Boerenbusiness Analyse
Vrijhandel kan werken, maar lang niet altijd
Nederland is een land wat een groot percentage van de agrarische producten over de grens afzet. Het merendeel vindt zijn weg naar Europese lidstaten, maar ook de export op derde landen neemt gestaag toe en tegen deze achtergrond lijkt vrijhandel een gouden kans. Boerenbusiness zet drie redenen op een rij waarom vrijhandel kan werken, maar in de praktijk weinig succesvol blijkt te zijn.
Europa werkt hard aan een vrijhandelsovereenkomst met de VS, de zogenaamde transatlantic trade talks (TTIP). Een overeenkomst die het makkelijker moet maken om meer producten in de VS af te zetten en visa versa, maar gaat dit wel werken?
'Wikipedia meldt dat vrijhandelszones vooral toegepast worden tussen landen met complementaire economieën. Bij landen met rivaliserende economieën wordt meestal een douane-unie opgericht. Een interessant uitgangspunt wanneer naar de ontwikkelingen op het wereldspeelveld gekeken wordt. Zo blijken Europa en de VS zowel op het gebied van vlees als zuivel concurrenten van elkaar te zijn. Zo vullen de Europese vleesmarkt en die in de VS elkaar niet aan door de veel strengere eisen die in Europa gesteld worden en levert het product uit de VS een bedreiging op voor de sector in de EU.
Aan de andere kant levert de Amerikaanse zuivelmarkt goede kansen op voor de Europese zuivelsector, maar hier zijn het de Amerikanen die de eigen sector willen beschermen. Zo hebben ze recent het invoertarief voor boter tot het einde van het jaar verhoogd om de invoer te ontmoedigen.
Het is ook de vraag of bedrijven dit nodig hebben. Nu hebben Amerikaanse bedrijven de weg naar Europa al gevonden en Europese bedrijven voeten aan de grond gekregen in de VS. Als beide gebieden niet bereid zijn om de markten helemaal te openen door het afschaffen van aanvullende eisen, heffingen en quota. Wat heeft vrijhandel dan voor meerwaarde ten opzichte van de huidige situatie?'
Het succes van vrijhandel staat of valt bij de voorwaardes die er gesteld worden aan de landen die meedoen. Wat kan geleerd worden van de Trans Pacific Partnership (TPP)?
'Zuivel is verreweg het belangrijkste exportproduct van Nieuw-Zeeland. Logischerwijs is dit dan ook het product waar de focus ligt bij het aangaan van vrijhandel. Toch slaagde het land er niet in om meer dan een voet tussen de deur te krijgen in Japan, Canada en de VS. Andere landen die meedoen zijn Australië, Bruneï, Canada, Chili, Maleisië, Mexico, Peru, Singapore en Vietnam. Wanneer de vrijhandel helemaal doorgevoerd wordt levert het de Nieuw-Zeelandse zuivelsector een besparing op van 102 miljoen dollar per jaar of 3 procent van de waarde van de totale Nieuw-Zeelandse zuivelexport. De onderhandelaren erkennen zelf ook dat zuivel er bekaaid vanaf komt, maar dat er op dit moment te veel weerstand is vanuit de VS, Canada en Japan om een goede deal te sluiten. Maar misschien dat er na verloop van tijd kansen ontstaan.'
Betekent vrijhandel ook echt vrijhandel of geeft het landen nog steeds de mogelijkheid de eigen markt te beschermen?
'De belemmeringen in de vorm van heffingen en quota verdwijnen grotendeels, maar dit betekent niet dat een land of meerdere landen open staan voor alle producten. Zo behoudt een land het recht om aanvullende eisen te stellen aan de invoer van producten. Dit kan zijn een AM-vrij verklaring, een verklaring bij de melk, een verklaring rondom dierziektes en ga zo maar door. Aan het eind van de rit kan dan blijken dat de landen er niets mee zijn opgeschoten en technisch gezien is er dan eerder sprake van een douane-unie dan vrijhandel.'
Herma van den Pol
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.