Achtergrond Stikstofstemming
1 mol komt binnen met fotofinish van een slak
Tijdens de laatste vergadering van de huidige Tweede Kamer nam de Tweede Kamer donderdagavond, tussen alle andere zaken door, eindelijk een motie aan over verhoging van de rekenkundige ondergrens naar 1 mol. Mooi gedaan, want met een twee derde meerderheid van alle stemmen in de Kamer aangenomen.
Het was wel de fotofinish van een slak. Met name de BBB heeft er bijna vanaf de eerste ademtocht voor gepleit, maar heeft in de voorbije jaren ook diverse kansen laten voorbijgaan, onder meer bij de provincies en door toedoen van bangige politici. Uiteindelijk lijkt het toch goed te komen, mits minister Femke Wiersma de motie nog wel even snel wettelijk vast laat leggen. De BBB gaat er toch alvast de verkiezingen mee in.
Nijhof/Van der Plas
Dat de motie voor de invoering van een (iets verhoogde) rekenkundige ondergrens nu de geschiedenis ingaat als de motie-Van der Plas, is wel bijzonder. Bijna was het namelijk de motie-Nijhof geweest. Een dag eerder diende PVV-Tweede Kamerlid Jeanet Nijhof (PVV) een vrijwel identieke motie in, maar die werd na een negatief stemadvies van minister Wiersma verworpen. Met de motie-Van der Plas kon ze wel leven en ook partijen als het CDA en de ChristenUnie gaven er hun steun aan.
Staat als ethische hacker?
Als over enige tijd de rekenkundige ondergrens wettelijk wordt vastgelegd, moet de Raad van State er nog een oordeel over geven (eerder kan feitelijk gezien niet echt, of het moet een soort ex ante toets zijn). Dat kan alleen met een PAS-melder met een handhavingsverzoek aan de broek als proefkonijn. De grote vraag is dan, met wie de staat (het ministerie van LVVN) dan optrekt: met een PAS-melder, en dan tegen MOB en vrienden. Of gaat de overheid als soort van 'ethische hacker' samen met MOB de arme PAS-melder te lijf? De Stichting Stikstofclaim schijnt wel met het ministerie van LVVN te willen optrekken ter verdediging van een PAS-melder. De 1-mol motie is dus ergens wel een doorbraak, maar niet de oplossing van alle problemen.
Gedraaide professoren
Niet alleen in de Tweede Kamer is een wissel omgegaan met betrekking tot de rekenkundige ondergrens. Ook bij een paar bekende stikstofprofessoren. Zowel Jan-Willen Erisman als Wim de Vries hebben publiekelijk uitgesproken dat ze de huidige juridische situatie ongewenst vinden, en ook dat wat hen betreft het Aerius-programma niet geschikt is voor de vergunningverlening. Dat is een echte, hoewel langzame draai van deze twee professoren. Voortschrijdend inzicht is evenwel geen schande.
Ruwe data en correcties
Voor de komende tijd zitten er nog meer veranderingen aan te komen. Het RIVM heeft namelijk de meetdata voor ammoniak (Meetnetwerk Ammoniak Natuurgebieden, MAN) vrijgegeven aan stikstofexpert Wouter de Heij. Wel met enige beperkingen, maar toch. De Heij moet er nog verder in duiken, maar zijn eerste conclusie is wel dat de ruwe meetdata een heel ander beeld laten zien dan de modelberekeningen die ermee zijn gemaakt. Het model bevat 'correcties', die niet door de data zelf worden gesteund.
Als dat klopt, betekent dit nog meer vervelend nieuws voor Aerius. Dit model wordt weliswaar voortdurend geactualiseerd en volgens beheerder het RIVM ook verbeterd met nog meer metingen in plaats van vooral berekeningen, maar nog altijd blijven cruciale depositiemetingen achterwege.
Toch meer alarmerends
Het RIVM blijft ondertussen wel alarmerende rapporten publiceren over de (vooral berekende) stikstofdepositie op natuur. Dit gebeurt in samenwerking met Wageningen UR. Het jongste product uit deze reeks uit de Monitor Stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden, versie 2025.
Volgens deze rekenexercitie neemt de depositie van stikstofverbindingen wel af, maar blijft de stikstofoverbelasting heel groot, te groot en boven de Kritische Depositiewaarde (KDW).
Onzekerheid op onzekerheid
Dit is ook niet gemeten, maar opnieuw berekend. De KDW voor planten en habitats (leefgebieden en leefgebiedjes) wordt berekend aan de hand van de geschatte/berekende gevoeligheid van diverse soorten voor stikstof, maar dit vindt plaats met een grote onzekerheidsfactor. Bovendien wordt de invloed van andere stoffen in de natuur voor een groot deel buiten beschouwing gelaten. Daarna wordt de depositie van stikstof op natuur berekend, in ieder geval grotendeels berekend. Berekening op berekening dus, met beide grote onzekerheidsmarges. Ambtenaren, vaak vooral juristen, zijn niettemin erg onder de indruk van dit soort rapporten. Vaak met het argument dat dit 'het beste is wat we hebben'. Politici en vaak ook rechters geloven dit.
Mismatch
Het zorgt wel voor veel mismatch en onbegrip bij mensen en bedrijven waar het probleem speelt. Ook bij een dossier als dat van de wolf. Burgers slaan alarm over de wolf, burgemeesters schrijven brandbrieven, maar deze week was er weer een rechter die vindt dat een (schapen)moordende wolf die Voorthuizen en omgeving terroriseert nog maar even moet worden verdragen. De rechter heeft gesproken.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
