Zomergerst: er zit leven in de brouwerij

De Europese Unie (EU) heeft ongeveer 33% van de wereldwijde mouterijcapaciteit in handen. De helft is te vinden in 3 landen: Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk (VK). Logischerwijs is ook hier de teelt van zomergerst het grootst; 3 mouterijen hebben 45% van de markt in handen en de 17 andere bedrijven de overige 50%.

Op plek 2 staat Azië. China kent vooral veel productie, maar importeert de meeste brouwgerst. Op plek 3 staat Noord-Amerika. Ook de Verenigde Staten (VS) importeren steeds meer brouwgerst uit Europa, om zodoende te voldoen aan een groeiende vraag vanuit de brouwerijen.

Areaalverschuiving
De natte herfst heeft ervoor gezorgd dat er minder wintergraan is uitgezaaid, of dat dit door de slechte omstandigheden en koude winter niet goed is ontwikkeld. Het areaal zomergraan in Noord-Europa is hierdoor groter dan gemiddeld. Het voorjaar is echter niet ideaal voor de gewasontwikkeling. Granenpoolbeheerders noemen allemaal een toegenomen areaal zomertarwe- en gerst. In veel gevallen is relatief laat gezaaid door het koude weer.

Het Nederlandse areaal zomergraan bedroeg afgelopen jaar 2.900 hectare. Dit is extreem weinig. In de jaren ervoor lag dat namelijk steeds tussen de 4.000 en 4.600 hectare. Net als het areaal wintergraan nemen ook de zomergranen af, in nog sterkere mate. Het gewas is een sluitpost in menig bouwplan. Wie zorg besteedt aan de brouwgerstteelt, behaalt eerder de gestelde kwaliteitseisen, zo bemerken afnemers.

Brouwpremie
Met het toenemen van de brouwpremie stijgt ook de interesse; zeker wanneer het seizoen mogelijkheden biedt. Met premies van €25 of €30 per ton rendeert het beter dan voergerst en nemen collecteurs de moeite om het bij mouterijen af te zetten. Die afzet beschrijft menigeen als moeizaam. Het spel tussen prijs, beschikbaarheid en kwaliteit verandert continu. Echter, door een toenemende vraag en een dalend areaal heerst er krapte op de markt. Daar kan van worden geprofiteerd. Voor de lokale teelt wordt een extra premie betaald.

Naast de hoge brouwpremies, wordt het saldo geholpen door de nieuwe brouwgerstrassen. Die brengen tot 10% meer op en zijn van betere kwaliteit. Vooral 'Irina' en 'Planet' zijn populair. CZAV steekt zelfs volledig in op die laatste. Ook het winterbrouwgerstras 'Entincel' wordt in toenemende mate geteeld.

Meer Duitse gerst
De Duitse Braugersten-Gemeinschaft schat in dat het areaal zomergerst bij onze oosterburen dit jaar 400.000 hectare bedraagt, een fikse stijging van 20%. Doorgaans schommelt het areaal rond de 300.000 hectare. De deelstaat Beieren is met 100.000 hectare de onbetwiste zwaargewicht, gevolgd door Baden-Württemberg (45.000 hectare) en Nedersaksen (38.000 hectare). Ook in Duitsland is RGT Planet het grootste ras, gevolgd door Avalon en Quench.

Veel Duitse gerstpercelen kennen een moeizaam groeiseizoen. In Beieren waren de zaaiomstandigheden goed, maar elders was het koud en droog. De droogte hield aan, waardoor in extreme gevallen al 3 keer is beregend. Door de wisselende omstandigheden is het lastig om een goed beeld te krijgen over de kwaliteit en opbrengst. De komende weken zijn hiervoor mede cruciaal. Het fors grotere areaal compenseert een lage opbrengst wel.

Ook in het VK neemt het gerstareaal toe; voornamelijk omdat er minder wintergerst is ingezaaid. Een eerste schatting komt uit op bijna 40% meer zomergerst in het noordwesten en noordoosten. Er is relatief laat gezaaid als gevolg van veel vorst en sneeuw. Een warme meimaand heeft voor flinke gewasgroei gezorgd. Inmiddels is het ook in Engeland en Schotland op veel plaatsen droog.

Franrijk stabiel
Frankrijk had weinig last van een natte herfst, waardoor een verschuiving van winter- naar zomergraan niet merkbaar is. Statistiekbureau FranceAgriMer raamt het totale gerstareaal op 1,9 miljoen hectare, vorig jaar was dat 170.000 hectare meer. Wel wordt er een hogere opbrengst verwacht: 6,3 ton per hectare, tegenover 5,4 in 2017. In mei lag de voorraad gerst wel 40% lager dan in het seizoen ervoor.