Interview Wyno Zwanenburg
'Varkenshouderij is zeker geen aflopende zaak'
Toen Wyno Zwanenburg werd gevraagd om voorzitter van de Coalitie Vitale Varkenshouderij (Coviva) te worden, hoefde hij daar niet lang over na te denken. Als oud-varkenshouder ligt de sector hem nauw aan het hart. Bovendien heeft de sector in Nederland volgens hem toekomst, hoewel de uitdagingen rondom het verdienmodel en maatschappelijk draagvlak niet eenvoudig zijn. "De varkenshouderij is zeker geen aflopende zaak, zoals je weleens hoort."
Zwanenburg begon deze maand aan zijn nieuwe functie en is op dit moment bezig met een 'rondje langs de velden', zoals hij het zelf noemt. Dit houdt in: een-op-eengesprekken voeren met bedrijven en koepelpartijen die participeren binnen Coviva. Ook sprak hij al met landbouwminister Piet Adema die volgens hem lovend is over de varkenshouderij. "Dat de varkenshouderij al een spoorboekje tot 2030 heeft, maakte indruk op hem", merkte ik. Zwanenburg neemt overigens geen deel aan de landbouwakkoordgesprekken, maar de varkenshouderij wordt volgens hem goed vertegenwoordigd door de POV, COV en Nevedi, die deelnemen aan de sectortafel
Nadat Zwanenburg in 2016 was gestopt met zijn varkensbedrijf, nam hij bewust wat afstand van de sector. Met zijn consultantbedrijf deed hij weliswaar diverse klussen die aan de varkenshouderij gelieerd zijn, maar ook daarbuiten. Daarbij is hij lobbyist voor FoodNL in Brussel en deed hij werk voor de Wageningen Universiteit. "Ik opereerde de laatste jaren bewust achter de schermen, maar zal als voorzitter van Coviva waarschijnlijk meer zichtbaar zijn."
Sinds een paar weken bent u voorzitter van Coviva. Waar ligt de prioriteit?
"De Coviva heeft vijf pijlers, die stuk voor stuk belangrijk zijn en prioriteit hebben. Daaronder vallen de klimaatuitdagingen en het verdienmodel in de sector. Het klimaatvraagstuk kunnen we als een kans benaderen. Denk aan het opzetten van ketens met een lage CO2-footprint van varkensvlees. Het doel is om als sector kritische massa over te houden. Hier kan ik geen dieraantal aanhangen, maar de schaalvoordelen moeten overeind blijven. Ook heeft prioriteit om de Coviva meer zichtbaar te laten zijn. Met deze opmerkingen wil ik mijn voorganger overigens niet te kort doen. Hij (René Coppens red.) heeft een organisatie neergezet die goed staat. De Coviva doet meer dan ik in eerste instantie dacht en is tevens geen praatclubje dat denkt te weten hoe het allemaal moet. Persoonlijk zie ik mijn rol vooral om te verbinden. Het is extreem belangrijk dat schakels in de keten de samenwerking opzoeken en elkaar versterken, in tijden dat de varkenshouderij in Europa snel verandert."
Welke ontwikkelingen signaleert u?
"Als je naar de grote producerende landen in Europa kijkt, dan gebeurt er veel. In Duitsland krimpt de sector snel, net als in Denemarken. En het Spaanse groeimodel vertoont barstjes. De Europese sector gaat toe naar een nieuwe balans, waar we als Nederland op moeten inspelen. Hoewel we de samenwerking moeten opzoeken, moet er ook ruimte blijven voor marktdifferentiatie, in genetica bijvoorbeeld. Daar zijn we vanouds goed in."
Het borgen van een goed verdienmodel noemt u prioriteit, maar is al jaar en dag een onderwerp van gesprek in de sector. Hoe ziet u dit voor zich?
"Dan kom je onder meer uit bij margeverdeling in de keten. Hoe wordt de koek verdeeld tussen partijen in de keten bijvoorbeeld. Nu is de varkenshouder vaak nog de sluitpost, dat kan wellicht anders. Aan de andere kant is het niet zo dat andere schakels in de keten altijd maar gemakkelijk geld verdienen, dat is te simplistisch bekeken. Overigens zal de varkenscyclus blijven bestaan en dat is ook niet erg. Vanuit het verleden is de sector gewend hiermee te dealen."
Wyno Zwanenburg
Naast het verdienmodel noemt u het maatschappelijk draagvlak. De varkenssector claimt hierin wereldwijd al voorop te lopen, kunnen er eigenlijk nog significante duurzaamheidslagen worden gemaakt?
"De varkenshouderij speelt qua dierwelzijn en voedselveiligheid inderdaad op Champions League-niveau, maar dat betekent niet dat er geen ruimte is voor verbetering. De reductietechnieken verbeteren en welzijnseisen zijn in beweging. Denk aan het coupeerverbod dat eraan zit te komen. We kunnen als sector onszelf ook nog verbeteren in het borgen en communiceren van big data, waarmee bijvoorbeeld de CO2-footprint concreet wordt gemaakt. Juist als je al vooroploopt, kun je niet verslappen. Topsporters presteren immers ook alleen wanneer ze intensief blijven trainen."
Resumerend klinkt u ambitieus, maar ook wel optimistisch…
"Ik ben inderdaad optimistisch gestemd. Ik zie om me heen genoeg, ook jonge, varkenshouders die vooruit willen met hun bedrijf, dat is een goede zaak. De Nederlandse varkenshouderij is geen aflopende zaak, zoals sommigen willen doen geloven. Varkensvlees wordt door een grote groep mensen gewaardeerd op het bord. Dit blijkt ook uit de vleesconsumptiecijfers die redelijk stabiel blijven. Dat in Duitsland wel een consumptiekrimp zichtbaar is, komt mijns inziens doordat daar veel stille armoede is en vlees momenteel niet goedkoop is. Daarbij moeten we het economische belang van de varkenshouderij voor de BV Nederland niet uit het oog verliezen. Met de huidige vleesprijzen zou dat zomaar de €10 miljard kunnen overstijgen."
Wouter Baan
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
