Melkprijs vraagt dringend om meer creativiteit

Het kost melkveehouders steeds meer moeite om de financiële balans op orde te houden. De belangrijkste oorzaak: een dalende melkprijs. Juist dit soort tijden vragen om meer creativiteit in de melkprijs. De Groningse melkveehouder Henk Kooistra geeft alvast een voorzet. 

In het Groningse Lellens melkt Henk Kooistra samen met zijn zoon rond de 125 melkkoeien. Hij levert zijn melk aan FrieslandCampina. Eind maart verlaagde de zuivelaar de garantieprijs nog naar 27,50 euro per 100 kg melk. Dit als gevolg van de lastige markt. Met name de extra liters vormen een uitdaging. Nu vraagt Kooistra zich af of er niet meer een discussie op gang moet komen over de melkprijs. 

Wat zijn volgens u de problemen waar een melkveehouder mee te maken heeft?
'De aangeleverde melk bij verwerkers rijst de pan uit. Voor een deel zijn de problemen het gevolg van verkeerde prikkels bij de producent. Veehouders werken voor de bank, de voerleverancier en voor jan en alleman. Aan het einde willen ze zelf ook nog wat overhouden. Door de lagere prijzen moet de productie omhoog en dus wordt er meer gemolken.' 

Hoe zou een melkveehouder wel de goede prikkels krijgen om zijn productie af te stemmen op de vraag?
'Ik stel voor dat verwerkers van melk hun aanvoer opsplitsen in drie prijsklassen. Hierbij gaat 40 procent van de melk naar de hoogste toegevoegde waarde, 40 procent is gemiddeld en 20 procent is spotmelk. Het eerste deel brengt bijvoorbeeld 35 euro per 100 kg melk op, het tweede deel 30 euro en het derde 20 euro. Overall is dit 30 euro per 100 kg melk. De prijzen moeten per klasse dusdanig vastgesteld worden dat er door verwerker per klasse winst gemaakt kan worden.'

Hoe wordt de melkveehouder in een dergelijk systeem geprikkeld om meer of minder te melken?
'Deze maatregel treedt in werking wanneer de melkprijzen dalen tot 5 euro onder het vijfjarige gemiddelde. En stopt wanneer de melkprijs er boven komt te liggen. Voor deze maatregel kan de productie van het jaar ervoor ingezet worden. Alle extra melk wordt tegen spotmelkprijs afgerekend, waar een productiebeperking juist resulteert in meer melkgeld per kilogram. Dit doordat alleen het derde deel kleiner wordt. De melkveehouder kan in dit systeem zelf weer beslissen of hij het de moeite waard vindt om de productie te verhogen.'  

Gaat het hier dan alleen om een tijdelijk systeem om de markt te stabiliseren?
'Het moet geen verkapt quotumsysteem worden. Net zoals bij suiker moet de keus bij de melkveehouder blijven. Hij moet zelf kunnen bepalen of hij tegen een dergelijk lage prijs wil produceren. Ik hoop met dit voorstel een discussie op gang te brengen die gaat resulteren in meer creativiteit in de melkprijs.'

U heeft het voorstel ook naar FrieslandCampina gestuurd, welke reactie kreeg u terug?
'Een coöperatie probeert de hoogste prijs voor al haar leden te realiseren. Maar een markt gaat ook over meerdere producten. Een melkveehouder moet zelf vrij blijven om te bepalen voor welke prijs hij melk wil produceren. Doordat het in het voorstel maar om een tijdelijke ingreep gaat vormt het ook geen belemmering voor jongeren die een bedrijf willen opstarten. Bij een definitieve A-en B-melkprijs zou een stukje onzekerheid de financiering in gevaar brengen. Hierbij kun je een beetje kijken naar de suikermarkt. Waar een gedeelte van de suiker al van te voren verkocht wordt en een ander deel een variabele prijs opbrengt die samenhangt met de markt.'

Herma van den Pol

Herma van den Pol werkt sinds 2011 bij Boerenbusiness en heeft zich door de jaren heen ontwikkeld tot marktexpert Melk & Voer. Daarnaast is zij wekelijks te zien in de marktflits over de zuivelmarkt.

h.vandenpol@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.