Mineralen

Boeren gaan vrijuit, terwijl ze zich niet aan de geldende wetgeving houden. In zes verschillende uitspraken hebben rechters boeren geen straf opgelegd voor de geconstateerde overtredingen. De rechters deden dat vanwege het volgens hen wispelturige overheidsbeleid. In onze rubriek 'Stikstofstemming' geven we op onze eigen wijze duiding op de stikstofdebat en aanverwante zaken. 

Na een zeer gunstig najaar om drijfmest uit te rijden oogt de mestmarkt nu rustiger. Het mesttransport naar de opslagen verloopt rustig en er wordt waar nodig gebruik gemaakt van vaste mest. De druk is wat van de ketel, maar dat wil niet zeggen dat de mestmarkt een andere richting neemt. 

De fosfaatmarkt blijft deze week rustig en is moeizaam prijshoudend. Kopers zijn nog altijd vrij afwachtend, maar verkopers lopen ook niet bepaald warm om rechten aan te bieden.

Geen generieke korting, maar wel tijdelijk (bijvoorbeeld een jaar) een stevig aantal melkkoeien uit de productie nemen. Het was een van de voorstellen die NSC-Tweede Kamerlid Harm Holman maandag deed in een mestdebat met minister Wiersma van LVVN. Hij verscherpte zijn positie als trekker van een anti-mestcoalitie.

De komende weken zijn cruciaal voor het oplossen van het mestprobleem in Nederland. Er is voor de jaren 2024 tot en met 2026 een oplopend mestoverschot en dat vergt pijnlijke ingrepen. Deels zijn die te verzachten via technische aanpassingen, zoals het niet meer dubbel belasten van de veehouderij voor gasvormige verliezen uit de mest, verkleinen van bemestingsvrije zones en het creëren van voldoende ruimte via Renure, waarbij mest wordt bewerkt tot kunstmestvervanger.

Veel directe verlichting van de mestmarkt komt er nog niet met de vrijdag gepresenteerde mestbrief van landbouwminister Femke Wiersma. Smallere derogatievrije zones leveren zo'n 2% meer mestplaatsingsruimte op. Verdubbelen van de correctie voor gasvormige verliezen kan wel doortikken, want goed voor zo'n 25 miljoen kilo stikstof. Maar hierover moet de minister nog een besluit nemen. Toch zet de minister goede lijnen uit.

Het einde van het uitrijseizoen nadert en de mestprijzen zijn deze zomer eerder gestegen dan gedaald. Dat blijkt ook volgens de mestnoteringen van DCA. Ook de afgelopen weken bleven de prijzen redelijk stabiel, hoewel er in deze periode veel drijfmest is uitgereden. Het is nu de grote vraag hoe de mestmarkt zich de komende maanden gaat ontwikkelen nu het prijsniveau al torenhoog is en dit zwaar op het verdienmodel van de veehouder drukt. Gerekend met extra transport en opslagkosten moet er theoretisch wat bij de prijs op. Echter zijn er volgens mestintermediairs ook een aantal redenen die de prijs volgend voorjaar naar beneden kunnen trekken. Die onzekerheid zorgt voor een afwachtende houding bij de mestintermediairs.

Ruim vijf jaar na de beruchte PAS-uitspraak door de Raad van State verscheen gisteren het eerste overheidsinitiatief om de drempelwaarde van 0,005 mol per hectare voor stikstof te herzien. De provincies hebben onderzoekers van TNO en de Universiteit van Amsterdam opdracht gegeven om te onderzoeken of zo’n drempelwaarde mogelijk en terecht is. De onderzoekers denken van niet. Er kan een hogere komen, wat de PAS-melders kan redden.

De graanoogst maakt op de percelen veel ruimte vrij om drijfmest uit te rijden, maar dat zorgt niet voor extra lucht op de mestmarkt. Dat wordt bevestigd door de wekelijkse mestnoteringen van DCA. Voor mesttransporteurs en loonwerkers is het flink aanpoten om iedereen te bedienen op het moment en helpt de vakantieperiode niet bepaald mee.

De afzetprijzen voor drijfmest hebben de weg naar boven weer gevonden nu het voorjaarswerk zo goed als afgerond is. Het aanbod van zowel rundvee- als vleesvarkensdrijfmest blijft ontzettend hoog na een nat voorjaar en minder plaatsingsruimte, terwijl mesttransporteurs en loonwerkers over het algemeen voorzichtig zijn met de hoeveelheden die zij naar de mestsilo's en -opslagen rijden. 

Het voorjaars uitrijden nadert in veel gebieden zijn einde nu het meeste landwerk achter de rug is. Dat gaat niet overal op, want met name in het zuiden is nog veel werk te verrichten doordat aanhoudende neerslag het landwerk blijft dwarszitten. In totaliteit is er dit seizoen aanzienlijk minder mest uitgereden. Dat samen met de al vollere mestsilo's en minder plaatsingsruimte, daar uiten loonwerkers en mesttransporteurs hun zorgen over nu zij duidelijk hebben met hoeveel mest in de opslagen zij de zomer tegemoet gaan.

De maximale transport- en uitrijcapaciteit werd de afgelopen dagen in veel delen van Nederland benut, maar in het zuiden staan de afnemers opnieuw door de vele neerslag stil. De haast in de akkerbouw helpt de benutte plaatsingsruimte niet. De nog altijd volle silo's blijven de mestmarkt benauwen.