Analyse Energie
Ongekende prijzen op gas- en stroommarkt binnen EU
Het zijn bijzondere tijden op de energiemarkt. Het spektakel zit niet op de oliemarkt, al doorbreekt Brent ruwe olie voor het eerst sinds juli de $75 per vat weer, maar op de elektriciteitsmarkt. Vorige week werd al dagrecord na dagrecord verbroken en die lijn wordt deze week voortgezet.
De elektriciteitsprijs op de EPEX Spot is deze week niet onder de €125 per MWh gezakt. Zondag 12 september stond de koers op €125,85 per MWh. Woensdag liep dat op naar €168,28 per MWh, wederom een nieuw record. De prijs is vandaag (vrijdag 17 september) weer iets gedaald, maar blijft met €161,84 per MWh ongekend hoog. Afgelopen jaren - dus nog voor de coronacrisis - schommelde de elektriciteitsprijs meestal rond of onder de €50 per MWh met een enkele keer een uitschieter van €80 of meer.
Kolen blijft belangrijk
Gas en kolen noteren de hoogste prijzen in jaren. Dat blijft toch nog de basis onder de stroomprijs. Daarnaast valt het aanbod van duurzame stroom uit zon en wind tegen door ongunstige weersomstandigheden de afgelopen maanden en loopt de internationale uitwisseling van stroom door onderhoudswerkzaamheden niet overal even soepel. Tot overmaat van ramp is in een verdeelstation tussen Frankrijk en het VK afgelopen woensdag brand uitgebroken waardoor één van de kabels tussen beide landen waarschijnlijk tot maart buitenbedrijf is. Uurprijzen in het VK doorbraken zelfs even omgerekend €1.170 per MWh. Ook staan de Europese gasvoorraden op het laagste niveau in 10 jaar, en dat met de winter alweer voor de deur. Europa is met Azië in een strijd verwikkeld om voldoende LNG (vloeibaar aardgas) in te slaan voor het winterseizoen, maar het aanbod is aan de magere kant.
Zakenbank Goldman Sachs schrijft in een deze week gepubliceerd rapport dat de recordprijzen voor gas en elektriciteit op de Europese markt een voorbode kunnen zijn voor wat er met andere grondstoffen staat te gebeuren. "De dynamiek in de Europese energieprijzen laat een glimp zien van wat andere grondstoffenmarkten wellicht in petto hebben met oplopende tekorten en krimpende voorraden."
Er klinken vanuit andere richtingen geluiden dat er op het moment ook wel heel veel lucht in de Europese energiemarkt wordt gepompt. Aan slecht nieuws, zoals kleine voorraden, wordt veel aandacht besteed, terwijl bijvoorbeeld de vorderingen en het vrijwel gereed zijn van de gaspijpleiding Nord Stream 2 nauwelijks worden genoemd in verschillende analyses.
Duur gas stelt kunstmestfabrieken voor dilemma
De hoge gasprijzen werken door in een andere voor de landbouw belangrijke markt. Verschillende kunstmestfabrikanten nemen maatregelen vanwege de hoge gasprijzen. Aardgas is de belangrijkste grondstof in veel stikstofhoudende meststoffen.
De Amerikaanse CF Industries heeft vanwege de hoge prijs en de krappe beschikbaarheid van gas in Europa 2 van de 4 productielocaties in het VK tijdelijk gesloten, maakte het bedrijf gisteren (donderdag 16 september) bekend. In de fabriek in Cheshire wordt 1 miljoen ton kunstmest geproduceerd. De andere locatie die dichtgaat is Teesside, een fabriek waar naast kunstmest ook waterstof in stikstofproducten voor de industrie worden gemaakt.
Het Noorse Yara, dat ook een fabriek in Sluiskil heeft, maakte vandaag (vrijdag 17 september) bekend de productie van ammonium met 40% terug te schroeven. Het bedrijf schrijft gedwongen te zijn tot deze stap omdat de hoge gasprijs te diep snijdt in de productiemarges.
Olie doorbreekt psychologische grens
De olieprijs zit weer voorzichtig in de lift. Maandag 13 september stond een vat Brent ruwe olie op $73,63. Gedurende de week is dat met $2 opgelopen naar $75,63 per vat op woensdag om vandaag (vrijdag 17 september) uit te komen op $75,41 per vat.
De olieprijs vindt op het moment vooral steun in nieuws uit de VS. Het orkaanseizoen is aangebroken en Ida en Nicholas hebben voor de nodige schade gezorgd aan raffinaderijen langs de Golf van Mexico. Dat is nu met enige vertraging terug te zien in de voorraden ruwe olie en oliedestillaten (onder andere benzine en diesel), die beginnen te slinken.
Zorgen over een mogelijk nieuwe uitbraak van het coronavirus zorgde er volgens verschillende analisten voor dat de prijs niet verder opliep. Het Chinese bureau voor volksgezondheid meldde dinsdag 50 en woensdag 49 besmettingen met het virus in de zuidelijke provincie Fuijan. Investeerders hebben daardoor deels de winst die eerder in de week is geboekt verzilverd, met een lichte koersdaling tot gevolg.
De dieselprijs staat eveneens op het hoogste niveau in ruim anderhalf jaar. Gisteren (donderdag 16 september) is de €110 grens geslecht en koste diesel €110,71 per 100 liter. Het blijft opvallend dat de dieselprijs vrijwel altijd meestijgt als de olieprijs oploopt, maar dat dalingen minder snel gevolgd worden.
Jurphaas Lugtenburg
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
