Achtergrond Stikstofstemming
Eigen waterkleurtjes leiden tot Haagse ruzie
Wat smult er in Den Haag tussen het saaie formatienieuws door lekkerder weg dan een 'knallende ruzie' tussen twee uitgaande ministers? En dan nog wel twee ministers van 'boertjespartij' BBB? Het was donderdag groot nieuws op het journaal en elders: de demissionaire BBB-ministers Femke Wiersma (LVVN) en Robert Tieman (I&W) waren elkaar in de haren gevlogen, en ja weinig verrassend, omdat de mestminister het water nog even wat verder zou willen vervuilen.
Nu hoeft hier niet per se de ene minister te worden verdedigd tegenover de andere, maar het loont wel even de moeite om iets dieper te spitten naar de vraag wat hier nu echt aan de hand was.
Voorspelbare reactie
Zelfs de partijleiders van D66 en CDA lijken niet te weten wat er inhoudelijk precies speelt, maar reageren vrij voorspelbaar wel op de suggestie die uitgaat van het geschil.
Punt is dat er inderdaad gedoe is over de Nederlandse waterkwaliteit en het klopt ook dat dit de landbouw hindert. Maar waarom is er gedoe over de waterkwaliteit? Omdat de Nederlandse waterkwaliteit op basis van objectieve criteria slechter is dan de waterkwaliteit in andere EU-landen?
Kleuren of meetdata vergelijken?
Voor de grote rivieren als Rijn en Maas kan dit goed kloppen, omdat hun water in Nederland de verzamelde last draagt van alle vervuilingen die ook al eerder is meegesleept. Voor de rest van het land, waar geen water van deze grote rivieren instroomt, ligt dat genuanceerder. Hier is het vooral een kwestie van kleurtjes (groen, rood, of ertussenin) die waterlichaambeheerders geven aan het water. De feitelijke meetdata gaan erachter schuil en blijven dus buiten de discussie.
Daarom weet de gemiddelde Nederlander vaak niet dat Nederland andere, meestal strengere maatstaven hanteert dan de EU vraagt. Rood is immers gewoon fout. Maar is Nederlands 'fout' ook Europees fout?
Kleurtransitie bij grens
Bij onze grenzen zal het opvallen dat er interpretatieverschillen zijn, want veel water dat via kleine stroompjes uit België of Duitsland binnenkomt, is eerst (Belgisch of Duits) groen en verschiet bij het passeren van de grens naar een alarmerender Nederlandse kleurstelling. Natuurlijk alleen administratief, want verder gebeurt er niet veel met het water. Gevolg is wel dat Nederland op basis van eigen inzichten 'slecht' of 'zorgelijk' rapporteert naar de burgers en Brussel, terwijl dat naar de feitelijke maatstaven anders ligt.
Hier ging een belangrijk deel van de discussie tussen Wiersma en Tieman over, of misschien beter: de discussie tussen Wiersma en het departement van I&W. Zelfs in de berichtgeving van de NOS schemert dat door. Tieman en staatssecretaris Aartsen (VVD en eveneens I&W) lijken net zomin als een doorsnee burger voorbij de kleurtjes te hebben gekeken en hun ambtenaren vinden het wel prima zo.
Welk algemeen belang?
De ambtenaren adviseren met het oog op 'het algemeen belang' maar wat is dat nu eigenlijk? Die vrees dient zich ook aan na lezing en een rapport van het RIVM over de risico's van duaal gebruik van fungiciden. Een belangrijke groep daarvan, de azolen, heeft zowel een functie in de humane geneeskunde als in de landbouw. Het laatste brengt het risico mee dat deze middelen resistentie geven in de humane gezondheidszorg. Logisch dat dit niet moet, maar is een verbod, zoals het RIVM suggereert, zinvol? Misschien is dat nog wel gevaarlijker, want niemand wil onbeheerste schimmelgroei (en dus schimmeltoxinen) in de graan- en overige gewasteelt. Dat raakt de gezondheid bijna zeker nog meer.
Gezondheidsraad realistischer
De Gezondheidsraad raakt in een advies ook aan dit thema, maar stoot daarmee dan weer de voorstanders van een 'gifvrije' wereld en biologische landbouw voor het hoofd. Er wordt namelijk gepleit voor wel een terughoudend middelengebruik, maar ook inzet van integrale gewasbescherming en genetisch veranderde gewassen. Misschien een beetje 'unwoke' maar vermoedelijk ook iets realistischer.
Het is ingewikkeld om de wensen (en ook de inzichten of opvattingen) van de vaak stadse burgerij in overeenstemming te brengen met die van de wereld buiten de stad. Bepaalde kringen zijn gewend om in alle omstandigheden op al hun verlangens te worden bediend.
Strategisch overleg over ieders wens
Tekenend daarvoor zijn vragen van de Eerste Kamer over het Strategisch Overleg Landbouw en Voedsel, dat zich moet buigen over de vraag hoe ook in extreme omstandigheden de bevolking van het broodnodige te voorzien. Nu zit daar al bijna de hele voedselketen bij aan tafel, maar de fractie van GroenLinks-PvdA was toch vooral bezorgd of ook wel echt ongeveer alle maatschappelijke groeperingen bij waren vertegenwoordigd, alsof overleg boven inhoud gaat.
Databeheer LVVN en RVO
Verbazing is een belangrijke drijfveer voor deze rubriek, vanwege mismatches, verdoezelingen of eenzijdige focus. Ook zorg speelt mee. Een aanleiding daarvoor geeft deze week een verslag van de auditdienst rijksoverheid. Die legt de vinger bij de datakwaliteit van het ministerie van LVVN en RVO. Daarbij gaat het over geld, maar ook meer. De dienst meldt dat het een afkeurende verklaring heeft afgegeven over de beheerdoelstellingen over de tweede helft van 2024, want de kwaliteit van de beheerde gegevens staat ter discussie, ook blijken de ambtenaren slordig met hun jaarplanning waardoor ze op het eind van het jaar vaak grote achterstanden hebben. Formeel is de minister verantwoordelijk, maar hier lijkt de secretaris-generaal niet 'in control.'
Nog 17.000 hectare natuur tekort
Staatssecretaris Rummenie stuurde deze week nog een voortgangsrapportage natuur naar de Tweede Kamer. En daarbij werd voor het eerst in heel veel jaren ook min of meer openbaar gemaakt welke gegevens daarover naar de Europese Commissie worden gestuurd. Het is een relaas van heel veel dat nog niet goed gaat met de natuur, tenminste volgens onlangs sterk bekritiseerde inzichten. Ook wordt eraan herinnerd dat er de komende jaren nog veel natuur bij moet komen. Ten opzichte van het natuurpact uit 2013 blijft er in 2027 nog een restopgave over van 17.000 hectare (van in totaal 80.000 hectare) nog aan te wijzen natuur.
Formatie
Daar kunnen bij het weer opgepakte formatie-overleg afspraken over worden gemaakt - of niet. Het ligt er sterk aan of er nu inderdaad een minderheidskabinet worden gevormd met vermoedelijk D66, CDA en VVD. En met wie dan meerderheden worden gemaakt. De voortgezette (in)formatie vindt vanaf medio deze week plaats onder leiding van Rianne Letschert (D66). Zij is rector van de Universiteit in Maastricht en wordt, zoals dat dan hoort, geroemd om al haar kwaliteiten. Dat ze, net als andere universiteitsbestuurders, eerder dit jaar diep onder de tafel kroop toen allerlei protesten en vernielingen plaatsvonden op ook haar universiteit, wordt maar even niet genoemd.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
