Achtergrond Stikstofstemming
Veeprikkergate en derogatiesores
Met bijna alle aandacht gericht op de formatie van een nieuwe regering, wordt bijna vergeten dat het demissionaire kabinet ook nog werk heeft te verrichten. Landbouwminister Femke Wiersma moest zich afgelopen week zelfs nog verantwoorden waarom ze niet meer haast maakte met een verbod op de veeprikker.
Misschien zijn er wel acutere onderwerpen om je druk over te maken voor een minister, zou je zeggen, maar niet voor de Partij voor de Dieren. Fractievoorzitter Esther Ouwehand vond het zelfs nodig om Wiersma te trakteren op een motie van afkeuring, omdat Wiersma zo laks zou zijn met de afhandeling van de zaak. En, toevallig of niet, op 5 december lag er een heus advies van de Raad van State over het aanstaande verbod. Het moet per 1 januari ingaan, en dan het zo lang duurde, lag niet alleen aan Wiersma. De kwestie lag al sinds 2021 op de plank. Wat haar partijgenoot Caroline van der Plas betreft, had het daar ook nog wel wat langer mogen blijven liggen.
Meer overleg met Roswall
Een ander onderwerp op Wiersma's agenda is de derogatie. Daar moet nog steeds over worden beslist, ook al dacht de Financial Times te weten dat Nederland die niet meer krijgt. De komende week vergadert het Brusselse Nitraatcomité maar weer eens. Officieel staat de Nederlandse aanvraag niet op de agenda, wel de Ierse aanvraag en nog een keer Renure, maar dat is in Brussel geen garantie dat de zaak niet wordt besproken. Volgens goed ingelichte bronnen, zou het maar beter zijn ook dat er nog geen officiële bespreking komt van het Nederlandse verzoek, omdat er politiek gezien nog niet heel veel stevig werk is verzet tussen Wiersma en Eurocommissaris Jessica Roswall.
Strengere norm of minder gras?
Bovendien wil brancheorganisatie ZuivelNL nog graag iets aanpassen bij de onderbouwing. Concreet gaat het om een aanpassing in de nog voorliggende Uitvoeringsregeling Meststoffenwet. Daarin worden de gebruiksnormen voor grasland op zand fors aangescherpt, terwijl de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM) anders adviseert. ZuivelNL, en met haar veel andere organisaties voorzien dat dit leidt tot een tegengesteld effect, omdat veehouders vermoedelijk meer grasland omzetten naar mais en er meer uitspoeling van nitraat plaatsvindt. Zelfs het duurzame Luis Bolk Instituut is het daarmee eens. Maar het zou natuurlijk kunnen dat ambtenaren van LVVN richting Brussel liever een staaltje symboolpolitiek laten zien.
Utrecht aast op essentiële percelen
Politiek wenselijke gebaren maken, komt vaker voor. Vorige week is al beschreven hoe Utrechts gedeputeerde Mirjam Sterk graag een stukje daadkracht wilde tonen. Niet alleen presenteerde ze vol trots een Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG), ze stuurde daarbij ook een heel aantal boeren een brief met kennisgeving van onteigening. Volgens de eerste berichten zouden dertien boeren hun bedrijf geheel of gedeeltelijk moeten prijsgeven, omdat er volgens het schrijven 'essentiële percelen' op hun land zouden liggen, maar het lijkt erop dat het meer bedrijven aangaat, met 664 hectare land (waarvan 457 hectare nieuw zou zijn), exclusief bufferzones. De provincie Utrecht heeft vooralsnog een nadere duidelijkheid gegeven, behoudens wat vage kaarten.
Het lijkt erop dat de gedeputeerde met de manier van kennisgeving toch een beetje over zichzelf heen is gestruikeld, omdat er nog helemaal geen rechtsgeldige besluiten zijn genomen en ze instemming van Provinciale Staten moet afwachten. Ook zitten er, gezien de stukken, fouten in de onderbouwing van de plannen en missen motiveringen op grond waarvan aanwijzing ter plekke nodig zou zijn. Er wordt in het algemeen verwezen naar 'ecologische inzichten'. De Stichting Stikstofclaim heeft inmiddels een eerste overleg gehad met een deel van de boeren. LTO Nederland heeft 'verbijsterd' gereageerd.
Van luchtig naar bedrukt
In Den Haag lijkt de vorige week nog luchtige sfeer over de formatie bij CDA en D66 ietwat omgeslagen. Riep Henri Bontenbal toen nog dat hij een middagje ging stoeien met tegenhanger Rob Jetten, deze week betrokken de gezichten. Samen was het wel heel gezellig geweest, er waren allerlei belangengroepen gesproken en er is zelfs een stevig stuk opgesteld, maar met samen nog geen 50 van de 150 zetels in de Tweede Kamer begin je nog niet zo veel, zo stelde ook informateur Sybrand Buma vast. Hij heeft nog geen zicht op een meerderheidscoalitie en ook niet op een minderheidsregering die voldoende gedoogsteun heeft om iets te bereiken. De wagen staat dus weer stil, maar er ligt wel alvast een werkstuk.
Stikstofdromen
Wat daarin staat, zou op onderdelen ruimte kunnen geven aan de landbouw, zoals toch een andere omgang met een aantal rekenfactoren voor stikstof. Er wordt evenwel ook gesproken over zaken die onlangs nog expliciet zijn verboden door de hoogste rechter in Nederland, zoals weer intern en extern salderen. Het kan evenwel ook zijn dat dit meer de intenties en dromen aangeeft – zoals dat in de politiek vaker gaat – dan de potenties. Actiever zorgen maken, zullen veel boeren zich doen over plannen om de pot met geld voor herinrichting van het landelijk gebied weer te vullen en grootschalig grond te gaan opkopen.
Ongeduldige mensen
Volgens D66-leider Rob Jetten, wiens partij nu nog steeds het voortouw heeft om te mogen formeren, wordt het eerst weer een weekend van veel bellen en bespreken, want er is geen simpel antwoord op de vraag van hoe nu verder. Ook de begeleidende ketelmuziek rond een formatie, zoals gespeculeer over de vraag wie welke ministerspost zal krijgen, mag weer iets gedempter klinken. Tjeerd de Groot, die sinds zijn vertrek uit de Tweede Kamer in Wageningse ballingschap ging, werd door fans alvast weer op het schild gehesen als aanstaand minister van Landbouw. Dat hij in die tijd een boek schreef met de ronkende titel 'Politiek is niet voor bange mensen' (en Tjeerd is niet bang), zal daar ongetwijfeld aan hebben bijgedragen. Ook een enkele CDA-gedeputeerde werd naar verluidt al erg ongeduldig. Helaas, het duurt nog even. Het demissionaire rompkabinet kan nog niet worden gemist.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
