te maken van de landelijke aanwijzingen van vergunningvrije gevallen en meer schade aan landbouwhuisdieren door wolven'. Voor de goede verstaander: ook het beleid van diverse provincies, met name in de laatste jaren, om bij schade door 'probleemdieren' anders dan de wolf ook geen handhaving meer toe te staan, jaagt de rekening op. Overigens is die €75 miljoen van 2024 niet het totale plaatje aan Faunaschade. Schade aan hobbydieren en maatregelen ter bescherming tegen onder meer de wolf worden (deels) betaald uit andere potjes.
Stemgewicht remt Renure
Voor de komende weken is er misschien toch een sprankje hoop voor de veelgeplaagde veehouderij, zo liet minister Wiersma toch ook nog weten. Op 19 september komt het Europese Nitraatcomité weer bijeen. Ook om te kijken naar het Nederlandse Nitraatactieprogramma, maar daarover wordt weinig vermeld. Ander onderwerp is Renure. Wiersma is hoopvol dat er nu eindelijk eens een doorbraak komt. Volgens haar is inmiddels een meerderheid van de lidstaten voor. Toch is de uitkomst nog geen gelopen race. Het is namelijk niet de meerderheid die beslist, maar de groep landen met het meeste stemrecht, en dat kan alsnog voor meer oponthoud zorgen.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
