Interview Gerard Ros (WUR)
Innovaties kunnen flinke hap uit stikstofwolk halen
De politiek is huiverig voor innovatie als het gaat om de inzet daarvan bij de oplossing van onder meer de stikstofproblematiek. Toch is er met behulp van innovatie heel veel mogelijk en tegen veel lagere kosten dan nu vaak wordt aangevoerd. Een voorgestelde reductie van de veestapel met 50% zou bijvoorbeeld beperkt kunnen blijven tot 25%, bij eenzelfde beperking van de emissies.
Dit hebben wetenschappers van Wageningen Environmental Research en Wageningen Universiteit berekend met behulp van het Initiator-model. Daarin zitten alle actuele bedrijfsdata van Nederlandse landbouwbedrijven verwerkt, zoals die ook worden opgegeven voor onder meer de landbouwtelling, zo vertelt onderzoeker Gerard Ros. Op basis van de huidige kennis is in beeld gebracht wat de landbouw maximaal kan bereiken door de inzet van innovaties en de Goede Landbouwpraktijk. Dit omvat maatregelen zoals aanpassingen van het voer, een goede bemesting, en technische innovaties, zoals de Lely Sphere en betere stalsystemen.
Met innovatie kan veel worden bereikt, maken jullie duidelijk. Toch is er ook een reductie van de veestapel nodig, zeggen jullie.
"Klopt, met alleen innovatie redden we het niet, maar we kunnen er wel heel ver mee komen, dat wordt met deze studie wel helder neergezet. We laten zien dat via innovatie 50% van de ammoniakemissie kan worden voorkomen, mits alle landbouwers de beste technieken inzetten. Als we uitgaan van een meer realistisch scenario, waarbij een deel van de maatregelen minder effectief is, of dat niet alle landbouwers meedoen, dan daalt de ammoniakemissie met slechts 36%. Dat betekent dat de innovaties goed moeten worden geïmplementeerd; de resultaten van de afgelopen 10 jaar laten namelijk zien dat deze anders minder succesvol zijn."
Op welke punten gaat innovatie alleen niet helpen?
"Onder meer op het punt van lagere verliezen naar het oppervlaktewater en klimaat. Om de doelen daarvoor te halen, zijn aanpassingen nodig in het landgebruik. Ook is krimp van de veestapel nodig om de voorgestelde klimaatdoelen tot 2050 te halen."
Is dat het dan?
"Nee, een integrale aanpak blijft cruciaal. Maatregelen moeten zo ingezet worden dat ze waar mogelijk elkaar versterken. Er is meer dan ammoniak. Denk ook aan waterkwaliteit, bodemkwaliteit, en klimaat."
Zijn alle gestelde milieudoelen sowieso wel haalbaar?
"Niet alles kan overal, zei het rapport Remkes al. Zo kun je in het westen van het land het peil wel willen verhogen om inklinking van veenweide tegen te gaan, maar met peilverhogingen ga je de fosfaatdoelen niet halen. Er komt dan veel te veel fosfaat vrij uit de bodem."
Daar heeft misschien niet iedereen bij stilgestaan. Zijn er meer van dit soort min of meer verrassende inzichten waar jullie tegenaan liepen?
"Er wordt wel heel gemakkelijk gezegd: we gaan de veestapel reduceren en daarmee de doelen voor natuur, water en klimaat realiseren, maar dat is bijvoorbeeld buiten de mestexport gerekend. De hoeveelheid mest die wordt toegediend, wijzigt er ook niet door.
Jullie kijken niet alleen naar de veehouderij, maar naar de emissies van en de opgaves voor de hele landbouw. Valt daar iets over te zeggen?
"Zowel de opgaves als ook het perspectief om te sturen op emissies variëren sterk binnen Nederland. Generieke regels werken daarom ook niet. Denk bijvoorbeeld aan de vollegrondsgroenteteelt op de droge zandgronden. Hierbij zijn zeker aanvullende maatregelen nodig om de nitraatuitspoeling te beperken. We moeten daarom meer toe naar maatwerkoplossingen die aansluiten bij het gebied. "
Hebben jullie in het Initiator-model ook rekening gehouden met emissies van buiten de landbouw?
"De voorliggende studie focust op de opgave en de oplossingsrichtingen van de landbouw. Ook andere actoren moeten een bijdrage leveren aan de opgave.
Het Initiator-model lijkt van een afstandje wel een beetje op Aerius. Wat zijn de verschillen?
"Initiator berekent de verliezen van koolstof en nutrienten per bedrijf en doet geen uitspraak over de verspreiding van stikstof door de lucht en de daaropvolgende depositie. Aerius brengt deze verspreiding en stikstofdepositie wel in beeld. Meerdere studies hebben laten zien dat deze modellen inzetbaar zijn om het effect van maatregelen op gebiedsniveau in beeld te brengen; de resultaten zijn niet inzetbaar om voor een individueel bedrijf de emissie te berekenen. Als zodanig wordt het ook gebruikt voor het doorrekenen van maatregelen in het NPLG (Nationaal Programma Landelijk Gebied). De berekeningen laten zien dat er niet voor elk gebied dezelfde conclusies uit kunnen worden getrokken. De opgaves en het handelingsperspectief zijn per gebied anders en daar moet naar worden geacteerd.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
