Wat als de 'gewone man' tarwe ontdekt?

Maandag 7 maart schoot het maartcontract voor tarwe op de CME (ook wel bekend als CBoT) omhoog tot $523,69 per ton. Omgerekend €480,35. Omzet was er niet want. De termijnmarkt bereikte direct zijn handelslimiet voor de dag, waarna het handelen werd bevroren. De Matif kent zo'n 'handrem' niet en noteerde deze dag een koers van €422,50 per ton voor het maartcontract. Een absoluut record. Daags erna zakte de koers met €27,50 per ton terug.

Het duurde een week voor er weer kon worden gehandeld op de CBoT in tarwe. In de vijf dagen daarvoor werd steeds de handelslimiet bereikt voor die dag. Bovendien: niemand was bereid om contracten te verkopen voor de prijs die lager lag dan het limiet van die dag.

Private investeerders
Mogelijk dat het handelen van private investeerders een belangrijke reden is waarom de Amerikaanse beurs zo omhoog schoot. Dat stellen journalisten van The New York Times in een achtergrondartikel. Handelen in (agrarische) grondstoffen was lang specialistenwerk voor mensen die zelf met beide benen in deze sector stonden. Met de komst van ETF's, oftewel Exchange Trade Funds, is dat veranderd.

Een ETF lijkt een klein beetje op een beleggingsfonds, maar werkt net anders. Waar een beleggingsfonds tracht – onder leiding van een manager – een rendement te behalen die hoger ligt dan de beurs, doet het ETF niets anders dan de primaire markt (bijvoorbeeld tarwe) te schaduwen. De resultaten ervan liggen daarmee nooit hoger dan de primaire markt, maar ook nooit lager. Dat maakt ze een veilige optie voor beleggers. Nog belangrijker, de kosten van zo'n ETF liggen zeer laag waardoor het laagdrempelig instappen is.

Volgt tarwe Gamestop?
Een broedplek voor zelfbenoemde beursgoeroes is het Amerikaanse Reddit-forum. Deze soms ongeleide projectielen kunnen een koers soms volledig opblazen zonder gefundeerde reden. De koers van Gamestop is daar een voorbeeld van. De koers van deze gamewinkel steeg met 1.700% toen de beursgang werd gehypet door Reddit-deelnemers. Insiders in de granenwereld vrezen voor soortgelijke praktijken bij tarwe.

Vlak na de Russische inval in Oekraïne ontstond op het Reddit-forum interesse in de koers van het Teucrium Wheat Fund. Een ETF dat handelt in tarwe op de CBoT. Via de NYSE kunnen private handelaren (ook wel retail investors) deelnemen aan het ETF en zo tarwe indirect manipuleren. Teucrium zag zelf begin maart plots fors meer interesse in hun fonds. Door een aanpassing in de regelgeving kan het nu onbeperkt aandelen uitschrijven.

Recordhoeveelheid verhandeld
Wat de invloed is van particulieren, is lang niet iedereen het over eens. Duidelijk is wel de grote interesse. Teucrium zette op één dag (4 maart) een volume van 27 miljoen contracten om, waar dat normaal 300.000 tot 500.000 is. Goed voor een handelswaarde van $183 miljoen. Het oude record stond op $35 miljoen op één dag.

Teucrium denkt zelf dat het wel losloopt met de inmenging van particulieren in de grondstoffenmarkt. Van alle meicontracten die door de CME werden omgezet op 4 maart, werd 'slechts' 3% door hun verhandeld. Dat zegt Jake Hanly, operationeel directeur van Teucrium, tegen de New York Times. De CME wilde niet ingaan op vragen hierover van de journalisten. Ook Andrey Sizov, een bekende internationale graananalist, denkt niet dat de impact groot is geweest op het opstuwen van de tarwekoers. Hij ziet speculatieve investeerders als hedgefondsen ook meer inzetten op grondstoffen als tarwe. Sommigen van deze fondsen gokten erop dat er geen oorlog hing komen. Toen dat wel gebeurde, moesten ze nieuwe contracten kopen om verliezen in te perken.

Nieuws al in koers verwerkt
Sizov verwacht niet opnieuw vuurwerk te zien op de tarwemarkt zoals begin maart ontstak. "Het slechte nieuws rond de agrarische exportmogelijkheden van Oekraïne zijn al in de markt verwerkt. Landen proberen nu rond te rekenen hoe ze het wegvallen van deze tarwe kunnen compenseren."

Naast Teucrium is er ook tenminste één ETF dat handelt in tarwe op de Matif. De Euronext grondstoffenmarkt in Parijs heeft zoals gezegd geen instrument waarmee de handel wordt bevroren. Toch heeft de koers van tarwe in Europa geen vreemde bewegingen laten zien die niet verklaard kunnen worden door de oorlog en zijn gevolgen. Dat onderbouwt het idee dat retail investors weinig tot geen grip hebben op de tarwekoers.