Effect van de 122 plannen voor klimaat schrikbarend

Het leek wel een sketch uit Jiskefet. Minister Rob Jetten die in de Tweede Kamer wordt ondervraagd over zijn plan om met 122 klimaatmaatregelen een besparing van 22 megaton aan CO2 emissies te realiseren. Hiervoor heeft Jetten een bedrag van €28 miljard ter beschikking. Op de vraag van een Kamerlid wat het resultaat van dit astronomische bedrag gaat zijn, antwoordde Jetten met een blik en een grijns om zijn mond. Waaruit blijkt dat hij zich dondersgoed realiseerde hoe belachelijk het klonk: het voorkomen van een temperatuurstijging van de aarde met 0,00036 graden in 2050. Om hierna snel te vervolgen met het opzeggen van een uit het hoofd geleerd lesje waarom zijn plannen absoluut nodig zijn om de aarde te redden.

Van de meeste van die 122 maatregelen is helemaal nog niet bekend wat ze gaan opleveren. Nog erger, het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) voerde een quick scan uit op de aanvullende klimaatplannen van Jetten. De uitkomst is schrikbarend. Slechts 12 van de 82, oftewel 14%, van de onderzochte maatregelen zijn op voorhand effectief. De uitkomst van de andere maatregelen is op z'n minst discutabel te noemen. Voor de agrarische sector houden die maatregelen onder meer een belasting per stuk vee in en een CO2-heffing op vlees, zuivel en vis die de sector indirect ook in de portemonnee raakt.

Waarom dan toch de plannen doorzetten? Is het de wil van Jetten dat Nederland tegen elke prijs klimaat koploper in de wereld wordt? Hij heeft immers al eens eerder gezegd: "dat hij niet meer wil horen dat het wel 'haalbaar en betaalbaar' moet blijven". Alles om tenminste 55% en het liefst 60% minder CO2 uitstoot in 2030 te realiseren. Het speelt ongetwijfeld mee dat hij het beste jongetje van de klas wil zijn, maar ik denk ook dat het volgende aspect een belangrijke rol speelt.

Enorme zak geld innovatie bevorderen
Dat is volgens mij op basis van wat ik ken als de spaghetti-strategie; je gooit een bord met spaghetti tegen de muur en kijkt welke slierten blijven hangen en welke naar beneden vallen. Met zijn enorm zak met geld wil Jetten het bedrijfsleven mobiliseren om nieuwe technieken te ontwikkelen. Dan zien we wel welke innovaties iets opleveren en welke in hun goede pretenties blijven steken. Een dergelijke tactiek wordt vaak verkocht met het argument dat we zo in Nederland een groene economie kunnen bouwen, waar het bedrijfsleven een nieuw verdienmodel uit kan ontwikkelen. De geschiedenis heeft geleerd dat dit meestal zo helaas niet werkt.

Denkend aan innovaties dwaalden mijn gedachten af naar de emissiearme vloer bij veeteeltbedrijven. Ooit door de overheid aanbevolen als een goede innovatie om zonder de veestapel te reduceren de stikstofcrisis te helpen oplossen. Boeren moesten hier zelf in investeren, zonder dat ze wisten of de techniek ging werken en of het stand zou houden bij de rechter. Volgens een uitspraak van de Raad van State, onze hoogste bestuursrechter is het twijfelachtig of nieuwe emissiearme veestallen daadwerkelijk de ammoniakuitstoot verlagen. Dit op basis van uitkomsten van wetenschappelijke onderzoeken van het CBS en de Wageningen Universiteit dat de milieuprestaties van emissiearme stallen achterblijven bij hun pretenties.

Betere bestemming met beter klimaatresultaat
Leuk voor de bedrijven die al die vloeren hebben verkocht, maar slecht voor de boeren die hun investering in rook op zien gaan en het helpt ook al niet om de uitstoot te verminderen. Ik zie veel overeenkomsten met de plannen van Jetten, maar het is wel heel naïef en onprofessioneel om plannen uit te rollen waarvan we nu al weten dat die niet gaan werken en daar dan €28 miljard aan uit te geven. Denk dat veel boeren wel een betere bestemming met een veel beter klimaatresultaat voor dat geld weten.

Kasper Walet

Kasper Walet is voormalig directielid van de agrarische termijnmarkt. Inmiddels is hij onder de naam Maycroft  al jaren werkzaam als onafhankelijk adviseur over energie en klimaat aan overheden en bedrijven van over de gehele wereld.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.