Door de bank genomen?

Er wordt ook de laatste tijd weer veel gezegd en geschreven over de grondprijzen, rentetarieven en banken. Als makelaar heb ik intensief met de grondprijzen te maken en vrijwel dagelijks wordt mij gevraagd naar mijn mening over het niveau en de richting van de markt.

Om te beginnen de richting: wie het weet mag het zeggen. Er zijn natuurlijk argumenten om een prijsdaling te verwachten, maar er zijn evengoed argumenten voor het tegendeel. Immers, wie had tien jaar geleden het huidige prijsniveau voorspeld? Vervolgens mijn mening over de actuele prijzen: die is helemaal niet relevant. De prijs wordt immers gevormd door actieve kopers en verkopers.

Verkopers kijken vooral naar de plannen die zij en hun gezinnen voor de toekomst hebben. Om die plannen te kunnen uitvoeren, is het met een aanzienlijke stille reserve in grond vrijwel nooit een verkeerd moment om te verkopen. Dus ook nu niet.

Aan de kant van de kopers zijn het de ondernemers die bepalen en berekenen wat het aankopen van grond mag kosten. Zij baseren hun aankoopbeslissingen op langjarige bedrijfsresultaten en op een langetermijnvisie. Daarbij is ingecalculeerd dat de prijzen niet ieder jaar even goed zijn en dat je als boer niet altijd alles in de hand hebt, zoals bij extreme weersomstandigheden of veeziektes.

De bedrijven die de afgelopen jaren grond hebben bijgekocht, hebben daarvoor in de meeste gevallen financiering van hun bank gekregen. De toekenning van de financiering is gebeurd op basis van diezelfde (gezamenlijke) berekeningen, begrotingen en prognoses. Blijkbaar was er voldoende wederzijds vertrouwen in de plannen om over en weer de handtekeningen te zetten.

Van verschillende kanten hoor ik de laatste tijd berichten dat meerdere banken de spelregels die ze met hun klanten hebben afgesproken over het betalen van rente en aflossing, eenzijdig en ingrijpend aan het veranderen zijn. In een aantal gevallen worden bedrijven op korte termijn verplicht tot meer en soms zelfs grote aflossingen. Daardoor ontstaan liquiditeitsproblemen bij bedrijven met een gezonde exploitatie.

Dat er na heroverwegingen een noodzaak tot meer aflossing wordt geconstateerd is één ding, maar dat banken op deze manier gezonde bedrijven in mogelijke liquiditeitsproblemen kunnen brengen is iets heel anders. Het is hetzelfde als de kip slachten die de gouden eieren legt. Immers, uiteindelijk moet alles – rente plus aflossing – uit dezelfde cash-flow worden opgebracht. Om die cash flow op gang te houden, is continuïteit een eerste vereiste.

Naast de vraag of de werkwijze een schoonheidsprijs verdient, kan ik daarom in deze handelswijze met mijn boerenverstand dan ook weinig bedrijfseconomische wijsheid ontdekken. Of is de werkwijze vooral ingegeven door de eigen problematiek van de banken?

Enerzijds dreigen er dus pijnlijke gevolgen voor de bedrijven die het betreft, anderzijds zwengelt het ook een stevige discussie aan over de zorgplicht van de banken. Tot besluit: niet alleen ondernemers, maar ook de banken zelf worden wellicht getroffen door de boemerang van al te rigoureuze stappen, omdat die mogelijk leiden tot een verstoring van de markt. Daar zitten volgens mij agrarische ondernemers, maar ook banken niet op te wachten.

Martien van Arendonk (RMT)
Directeur Leyten & Van der Linde Rentmeester en Makelaardij

Deze businesscase is powered by:

Martien van Arendonk

Directeur Leyten & Van der Linde Rentmeester en Makelaardij