Tweede helft graanoogst wordt langslepende akte

Het was in Zeeland en Zuid-Holland waar half juli al tarwe geoogst kon worden. Ook afgelopen dinsdag en woensdag is daar op plekken nog gedorst. De teller bij coöperatie CZAV stond eind vorige week op 80% geoogst. Op de Zuid-Hollandse eilanden moet nog een deel worden gedorst en dat geldt ook voor enkele andere gebieden, zoals het noorden van Zuid-Holland en het Rivierengebied. Bij Agrifirm Plant is de oogstvoortgang voor deze hoek van Nederland vergelijkbaar. Aart den Bakker, manager granen, schat de landelijke voortgang voor het bedrijf op een derde.

Schot in tarwe
Dat is normaal gesproken niet iets om je zorgen om te maken wanneer je bedenkt dat augustus nog moet beginnen. Omdat dit jaar relatief veel percelen plat liggen is dat anders. Waar telers en graancollecteurs zich wel zorgen om maken is de kwaliteit van de tarwe. Aanhoudende neerslag zorgt enerzijds voor een dalend hectolitergewicht. Die was al niet bijzonder hoog, maar hoe langer het graan moet blijven staan, des te meer kilo's het kost. Den Bakker ziet ook schotvorming op percelen die plat zijn gewaaid toen storm Poly over het land trok. "Deze tarwe ligt nu veertien dagen in het vocht. Is de tarwe rijp, dan treed schot op."

Akkerbouwers pakken iedere kans aan die ze kunnen krijgen om de tarwe te oogsten. Daarbij is het vochtpercentage minder belangrijk. "In Flevoland kon zaterdagmiddag en vooral zondag gedorst worden", zag Den Bakker. "Vochtpercentages van 17,5% of 18,5% worden nu geaccepteerd omdat behoud van kwaliteit belangrijker is."

Hogere vochtpercentages
Ook bij het Noord-Hollandse CAV Agrotheek moet genoegen worden genomen met hogere vochtpercentages dit jaar, zo vertelt directeur Jeroen de Schutter: "De wintergerst kwam goed binnen en een enkele teler heeft al tarwe geoogst, met wisselende vochtpercentages tussen 18% en 23%. Normaal hanteren we 18% als bovengrens waarbij tarwe gebracht mag worden, maar dat hebben we nu al verlegd tot 20%."

Noorden moet nog starten
In Noord-Nederland – Groningen en Friesland – is nauwelijks wintertarwe geoogst. Agrifirm raamt de voortgang op enkele procenten. Den Bakker: "Naar schatting ligt in Groningen ongeveer 10% van de tarwe plat. De gewassen waren daar nog niet zo ver afgerijpt, waardoor legeren een minder groot probleem is." Ook in Noord-Holland – waar de storm het meest heftig was – heeft de tarwe het relatief goed doorstaan. De Schutter: "Vooral de 'zware' percelen zijn plat gewaaid. Verder viel het mee. Je merkt dat de tarwe tien dagen oogstrijp is waardoor schot op de loer ligt."

Heel Noordwest-Europa kampt met een soortgelijk weertype waardoor de graanoogst moeizaam kan vlotten. In Duitsland, (Noord-)Frankrijk en Engeland is het dorsen tussen de buien door. De wintergerst is netjes binnen gekomen en een groot deel van het koolzaad ook. Toen echter de tarwe er aan toe was begon het te regenen.

Aanhoudend wisselvallig
De meest recente weermodellen verwachten dat het huidige wisselvallige weertype zeker de eerste helft van augustus aanhoudt. Voor de herfstteelten hoeft die neerslag niet negatief te zijn, maar voor de graanoogst is het verre van welkom. Ook voor het inzaaien van groenbemesters is een beetje vocht wel gewenst. De voorraad bodemvocht is sinds mei behoorlijk uitgeput in Europa en wordt zo weer een beetje aangevuld.

Waar het warmer aan toe gaat is de tarwemarkt, al ligt de (prijs)piek inmiddels alweer een week achter ons. De Matif sloot toen het contract voor septemberlevering op €264,75 per ton. Vrijdag was daar nog €247,75 van over, een daling van €17 per ton. Deze piek op de termijnmarkt vertaalde zich misschien kortstondig terug in een iets hogere dagprijs, maar veel animo onder telers lijkt er niet te zijn geweest. "We zien duidelijk meer interesse in de pool, die wat is gegroeid", zegt Den Bakker. "Telers die traditioneel op dagprijs verkopen nemen op dit moment veelal geen afscheid van hun tarwe." Maandag 31 juli stond de Matif opnieuw in het rood en daalde de koers tot €240. De laagste prijs sinds 18 juli.

Scherp kijken naar rasverschillen
Wat dit seizoen ook opvalt zijn de problemen met het gerstevergelingsvirus, merkt De Schutter op. "Dat is niet nieuw, maar we hebben het een tijd niet gezien in Nederland. Dit seizoen stak het vooral in het zuidwesten de kop op en heeft daar voor behoorlijke opbrengstverschillen gezorgd. We kijken daarom nu kritisch welke rassen er gevoelig voor zijn. Ook wordt gekeken welke rassen zich bij dit weer beter houden. Misschien kunnen we de gevoeligheid van een ras zo beter in beeld krijgen en hier rekening mee houden."