Hoogste proefrooicijfers uien in jaren, ondanks kloof

Met de uienoogst in volle gang, is het tijd om de balans op te maken met de proefrooicijfers van de negen percelen gele zaaiuien in de Boerenbusiness Gewastour. Met een vroeg voorjaar, maar wel een (zeer) droog jaar zijn er best wel kilo's over de rooimat gerold. De variatie in opbrengst is gematigd. De deelnemende telers vinden de oogst, zeker gelet op het droge groeiseizoen, behoorlijke goed uitpakken.

Het droge voorjaar zorgde ervoor dat de uien dit jaar uitzonderlijk vroeg de grond in gingen. Daarmee wijkt dit seizoen sterk af van de voorgaande twee jaren, waarin een nat en koud voorjaar juist tot een late start leidde. Ten opzichte van vorig jaar werden de uien dit jaar gemiddeld genomen een maand eerder gezaaid. Vanwege het droge voorjaar ging de zaaimachine dit jaar in Noord-, Midden- en Zuid-Nederland vrijwel gelijktijdig de grond in. De spreiding in de zaaidatums was dit voorjaar dan ook niet heel groot, waardoor ook de oogst redelijk gelijktijdig op gang kwam. Of beter gezegd: de verschillen tussen Noord en Zuid waren beduidend kleiner dan normaal gesproken.

In de periode dat de uien zo goed als waren afgestorven of vlak voor het opladen, zijn proefrooiingen uitgevoerd op de negen Gewastour-percelen. Daarbij is verspreid over het perceel meerdere keren 1 ;meter lengte van het uienbed gerooid. Deze proefrooiingen zijn gewogen en omgerekend naar opbrengst per hectare.

_{*Opbrengst in tonnen kilo's per hectare. Van de opbrengsten zijn 15% afgehaald vanwege spuitsporen, tarra, kopakkers etc.}

De gemiddelde hectareopbrengst van de gele Gewastour-uien komt uit op 67,2 ton netto per hectare. Daarmee ligt de opbrengst ver boven het langjarig gemiddelde dat uitkomt op 55,8 ton per hectare. De spreiding in opbrengsten loopt dit seizoen uiteen van 50,2 ton tot 86,3 ton per hectare. 

Dat de gemiddelde opbrengst dit jaar ruim boven het langjarig gemiddelde uitkomt, verdient wel enkele kanttekeningen. Het groeiseizoen liet namelijk grote regionale verschillen zien in neerslag. Hoe noordelijker je kwam, hoe groeizamer de omstandigheden waren, terwijl het zuiden van het land juist met extreme droogte te maken had. Daarbij waren de deelnemers aan de Gewastour dit jaar sterker vertegenwoordigd boven de grote rivieren dan eronder, een factor die het beeld dit jaar sterk beïnvloedt.

De droogte is ook goed terug te zien aan het aantal keren beregenen bij deelnemers in het zuiden. Zo zijn de percelen in Lepelstraat (Noord-Brabant) en Philippine (Zeeland) maar liefst zeven keer beregend! Terwijl het perceel in Wezup (Drenthe) dit jaar helemaal niet beregend is. Ook was het aantal deelnemers met druppelirrigatie dit jaar groter dan vorig jaar, wat ook een behoorlijke invloed heeft gehad op de gemiddelde opbrengst. Over de druppelirrigatie later meer, maar zou je die percelen niet mee rekenen, kom je op een gemiddelde opbrengst uit van 62,6 ton per hectare.

Verloop groeiseizoen
Het seizoen begon eigenlijk al afgelopen winter, die gemiddeld droog verliep met enkele (kleine) vorstperikelen. Daardoor startte het huidige groeiseizoen met een veel betere bodemstructuur dan vorig jaar, toen de winter juist uitzonderlijk nat was. Er is wel een duidelijke parallel te trekken met vorig jaar: het weerbeeld vanaf het voorjaar bleef in beide jaren nagenoeg onveranderd. In 2024 zette het natte voorjaar zich door richting de zomer, terwijl in 2025 juist het droge voorjaar aanhield tot in de zomer, al waren de verschillen tussen Noord- en Zuid-Nederland wel erg groot.

De kwaliteit van de uien lijkt gemiddelde genomen goed. Daar heeft het relatief droge groeiseizoen waarschijnlijk aan bij gedragen. Fusarium kom je in sommige percelen wel tegen. De paar warme weken die we gehad hebben zijn daarvoor niet bevorderlijk.

Druppelirrigatie
De proefrooiingen laten zien dat druppelirrigatie duidelijk kan bijdragen aan hogere opbrengsten. Zo kwam het Gewastour-perceel in Veelerveen (Groningen) uit op 74,9 ton per hectare, met bovendien 85% grove sortering (≥60 mm). In Kimswerd (Friesland) lag de opbrengst op 67,4 ton per hectare, met 70% grove sortering, lag dit ook boven de gemiddelde opbrengst van 67,2 ton over alle Gewastour-percelen. Het perceel dat er met kop en schouders bovenuit stak was het perceel in Marknesse (Flevoland), waar met 86,3 ton per hectare de hoogste opbrengst van alle Gewastour-percelen werd gemeten. Op dit perceel was de grove sortering 76% boven de 60 millimeter.

Daarnaast is druppelirrigatie efficiënter in het gebruik van water, zo schetsen verschillende specialisten. Het water wordt via druppelslangen rechtstreeks toegediend op de plek waar het moet zijn: bij de wortels. Daardoor gaat er nauwelijks vocht verloren door verdamping of afspoeling. De uniforme watergift is minder gevoelig voor wind en oneffenheden op het perceel. Volgens specialisten is het niks anders dan vocht en nutriënten (mits men gebruik maakt van fertigatie) toedienen op de plek waar de plant het nodig heeft. Niet alleen dat zorgt voor een hogere gewasopbrengst. Ook neemt, dankzij de precieze toediening, de emissie van nutriënten naar bodem en oppervlaktewater merkbaar af.

Jan Willem Veldman

Jan Willem Veldman is allround akkerbouwredacteur bij Boerenbusiness. Daarnaast runt hij in maatschap met zijn vader een akkerbouwbedrijf in Appingedam (Groningen), waar onder meer granen, uien en suikerbieten worden geteeld.

jw.veldman@dcami.com

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.