Grote neerslagverschillen tekenen groeiseizoen 2025

Het groeiseizoen van 2025 wordt gekenmerkt door grote neerslagcontrasten. Waar het noorden van het land regelmatig een verfrissende bui kreeg, was dat in het zuiden een heel ander verhaal. Afgaande op de data van de weerpalen op de percelen van de Boerenbusiness Gewastour van dit jaar, komt dat beeld ook duidelijk naar voren.

Met de uienoogst aan de kant en met een aardappeloogst die in een ver gevorderd stadium is, lopen de verhalen over de opbrengsten landelijk vrij ver uiteen. Dat heeft er alles mee te maken dat de neerslag dit jaar zeer ongelijk verdeeld is.

Elke Gewastour-deelnemer heeft een weerpaal staan van AgroExact. Interessant is om te zien wat deze palen tijdens het groeiseizoen vanaf 1 maart tot 1 oktober aan neerslag hebben geregistreerd.

Neerslag Gewastour-percelen aardappelen

Neerslag Gewastour-percelen uien

Water van beregenen is uit deze gegevens gefilterd.

Uit de neerslaggegevens van de Gewastour-percelen blijkt dat er grote regionale verschillen zijn in neerslaghoeveelheid. Boven de grote rivieren viel in veel gevallen gemiddeld tussen de 350 en 400 millimeter neerslag. Onder de grote rivieren, in provincies als Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland, bleef de neerslag veelal beperkt tot gemiddeld ongeveer 250 millimeter. Het verschil tussen de percelen in IJzendijke (Zeeland) en Veelerveen Groningen bedroeg maar liefst 231 millimeter!

Regen basis voor goede opbrengst
Het groeiseizoen van 2025 laat zien hoe sterk neerslag de opbrengsten van aardappelen en uien kan beïnvloeden. Gemiddeld ligt de netto-opbrengst van de aardappelen op de Gewastour-percelen op basis van de proefrooiingen rond de 52 ton per hectare. Toch zijn er grote verschillen per locatie: percelen in noordelijke kleigebieden scoren met 57 tot 66 ton per hectare duidelijk hoger dan de percelen in Zeeland en Zuid-Holland, waar de opbrengsten rond de 27 tot 54 ton blijven hangen. Factoren zoals grondsoort en het aantal keer beregenen spelen een rol, maar de gegevens laten wel zien dat neerslag uit de lucht de basis vormt voor een goede opbrengst. Beregenen helpt natuurlijk veel, maar het compenseert een tekort aan natuurlijke regenval nooit volledig. Vaak wordt beregend onder omstandigheden die minder ideaal zijn: de relatieve luchtvochtigheid is dan vaak laag en de opbrengst van de beregening is sterk afhankelijk van temperatuur, wind en verdamping.

Ook bij de uien zijn er volgens de proefrooiingen grote verschillen in opbrengst tussen noordelijke en zuidelijke teeltgebieden. Percelen in het noorden, zoals Veelerveen, Kimswerd en Marknesse, scoren met 67 tot 86 ton per hectare duidelijk hoger dan de percelen in Zeeland en Brabant, waar de opbrengsten tussen de 50 en 69 ton per hectare liggen.

Neerslagtekort voordelig voor teeltseizoen 2026
Het neerslagtekort in Zuidwest-Nederland blijft sinds 1 oktober nog steeds opvallend hoog, zeker in vergelijking met de oostelijke helft van Groningen, waar het tekort inmiddels vrijwel verdwenen is. Tussen beide uithoeken van het land zit een neerslagverschil van zo'n 400 millimeter. Nu de winter nadert, zullen veel telers in Zuidwest-Nederland niet meer zo ontevreden zijn met dit neerslagtekort. De opgebouwde droge buffer kan, met het grillige weer dat we soms in Nederland kennen, richting komend voorjaar juist bijdragen aan een droge en goed bewerkbare bodemstructuur, een gunstige start voor het teeltseizoen van 2026.

Zo bevestigt 2025 dat een regelmatige, goed gespreide hoeveelheid neerslag essentieel is voor een goede opbrengst. Natuurlijke neerslag zorgt niet alleen voor een gelijkmatige groei, maar voorkomt ook stressmomenten voor het gewas die met beregenen moeilijk te vermijden zijn. Bovendien verdeelt regen zich vaak beter over het perceel dan kunstmatige beregening. Tegelijkertijd laat dit seizoen zien dat beregenen, ondanks de grote verschillen in neerslaghoeveelheden, wel degelijk waardevol blijft om opbrengstverliezen te beperken in droge periodes. Dat blijkt uit de relatief kleine verschillen in opbrengstcijfers, ondanks de grote variatie in natuurlijke neerslag tussen de percelen.

Kanttekening: minder fanatiek beregend door lage aardappelprijs
Bij het beregenen dit seizoen moeten we wel de opmerking maken dat door de matige of ronduit slechte aardappelprijzen (die niet veel vertrouwen wekken voor het bewaarseizoen) verschillende telers net wat minder fanatiek hebben beregend dan ze anders in een duur aardappeljaar zouden hebben gedaan. Vooral in augustus toen de gewassen al flink op hun retour waren, had een keertje extra beregenen wellicht de opbrengst nog wat kunnen helpen. Verschillende deelnemers geven aan dat zodra de gecontracteerde tonnen eronder zaten ze zo min mogelijk extra kosten hebben willen maken.

Jan Willem Veldman

Jan Willem Veldman is allround akkerbouwredacteur bij Boerenbusiness. Daarnaast runt hij in maatschap met zijn vader een akkerbouwbedrijf in Appingedam (Groningen), waar onder meer granen, uien en suikerbieten worden geteeld.

jw.veldman@dcami.com

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.