Achtergrond Stikstof
Krijgen innovaties een plek in het stikstofbeleid?
De uitstoot van vooral ammoniak moet omlaag, oordeelt politiek Den Haag. Nu zijn er een aantal hoopvolle innovaties op dat gebied, denk aan de Lely Sphere (foto) die vorige week de Agribusiness Award binnensleepte. En aan de noviteiten van andere kandidaten, als de Gazoo van JOZ en het CowToilet van Hanskamp. Moet de politiek niet veel meer inzetten op zulke innovaties om uit de stikstofcrisis te raken?
Derk Boswijk, landbouwwoordvoerder van de Kamerfractie van het CDA is de afgelopen maanden een paar keer bij Lely en aanverwante bedrijven geweest. "Innovaties moeten we zeker een serieuze kans geven", vindt hij. "Maar tegelijkertijd zijn innovaties niet voor elke situatie altijd zaligmakend. Innovaties kosten veel geld, terwijl veel boeren vaak al tot over hun oren zijn gefinancierd. Het helpen met extensiveren en in ruil daarvoor een langjarig contract voor agrarisch natuurbeheer bijvoorbeeld kan dan ook een mogelijkheid zijn. Maar dat is per locatie en per boer verschillend. Maar alle opties moeten we serieus op tafel houden."
De landbouwwoordvoerder van de Kamerfractie van D66, Tjeerd de Groot, wil tijdens de formatie niet op het onderwerp innovatie ingaan. Ook Thom van Campen (VVD) wil in kader van de formatie niet op zaken vooruit lopen, maar hij geeft wel aan dat de landbouw voor grote uitdagingen staat. "Laat ik vooropstellen dat er niet één generieke oplossing is. Voor de ene is dat omschakeling naar een nieuwe bedrijfsvorm, maar dat kan ook met innovatie. Bij de een zijn dat misschien slimme voermaatregelen, bij de ander stalaanpassingen."
'Boer moet kunnen vertrouwen op goedgekeurde innovatie'
Vandaag (woensdag 1 december) en morgen debatteert de Tweede Kamer over de landbouwbegroting. Tijdens de begrotingsbehandeling gaat Van Campen inbrengen dat een boer ook moet kunnen vertrouwen op innovatie die door de overheid is goedgekeurd. "Dat die dan ook deugt als de overheid de innovatie heeft beoordeeld en heeft gezegd wat de emissiewaarde is. En dat de boer dan niet voor de rechter komt te staan. Een agrarisch ondernemer steekt er veel geld in."
In dat kader heeft hij ook Kamervragen - waarvan de beantwoording is uitgesteld - gesteld over een NRC-artikel, waarin deskundigen zeggen dat de natuur door de uitbreiding extra schade heeft opgelopen. Hij wil weten of het juist is dat technische stalmaatregelen de stikstofuitstoot minder verlagen dan verwacht en als dat zo is, hoe dat kan. Van Campen vindt dat boeren die te goeder trouw hebben gehandeld en op wetenschappelijk gewogen gronden een vergunning hebben verkregen, niet kan worden verweten dat er mogelijk extra stikstofuitstoot is ontstaan.
'Innovatie kan rolletje spelen'
Joris Thijssen, landbouwwoordvoerder van de PvdA-Kamerfractie is duidelijk over de rol van innovaties: "Met innovatie lukt het niet. Het kan een rolletje spelen, naar de stikstofproblematiek los je er niet helemaal mee op. Alle studies die ik ken, wijzen daarop." Samen met GroenLinks heeft Thijssen vandaag een voorstel gedaan, waarbij de overheid landbouwgrond van boeren opkoopt die vervolgens goedkoop kan worden terug gepacht, onder voorwaarde dat er wordt geëxtensiveerd. "Zo grijp je in in het zieke systeem waar boeren de fuik in worden getrokken van steeds intensiever en intensiever en worden ze onafhankelijk van de Unilevers en Rabobanken."
Het Kamerlid merkt verder op dat de behandeling van de landbouwbegroting deze week 'zo ver van de werkelijkheid staat'. Dit omdat er plannen op de formatietafel liggen waar €17 miljard tot €31 miljard voor nodig is. PvdA en GroenLinks willen de huidige landbouwbegroting niet goedkeuren, tenzij er een transitiefonds voor de landbouw komt van €12 miljard.
Amendement Bisschop voor meer geld voor innovatie
Kamerlid Roelof Bisschop (SGP) dient tijdens de begrotingsbehandeling een amendement in om een deel van het bedrag (€50 miljoen) dat is gereserveerd voor opkoop, over te hevelen naar innovaties. Op de begroting staat nu €249,2 miljoen gereserveerd voor gerichte opkoop van veehouderijen rond Natura 2000-gebieden en €15,9 miljoen voor de subsidieregeling 'Brongerichte verduurzaming stal- en managementmaatregelen'.
Bisschop denkt dat er met €50 miljoen extra een behoorlijke stap' kan worden gezet. "Maar wat ons betreft mag het veel hoger." Van Campen gaat goed luisteren naar de argumenten van Bisschop. "Maar ik denk dat het hier en-en is. Als je geen opvolger hebt, niet kunt uitbreiden of in de buurt van natuurgebied zit, dan moet je ook behoorlijk kunnen stoppen. Alle verschuiving van budgetten gaat ten koste van een andere doelgroep; van mensen die hun bedrijf vrijwillig willen stoppen."
Zekerheid belangrijker dan investering
Bisschop hoopt dat de formerende partijen volop inzetten op innovatie. "Ik denk dat als je natuur, milieu en landbouw echt wilt dienen en de agrarische sector echt wilt helpen, je sterk moet inzetten op innovatie. Je ziet dat op melkveehouderijen goede boeren al jaren bezig zijn stikstof te reduceren. Je hebt helemaal geen voermaatregelen of dergelijke van de overheid nodig: boeren kunnen hun vakkennis inzetten. Veel bedrijven doen aan mestscheiding en recycling ervan. Als de overheid vooral gespitst is op die initiatieven, dan kunnen bedrijven experimenteren wat effectief is. En dat wat werkt, kan zich met een olievlekwerking verspreiden. De potentie en bereidheid is er, maar ondernemers willen zeker weten dat ze hun investering eruit krijgen. Zekerheid over het beleid is misschien wel net zo belangrijk als de financiering."
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
