Oost-Europa trekt eigen graanplan tegen Brussel in

De tarwemarkt is de week in het groen begonnen. Tijdens het schrijven van dit artikel, voor sluiting van de beurs, staat het meicontract voor tarwe op de Matif bijna 1% in de plus. Op de CBoT (waar voor het weekend de tarwemarkt een spurt nam) is de stijging tot nu toe beperkt tot enkele tiende procenten. Soja zit wat dat betreft steviger in de lift met een meicontract dat actueel 0,7% hoger staat. Maïs is de uitzondering met een minimale daling.

De import van graan uit Oekraïne is een splijtzwam aan het worden in de EU. Door de oorlog met Rusland zijn in het land niet alle havens aan de Zwarte Zee volledig in bedrijf. Oekraïne leunt logischer wijs daardoor op de export via de landroutes door de EU (via Wit-Rusland als trouwe bondgenoot van Rusland is geen optie). De bedoeling is dat via de Europese zeehavens, bijvoorbeeld aan de Oostzee, de producten uit Oekraïne verder vervoerd zouden worden. Door haperende logistieke lijnen binnen de EU blijft echter een deel daarvan in de oostelijke lidstaten hangen. Dat zet de prijzen voor de lokale boeren onder druk. Verschillende lidstaten hebben bij de Europese Commissie verzocht deze problemen in ogenschouw te nemen en daar maatregelen tegen te nemen in de handelsovereenkomsten met Oekraïne.

Dovemansoren
De Commissie heeft daar echter geen gehoor aan gegeven. Polen en Hongarije hebben daarom het heft in eigen hand genomen en zaterdag besloten om de grenzen te sluiten voor graan uit Oekraïne. Vandaag (maandag 17 april) is bekend geworden dat ook Slowakije de grenzen tijdelijk sluit voor graan en andere agrarische producten uit Oekraïne. Vooral in Polen is de import van relatief goedkoop graan uit Oekraïne een politiek gevoelig thema. Later dit jaar zijn er verkiezingen en de regerende rechts-conservatieve partij PiS ligt zwaar onder vuur bij de achterban die voornamelijk op het platteland zit. Brussel is op zijn zachtst gezegd niet blij met de unilaterale acties van Polen en Hongarije. De Europese Commissie noemt de acties onacceptabel en vindt dat dergelijke maatregelen alleen op Europees niveau genomen zouden mogen worden. Dit ondermijnt de eenheid van de EU als handelsblok. Dat een aantal Oost-Europese lidstaten een eigen koers varen als het beleid uit Brussel ze niet past, is overigens niet nieuw. Zowel tegen Polen als Hongarije lopen procedures, maar Brussel is tot nu toe vooral een tandeloze tijger gebleken. 

In Oekraïne nemen de zorgen over de graanexport steeds verder toe. Aan de ene kant ziet het land dat Rusland de huidige graandeal (waarin de export gaat via drie havens aan de Zwarte Zee) op losse schroeven zet. Vorige week werden de inspecties van graanschepen onderweg naar Oekraïne tijdelijk stilgelegd door toedoen van Rusland. Daarnaast sorteert het Kremlin voor op het niet verlengen van de graandeal na 18 mei. De andere route voor export via het vaste land en via de Donau wordt nu door EU-lidstaten in het slot gegooid.

Weermarkt
Naast de ontwikkelingen in Oekraïne is het weer een belangrijke factor die richting geeft aan de granenmarkt. In Frankrijk staat de zachte wintertarwe er goed op. In de week tot 10 april krijgt 94% van het areaal de status goed of excellent. In de VS blijft de droogte op de prairies een probleem. Dat treft vooral tarwe, dat het belangrijkste gewas is in deze regio. Een gemiddelde opbrengst is volgens verschillende analisten nog het hoogst haalbare in de Amerikaanse tarwegordel.

De tarwemarkt reageert volgens sommige analisten maar weinig op de bulls in de markt. Een topoogst op de noordelijk halfrond is alles behalve zeker en zit er voor Noord-Amerika welbeschouwd eigenlijk al niet meer in. Hoe onzekere de situatie in Oekraïne op waarde geschat moet worden, is moeilijker. Rusland speelt hierin een belangrijke rol en dat land heeft natuurlijk heel duidelijke eigen belangen. Rusland heeft na een goede oogst een ruime eigen voorraad op de wereldmarkt te verkopen. Daarnaast komt het Rusland natuurlijk ook niet verkeerd uit de Oekraïense handelsbalans te raken door potentiële kopers van Oekraïense graan af te schrikken.

Een andere factor die zeker ook een niet te onderschatte rol speelt in de gematigde stemming op de tarwemarkt zijn de technische indicatoren. De technische analyse gaf bijvoorbeeld ook voor vandaag nog een negatief advies. Door de neergaande trend van de afgelopen dagen wordt in de modellen vooral gekeken naar waar de bodem in de markt zit. De €245 per ton is daarbij tot nu toe de harde ondergrens. Interessant wordt of de koers de komende dagen/weken boven dit niveau blijft en de stemming in de markt omslaat, of dat we met een korte opleving tussendoor op de glijbaan naar beneden blijven zitten.