Interview Rudy Rabbinge
'Innovatie naar nul emissie voor heel de veehouderij'
Het stikstofbeleid, zoals dat nu verder vorm dreigt te krijgen onder regie van minister Christianne van der Wal (Stikstof) moet serieus worden aangepast. De huidige inzet is ineffectief, want levert weinig op. Van ammoniak dalen de emissies zelf al niet sinds 2006. Daarbij is het beleid oneerlijk. De last ligt onevenredig zwaar bij de landbouw, terwijl die wordt verboden om te innoveren. En dat is juist de enig bewezen aanpak, goed voor uiteindelijk nul emissies.
Dit stellen emeritus-hoogleraar Rudy Rabbinge en Lubbert van Dellen, directeur food & agri bij advies en accountantsbureau Accon avm in een brandbrief aan Van der Wal en collega-minister Henk Staghouwer (Landbouw). De huidige aanpak is volgens hen 'een doodlopende weg belegd met goud'. Het kabinet kiest voor een benadering die voortbouwt op het door de Raad van State afgekeurde PAS beleid. Ondertussen worden de adviezen van de commissie Stikstofproblematiek (commissie Remkes) niet of amper benut. Rabbinga was lid van deze commissie.
Lees ook: Stikstofbeleid kabinet kan veel beter en eerlijker en Van Dellen: Stikstofbeleid vereist gelijke behandeling
Aan Rabbinge de vraag waarom hij, samen met Van Dellen, juist nu een brandbrief stuurt.
"Wij staan nu op een keerpunt. Het kabinet wil miljarden uitgeven voor de opkoop van grond en bedrijven, maar dreigt dat op een dure, ineffectieve wijze te gaan doen. Bij metingen in omringende landen, bijvoorbeeld Denemarken, is aangetoond dat de emissies van agrarische bedrijven deels dichtbij de stal neerslaan, maar niet verder dan enige honderden meter er vandaan. Dat is zelfs aangetoond bij hele grote bedrijven met tot 600 koeien. De rest van de emissies gaat op in algehele stikstofdeken. Dat betekent dat opkoop van bedrijven tot verder dan enkele honderden meters van natuurgebieden zinloos is. Daar moet de deken worden aangepakt. In België hebben ze dat ook begrepen."
"Bij bedrijven op grotere afstand van stikstofgevoelige gebieden moet je aanzetten tot emissievrij produceren. In de landbouw is bekend hoe dat moet. De emissie kan zelfs tot nul worden teruggebracht, maar dan moet je wel kunnen innoveren. In de industrie en het verkeer zijn maatregelen lastiger, maar ook daar is reductie mogelijk."
Jullie schrijven ook dat de reductie van de ammoniakemissie uit de veehouderij sinds 2006, toen de overheid met het schrappen van Minas is overgestapt van doelvoorschriften naar middelvoorschriften, stil is gevallen. Waarom is daar niet eerder en harder over aan de bel getrokken?
"Ja, het RIVM zou zoiets moeten doen, maar daar is kennelijk stug vastgehouden aan een aantal premissen over het gedrag van stoffen volgens bepaalde modellen."
Wetenschappers hebben toch als taak zichzelf en anderen constant te blijven bevragen, kritisch te zijn en kijken of hun aannames nog overeenkomen met de beste inzichten? Of is onderzoek in dienst van beleid het pure, onafhankelijke onderzoek te veel gaan overheersen?
"Op een gegeven moment zijn ze kennelijk niet meer toegankelijk voor kritiek. En het laatste, daar heb ik grote zorgen over. Goed onderzoek moet zich niet laten sturen door beleid."
Is het dan zo dat mensen pas nadat ze zijn gepensioneerd of anders niet meer zijn verbonden aan instellingen, vrijuit kunnen spreken?
"Ik heb er nooit mee ingestemd om een blad voor de mond te nemen, of mij mijn stem te laten ontnemen. Dan werd het een bepaalde baan maar niet. Om die reden is destijds voor mij een speciale constructie gemaakt tussen de Wereldbank en Wageningen, zodat ik vrijuit kon praten."
Nog een laatste vraag. In Science is recent een publicatie verschenen die de stikstofproblematiek in een deels ander daglicht stelt. Naast een teveel in de atmosfeer is er een toenemend tekort aan stikstof in de bodem en gewassen, waardoor onder meer de voedselproductie wordt bedreigd. Wat is uw reactie daarop?
"De enige remedie voor dat probleem is geen politieke maatregel, maar de toepassing van de 'best ecological practices'."
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
