Achtergrond mest
Derogatie beëindigd door druk Timmermans
Nederland heeft niet zozeer een laatste en zeer strenge derogatie van de Europese Nitraatrichtlijn gekregen vanwege niet voldoen aan technische als wel vanwege politieke eisen, komend vanuit het kabinet van voormalig Eurocommissaris Frans Timmermans en diens kabinetschef Diederik Samsom.
Dit komt naar voren uit de reeks WOO-documenten die het ministerie van LNV vorige week heeft vrijgegeven. Zowel het bureau van Eurocommissaris Sinkevicius (functioneel ondergeschikt aan Timmermans) als het kabinet van premier Rutte melden dat in hun correspondentie.
De discussie over de nieuwe derogatie sleepte al langere tijd en begon onder het bewind van voormalig landbouwminister Carola Schouten. Haar opvolger Henk Staghouwer erfde dit dossier, maar kon er feitelijk niet mee uit de voeten. Premier Rutte zette ook zijn gewicht er achter, maar Nederland zag zich geconfronteerd met een harde opstelling van Timmermans en Samsom. Vooral de laatste bemoeide zich blijkens de stukken intensief met de onderhandelingen.
Afgestopt vóór Nitraatcomité
De vaak gehoorde verklaringen van Adema en Van der Wal dat het de Europese lidstaten waren die Nederland de bel aanbonden waar het ging om een nieuwe derogatie, lijkt dan ook niet te kloppen. Het derogatieverzoek van Nederland bleef steken bij Timmermans en Samsom en mede door hun druk ook bij Sinkevicius. Het verzoek bereikte daardoor lange tijd gewoon het Nitraatcomité niet, en toen het eenmaal zo ver was, was Nederland zijn plek gewezen.
Zoals bekend, diende Staghouwer najaar 2022 zijn ontslag in en volgde Piet Adema hem op. Hij bleef trekken aan het derogatiedossier, maar zonder succes.
Verplichtingen fysiek domein
Om Nederland nog eens te wijzen op wat er allemaal op het spel stond en waar het volgens alle plannen van Timmermans zou moeten voldoen, werd in februari 2023 nog eens 'de grote context' geschilderd aan een viertal Nederlandse ministers: Adema, De Jonge, Harbers en Van der Wal (waarvan de laatste eerst niet wilde toegeven dat ze er was geweest). Daarbij wees Timmermans hen op dat Nederland een reeks problemen 'in het fysieke domein' diende op te lossen, 'gebiedsaanwijzingsverplichtingen' diende na te komen en dergelijke, kortom, dat het de aanwijzingen van de Commissie diende te volgen en daarbij 'betrouwbaar' moest zijn.
Dat Nederland het waagde om nog lopende het onderhandelingstraject over de jongste derogatie om te beginnen over mestverwerking/Renure, was trouwens ook heel slecht gevallen bij de Commissie, zo valt te lezen. Waarom wordt niet uitgelegd, maar mogelijk is het omdat het bij de Commissie overkwam als een poging om toch meer dierlijke mest te plaatsen dan is toegestaan.
De vorige week gepubliceerde voorstellen van de Europese Commissie over Renure laten zien dat de commissie dan ook tal van beperkingen heeft ingebouwd om het gebruik van kunstmestvervangers 'beheersbaar' te houden.
Update 25 april: Naar aanleiding van de publicatie van dit artikel heeft de heer Diederik Samsom (Head of Cabinet, EVP Timmermans) als volgt gereageerd: "Bovenstaande artikel is pertinent onjuist. Door geen van de WOO stukken, die door iedereen na te lezen zijn, worden de beweringen uit het artikel gestaafd. Op geen enkele manier blijkt ergens uit de documenten dat Timmermans en zijn staf met 'politieke bemoeienis een strenge derogatie hebben afgedwongen', zoals het artikel beweert. De 2 contactmomenten van Samsom met LNV in dit langlopende dossier worden voltrekt onterecht gekarakteriseerd als 'intensieve bemoeienis' met de onderhandelingen. De bewering dat het derogatieverzoek van Nederland 'bleef steken' bij Timmermans en Samsom, wordt nergens in de WOO stukken onderbouwd en is ook onjuist. Uit de stukken blijkt dat Timmermans en zijn staf als adviseurs en bemiddelaars LNV hebben bijgestaan in hun verzoeken richting de Commissie. De beweringen in het artikel zijn dan ook onjuist."
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
