Naar plantaardig eiwit, als het loont

Deze kabinetsperiode komt er geen vleestaks en geen BTW-verlaging op groenten, fruit en biologisch voedsel. Niemand die zich over deze uitspraak van minister Carola Schouten verwondert, maar komt het er in een volgende kabinetsperiode wel van?

Eerder dit jaar zei Schouten bij de presentatie van de plannen van True Animal Protein Price (TAPP) dat de invoering van de vleestaks een verkiezingsthema zou kunnen worden en dat herhaalde ze gisteren (donderdag 1 oktober) toen de Vaste Kamercommissie van LNV debatteerde over de eiwittransitie.

Hiermee doelt Schouten op structurele verandering die het resultaat zijn van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld economie, cultuur, technologie, instituties, natuur en milieu. Deze definitie van het woord 'transitie' past ook prima bij de verschuiving van dierlijk naar plantaardig eiwit. Van boerderij tot bord, van Farm to Fork, zoals de officiële EU voedselstrategie tot 2030 is genoemd. Zowel op het land als op het bord zal dierlijk eiwit minder belangrijk worden en plantaardig eiwit een grotere plaats innemen, als het aan de Europese Commissie ligt.

Maar wat 's lands grootste partij betreft, de VVD, moet iedere Nederlander nog steeds zelf kunnen kiezen en beslissen wat er op het bord ligt. Of dit nu een stukje vlees is of een vegetarische maaltijd. Onderscheid hierin maken door middel van subsidiëring is volgens de VVD een slecht idee. Natuurlijk is de partij voor een gezonde levensstijl, maar het is aan een ieder om daar zelf een afweging in te maken. Ook wil de partij oneerlijke concurrentie tussen agrarische bedrijven voorkomen, laat Tweede Kamerlid Helma Lodders van de VVD weten.

Verdienmodel
Supermarkten spelen een cruciale rol in de eiwittransitie. Zij bepalen wat er in de schappen wordt gelegd en tegen welke prijs. Lodders is teleurgesteld  over de stappen die hier tot nu toe zijn gezet om te verduurzamen. Volgens haar wordt er veel overlegd maar weinig concreet afgesproken als het gaat om de meerkosten die de veehouderij moet maken vanwege dierenwelzijnseisen en CO2-reductie te vergoeden. "Als er hogere duurzaamheidseisen worden gesteld, moet de boer daar ook voor betaald worden." Ook CDA'er Jaco Geurts hamerde op het grote belang van een goed verdienmodel. "Anders verandert er niets."

De slachterijen, verenigd in de belangenorganisatie COV, laat op een soortgelijke manier van zich horen. Niet langer wordt het idee van de vleestaks op voorhand naar de prullenbak verwezen. COV is voorstander van reële vleesprijzen, mits de meeropbrengst die 'uit de markt' komt, volledig terugvloeit naar de gehele keten en zo bijdraagt aan het compenseren van de extra kosten en investeringen die de sector pleegt in verduurzaming. De vleessector is bereid andere beprijzingsmechanismen (dan de vrije markt -red) verder te onderzoeken, luidt de reactie op de Kamerbrief die de minister deze week verstuurde over de eiwittransitie en de rol van de supermarkten.

Overheid en markt
Als het aan de oppositie in de Tweede Kamer ligt kan de eiwittransitie niet snel genoeg gaan. Dat zijn de partijen die overheidsbemoeienis geen vies woord vinden, zoals de PvdA. Uiteraard trekt de Partij van de Dieren er het hardst aan. Tot hun frustratie maakt de minister geen duidelijke keuze door ook te benadrukken dat vooral de consument bepaalt hoe snel de eiwittransitie gaat verlopen. Het is vooral een vraag-probleem. "Als er meer vraag is, krijg je trekkracht en gaan boeren ook echt om." De overheid kan en wil het proces wel stimuleren met bijvoorbeeld een omschakelingsfonds  en promotiecampagnes.

Duitse vleestaks
De oppositiepartijen in de Tweede Kamer lijken de Duitse minister van landbouw aan hun zijde te hebben. Sinds de coronaproblemen in de slachthuizen in juni van dit jaar spreekt Julia Klöckner zich nadrukkelijker uit voor invoering van een vleestaks, waar al veel langer over wordt gedebatteerd in Duitsland. Die zou €0,40 per kilo moeten bedragen. Maar het grote verschil met de Nederlandse benadering is dat de Duitse minister van Landbouw van plan is de opbrengsten van deze heffing aan te wenden voor investeringen in welzijnsvriendelijke huisvesting in de Duitse veehouderij. In Nederland zijn de voorstanders van de invoering van de vleestaks, verenigd in de TAPP, van plan het belastinggeld te gebruiken voor BTW-verlaging op groenten en fruit. Wel willen ze agrarische sector betrekken bij de precieze besteding van de accijnzen op vlees.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.