Het lange (in)formatietraject in Den Haag breekt nog geen records, maar laat wel zijn sporen achter in de politiek. De periode van schaduwregeren duurt te lang. Kamerleden van de formerende partijen willen zaken anders aanpakken, maar kunnen nog niet vooruitgrijpen op een nieuwe coalitie, want die bestaat nog niet. De zittende, demissionaire bewindslieden moeten blijven doorwerken, maar worden niet meer geacht om al te voortvarend te werk te gaan en nieuwe initiatieven op te pakken.
Demissionair minister Adema's brief van eind vorige week over de derogatie, fosfaatrechten en mestmarkt was typisch zo'n brief die dan irritatie en chagrijn geeft. Een aantal van de partijen die nu overlegt over een nieuwe regeringscoalitie vindt dat die brief er niet had moeten komen, een ander deel wel, evenals de oude coalitie.
BBB en NSC
Opvallend daarbij is overigens niet zozeer de opstelling van de BBB, die volgens veel media bijna iedereen over zich heen kreeg, maar die van NSC, waar landbouwwoordvoerder Harm Holman bijna bij Adema op schoot kroop en zich bijna een PvdD-opstelling aanmat.
Adema's boeren en LTO
Ook LTO Nederland en andere boerenorganisaties hadden Adema overigens gevraagd om even op zijn handen te blijven zitten. Daar wilde de demissionaire bewindsman evenwel niets van weten. Want hij had in de voorbije weken en maanden tal van boeren gehoord dat hij nu eindelijk eens een knoop moest doorhakken en duidelijkheid moest geven, zei hij dinsdag tijdens een debat in de Tweede Kamer. In zo'n situatie had hij dan even niets met LTO en dergelijke te maken, vond Adema. Hoe anders tijdens het overleg over een landbouwakkoord. Op Kamerleden die nog meer uitstel wilden, was hij 'misschien wel kwaad'. Adema zei het alsof hij slecht contact had met een ander deel van zichzelf.
Brave marktkoopman
Helaas klonk hij ook een beetje als een marktkoopman die elk praatje goedvindt, als het maar aandacht trekt. Want bijna in een adem door vertelde hij ook hoezeer hij in Brussel had gepleit voor een andere uitkomst, want eigenlijk kon hij niet leven met het resultaat dat er nu ligt, had hij Eurocommissaris Sinkevicius voorgehouden. Toch deed Adema vervolgens keurig wat hem was opgedragen en verdedigde hij in de Kamer zijn handelwijze, want een inbreukprocedure: nee, dat vooral niet!
Gewone lidstaat die niet strijdt
Collega-minister Van der Wal, die ook drie minuten tijd kreeg in het bijna drie uur durende debat, viel hem bij: ja, Nederland staat er immers al zo slecht voor in Brussel, zo beaamde ze. Uit cijfers blijkt ondertussen dat Nederland een heel gemiddelde lidstaat is, met niet meer inbreukprocedures aan zijn broek dan elke andere lidstaat (zo'n zeventig in de afgelopen tien jaar). Alleen is Nederland een beetje bang voor een robbertje stoeien met de Commissie op de manier zoals Frankrijk of Italië dat wel durven, of zoals de Britten het konden.
Technocraten beletten politiek
Van der Wal stuurde op de valreep van de week ook nog een aantal brieven en rapportages naar de Tweede Kamer, waarin nog eens wordt uitgelegd hoe (bij een onveranderde KDW) slecht de natuur ervoor staat, en hoe onmogelijk het ook nu nog steeds is om de PAS-melders te helpen. Het kabinet heeft wel beloofd hen te helpen, maar van de technocraten, ambtenaren en juristen kan het dat volgens Van der Wal niet. Bovendien heeft Van der Wal steeds proberen aan te tonen dat er niets kan worden veranderd aan de KDW zoals die nu is, ook al is de grens scherper en strenger dan waar ook ter wereld.
Kunstmest als betere meststof
Adema legde ook nog eens uit hoeveel moeite het hem had gekost in toestemming te krijgen voor het gebruik van mest als kunstmestvervanger. Het gebruik van kunstmest als zogenaamd betere meststof dan gewone mest ligt namelijk vrijwel in beton gegoten in de Nitraatrichtlijn. Daar heeft een heel effectieve lobby wel in voorzien. Toen de richtlijn werd opgesteld, ging heel Brussel – en de eerlijkheid gebiedt te zeggen, ook een flink deel van de boeren – er nog vanuit dat mest vooral een afvalstof was. De voedende waarde voor gewassen werd nagenoeg genegeerd.
Mestcoöperatie geen wiethandel
Nu heeft Adema de principe-goedkeuring voor Renure op zak en dan staat er deze week opeens een mestcoöperatie op – boeren met toekomst genaamd – die de richtlijn en de Renure-afspraken aan haar laars wil lappen. De inmiddels driehonderd leden willen de kunstmestruimte vullen met gewone mest. Vanuit de praktijk en de nood op de bedrijven gezien misschien heel begrijpelijk, maar juridisch en bestuurlijk gezien onmogelijk. Toch creëert de coöperatie een dilemma, want wat is er vanuit gezond verstand en duurzaamheid gedacht nu tegen? Agractie vraagt met het oog op de mestproblematiek alvast een gedoogbeleid. Als mest nu maar Nederwiet was en de mestcoöperatie een coffeeshop, dan was de zaak snel beklonken, maar zo eenvoudig zal het wellicht niet zijn.