Russen minder trek in zuivel uit Wit-Rusland

Rusland en Wit-Rusland hebben altijd al een haat-liefde-verhouding gehad op het gebied van zuivel. Zo kenden de landen in 2009 al een milk war toen het Kremlin tijdelijk de export van zuivel uit deze hoek stillegde. In 2010 ging het weer mis en werd de export van zuivel opnieuw stilgelegd. 

Hoe moeizaam de verhouding tussen deze twee landen ook is Rusland, Wit Rusland en Kazachstan zitten wel samen in een douane unie. Een opmerkelijk bondgenootschap op het gebied van zuivel. In Wit-Rusland speelt hierin mee dat de politiek belangen heeft in deze sector, waarmee de sector bij politieke discussies direct in de gevarenzone terecht komt. Daarnaast is Rusland verreweg de belangrijkste afnemer van melk en ten derde proberen een aantal Russische zakenmannen Wit-Russische verwerkers te privatiseren. 

Wit-Rusland wordt gezien als een uniek land op het gebied van zuivel. Nergens anders hebben politici dergelijke nauwe banden met de sector als in Wit-Rusland. Zo is de grootste zuivelproducent in Oost-Europa 'Machulishchy' eigendom van de regering van Wit -Rusland. Geschat wordt dat het complex, wat sinds 2013 stevig gegroeid is, 300.000 ton melk per jaar produceert. Twee keer zoveel als de belangrijkste zuivelproducent in Rusland en drie keer zoveel in vergelijking met de grootste speler in de Oekraïne. 

Naast de politieke belangen hebben ook zakenmannen belangen in de sector Zo bezit de private ondernemer Yauhen Baskin de grootste melkveehouderij in Wit-Rusland. Tegelijk bezit zakenman Alexander Mashensky 'Savushkin pradukt'. Deze heeft de reputatie een van de meest efficiënte melkveebedrijven te zijn en tevens bezit het merk een goede reputatie. Toevallig is Mashensky een goede kennis van de regering.

Wit-Rusland ziet grote kansen voor zuivel. Niet alleen voor de regering, maar ook voor het land, alleen nu is het weer mis met de Russen. Eigenlijk rommelt het al langer. Zo zag Wit-Rusland zich in september ook al gedwongen om zich te verdedigen tegen beschuldigingen die in hoofdzaak uit Kazachstan kwamen, maar ook vanuit Russische hoek. Vooral de kwaliteit van de melk blijft een hoofdpijndossier. 

Het is de reden dat het product niet in Europa welkom is. Zo bevat de melk een veel te hoog antibiotica- en bacteriegehalte voor de Europese markt. Ook beschermt de EU de eigen markt en ten slotte bezit de melk geen eigenschappen die kunnen concurreren met melk uit de EU. Grofweg kan gesteld worden dat er meer kennis nodig is om de melkproductie naar een hoger niveau te tillen. 

Een ander gevoelig punt is de doorvoer van producten uit derde landen. Zo klonk er al een waarschuwing aan het adres van Wit-Rusland toen de Russen besloten vanaf 1 januari 2016 producten uit Turkije te bannen. Waaronder overigens geen zuivel.     

Eind november brachten de Russen opnieuw een bezoek aan Wit-Rusland om te praten over de kwaliteit van onder meer melk. Er werd beterschap beloofd. Het hoofd van de Wit-Russische voedsel- en warenautoriteit, Vasily Pivovar, benadrukte dat er geen plannen waren om zuivelfabrieken de toegang tot Rusland te ontzeggen. Maar als het om de Russen gaat dan is het zo dat waar er rook is, er ook vuur is. 

Vijf bedrijven mogen vanaf 7 december geen zuivel meer naar Rusland exporteren. Rusland issoleert zich door deze actie nog verder en het maakt nogmaals duidelijk dat president Poetin zich niet druk maakt over de voedselvoorziening.

De bedrijven die op de zwarte lijst terechtgekomen zijn, zijn: Milkavita, JSC Rogachev, Complimilk, Novogrudok Gifts en Smorgen zuivelproducten. De officiële lezing is dat de Wit-Russen te weinig gedaan hebben om te voorkomen dat er onveilige producten aan Rusland geleverd zouden worden. Dinsdag waarschuwden de Russen naar eigen zeggen nog een keer, maar nu is menens. 

De producten worden als onveilig gezien om dat tijdens controles bleek dat er product uit derde landen gebruikt werd bij het produceren van producten. Ook werden er verboden geneesmiddelen aangetroffen en waren er nog een aantal andere schendingen.      

Het gaat maar om vijf bedrijven, maar daarmee heeft Rusland weer een stroom van producten effectief stilgelegd. Eerder deze week maakte de Russische landbouwminister nog bekend dat er een tekort is van 8 miljoen ton melk. Hij becijferde dat Rusland 30 miljoen ton melk produceert, waarvan de helft wordt gemolken op zeer kleine bedrijven. Hij wil meer geld voor nieuwbouw en verbetering van de genetica. De koers die Rusland vaart mag duidelijk zijn.