Kan trekkerkenteken beloftes waarmaken?

Eind januari is een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan het dossier trekkerkenteken. Een boekwerk waar de Nederlandse overheid, samen met belangenbehartigers en wegbeheerders, al 15 jaar aan werkt. Het is verre van de laatste episode.

Vooropgesteld, de komst van het trekkerkenteken is onvermijdelijk. Kiest Nederland hier niet voor, dan brengt de Europese Commissie €2,9 miljoen boete in rekening, plus een dwangsom van €210.000 per dag. Op de VS na hebben zo’n beetje alle landen een kentekenplicht. Waarom dan een uitzondering voor Nederland?

Symboolpolitiek
Het kenteken is symboolpolitiek. Het laatste vrije bolwerk van de boer is zijn niet-geregistreerde trekker (tenzij je in de grensstreek woont), waarmee je ongestoord over de snelweg naar Den Haag kan crossen. Dit laatste feitje werd recent aangestipt. Het kenteken zou een complot zijn om boeren uit de politieke hoofdstad te weren. Dat is onzin, maar er zijn genoeg andere argumenten te bedenken waarom de kentekenplicht rammelt.

Eén van de grote (terechte) knelpunten is de komst van een APK-plicht. Die is het goedkoopste te introduceren door al het rollend materiaal te kentekenen. Dat zadelt de sector op met een potentieel kostenpost. Dit als tegenovergestelde van het 3 tientjes kostende kenteken en registratie. Tegelijk is dit hét middel om daadwerkelijk de veiligheid op de weg te verbeteren. Gebrekkige verlichting, ontbrekende markeringen en niet-werkende remmen behoren tot het verleden.

Twee (schijn)voordelen
De boer is 2 grote voordelen voorgehouden: Een verhoging van de maximaal toegestane snelheid en een verhoogde verkeersveiligheid. Gemiddeld vallen 11 verkeersdoden per jaar met landbouwvoertuigen (bron). Dat zijn er 11 teveel, maar het effect van een trekker mét gele plaat is minimaal. Verzekeraars beamen dat. Helemaal wanneer je bedenkt dat de APK-plicht op dit moment geen realiteit is.

Zo belanden we in het wonderlijke dossier met al zijn uitzonderingen en aanvullingen. Een trekker die voor eigen landbouwwerkzaamheden wordt ingezet is vrij van de APK-plicht. Daar heeft de lobby van LTO voor gezorgd. Maar, wie is boer en wie niet? Daar komt geen controle op. Er zijn tal van loonwerkers met een akkerbouw- of veehouderijtak. Of, akkerbouwers en veehouders die loonwerk verrichten.

Het wordt nog lastiger: Rij je als boer aardappelen voor de buurman, dan ben je wettelijk APK-plichtig. Hoe dat in de praktijk gehandhaafd gaat worden is de vraag. Sowieso blijven controles op landbouwverkeer gering, met prikacties die gedreven dienders uitvoeren.

Dan het tweede voordeel: de snelheidsverhoging naar 40 km/u. In de praktijk rijdt bijna iedere trekker 40 of sneller. Daar zijn ze al 30 jaar op gebouwd. Het mocht alleen niet. De politie gedoogt het. Het wordt straks legaal, maar in de praktijk verandert niets. Sterker nog, ook hier doemen vragen op. Het idee is dat wegbeheerders rondwegen open gaan stellen voor landbouwverkeer, wat de veiligheid ten goede moet komen. Dit is geen verplichting. De wegbeheerder mag dit zelf beslissen, ook hier vraagtekens dus.

Wat is de officiële snelheid?
De constructiesnelheid van moderne trekkers, zeker in de 100 pk+-klasse, bedraagt 50 km/u. Dat staat netjes in de gegevens van de fabrikant. Registreer je straks deze gegevens netjes bij het nog te lanceren RDW-portaal, dan ben je APK-plichtig. Vervolgens mag je nog geen 50 rijden, want 40 is het wettelijk maximum. Snapt u het nog? Je krijgt er wel een tachograaf-verplichting bij. De verstandige keuze is dus om 40 in te vullen. Dat kan bij een bestaand voertuig, omdat je hier handmatig summiere cijfers voor aanlevert. Bij nieuwe trekkers pakt het RDW automatisch fabrikantdata.

Stel je vult 40 in. Laat je de trekker dan begrenzen? De dealer kan dit vrij met zijn laptop. Echter, aan de opgegeven constructiesnelheid verandert niets, die blijft 50. Hoe gaat de handhaver daar mee om? Het is mij een raadsel. Niet-agrarische bedrijven, of bedrijven die loonwerk uitvoeren, krijgen sowieso de APK-plicht. Toch is ook daar begrenzen gewenst om aan de tachograaf-plicht te ontkomen voor een snelheid die je niet mag rijden. Klopt de snelheid niet, dan geldt dit als een economisch delict zo wordt mij verteld. De bekeuringen liegen er niet om.

Nog geen definitief ja
Is nu alles in kannen en kruiken? Nee, de Eerste Kamer moet deze zomer stemmen over het kenteken. Dat wordt een ja of nee. Gezien de meerderheid in de Tweede Kamer worden hier geen problemen voorzien. Dit betekent dat halverwege tot eind 2020 kan worden begonnen met registratie en het monteren van een kenteken. Heb je hier geen zin in, dan heb je tot 2025 de tijd. Let op: Je mag in die 5 jaar niet gebruik maken van de legale 40 km/u snelheid en je moet het voertuig achteraf bij de RDW laten schouwen.

Naast trekkers is het zaak alle zelfrijders (oogstmachines, verreikers, grondverzetmateriaal e.d.) te kentekenen. GV-kentekens (grensverkeer) blijven behouden en worden omgezet. Aanhangers die sneller dan 25 km/u mogen rijden dienen een eigen kentekenplaat te krijgen. Niet alleen kippers maar ook getrokken werktuigen. Tot en met 25 km/u is een witte volgplaat vereist. Vergeet dus geen machine in de schuur! Een keuring achteraf kan duur uitpakken. Ook de WA-verzekering gaat straks een kenteken eisen, zelfs als een voertuig nooit het erf verlaat.

Kortom: Leuker kunnen ze het niet maken en gemakkelijker? Ook niet, zo lijkt het. Het zal vragen blijven regenen, er van uitgaande dat de politieke weg vrij ligt voor landbouwverkeer. Het kenteken is onvermijdelijk, maar laten we ons geen illusies maken over schijnvoordelen. Kies bij uw volgende machine-aankoop voor goede verlichting en markering, en let op met machines breder dan 3,5 meter. Daar kun je het verschil bij maken. Die kentekenplaat? Dat is noodzakelijk kwaad.

Niels van der Boom

Niels van der Boom is senior marktspecialist akkerbouwgewassen bij DCA Market Intelligence. Hij maakt vooral analyses en marktupdates over de aardappelmarkt. In columns deelt hij zijn scherpe blik op de akkerbouwsector en technologie.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.