Nieuws Landbouwbeleid
Schouten: 'Meer macht voor de boer'
Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) gaat er werk van maken boeren en tuinders meer macht in de keten te geven. Dat zegt ze in een interview met het Financieele Dagblad. Na de zogenaamde 'status quo', mogen de primaire producenten afspraken maken en samen optrekken tegen oneerlijke handelspraktijken.
In Brussel wordt al langer de weg vrij gebaand voor de agrarische sector: boeren moeten zo meer macht krijgen over de prijs van de producten en bijbehorende voorwaarden. Als nu onderling afspraken worden gemaakt, dan stuit de sector op de zogenaamde 'mededingingswet' en is er sprake van kartelvorming. Minister Schouten wil daarom nog voor de zomer met een wetsvoorstel komen om dit te veranderen, zo zegt ze zelf. Europese wetten helpen daarbij.
Prijsafspraken blijven verboden
Wie denkt dat de boeren hun prijzen straks zelf kunstmatig hoog kunnen houden, heeft het mis. De nieuwe wet moet vooral de handvatten bieden om oneerlijke handelspraktijken aan te vechten. Als voorbeeld noemt ze dat er nieuwe eisen worden gesteld aan dierenwelzijn, energieverbruik of het milieu. Echter, de contractprijs stijgt dan niet. Met een nieuwe wet is dat, als het aan haar ligt, verleden tijd. "Onderling prijsafspraken maken blijft verboden", zegt ze tegen de krant.
De op te richten 'Stichting Geschillencommissies voor Beroep en Bedrijf' gaat de agrarisch ondernemers bijstaan bij geschillen met de afnemers. Deze commissie moet onder meer toetsen of er sprake is van oneerlijke handelspraktijken. De uitspraken zijn bindend. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om het aardappelcontract, waar vorig seizoen veel om was te doen. De telers waren van mening dat zij niet voldoende werden beloond voor de extra inspanningen (beregenen) die zij moesten doen.
Hoe wordt kringlooplandbouw betaald?
Schouten vindt het tevens belangrijk dat het verdienmodel van boeren in kaart wordt gebracht, omdat de alsmaar dalende afzetprijs hier gevolgen voor heeft. Dit wordt gedaan door de 'Taskforce Verdienvermogen'. Het is een opzetje naar het grote plan van Schouten: kringlooplandbouw. Want, hoe gaan die 2 hand in hand? De eisen vanuit de maatschappij nemen op alle fronten immers toe.
De voorzitter van de onderzoekscommissie is gedeputeerde Hester Maij. Op persoonlijke titel zijn de volgende leden gevraagd: Barbara Baarsma (directeur bij Rabobank Amsterdam), Carla Koen (hoogleraar technologie), Henk Volberda (hoogleraar in innovatie), Gert van Dijk (hoogleraar in management), Ruud Tijssens (directeur corporate affaires van Agrifirm), Sander Thus (varkenshouder), Marijn Vermeulen (project Nieuwe Boerenfamilie) en Hans van Trijp (hoogleraar in consumentengedrag).
Onderzoek naar verdeling verdiensten
Minister Schouten heeft de Autoriteit Consument & Markt (ACM) opdracht gegeven onderzoek te doen naar de waardeverdeling in de voedselketen. De zogenaamde 'Agronutri-monitor'. Deze monitor moet in de ogen van de minister inzicht geven in de prijsvorming van landbouwproducten. De eerste editie wordt medio 2020 verwacht.
Een ander onderdeel van de verdiensten zijn landbouwsubsidies. Op dit moment bestaat 22% van het inkomen van de boer uit subsidies. In een ander interview met het Financieele Dagblad zegt minister Schouten dat de sector het slachtoffer is geworden van zijn eigen succes. De prijs die betaald moet worden voor het naoorlogse landbouwbeleid is hoog. De kanteling van een hectarepremie naar subsidie voor doelen als klimaat, biodiversiteit en innovatie is de toekomst.
Subsidie als aanjager van grondprijs
Volgens de minister gaat het niet om minder subsidie, maar om subsidie die anders verdeeld wordt. Nu gaat circa 30% van de financiële middelen naar het klimaat. Dat wordt 40%. De hectarepremies drijven de grondprijs op, zo concludeert Schouten. "We lopen tegen de grenzen aan van wat de grond en de boer aankan en wat de consument acceptabel vindt", zegt zij. "Als de maatschappij nieuwe eisen stelt aan dierenwelzijn, klimaat en de biodiversiteit, maar hier in de supermarkt niets extra’s voor over heeft, dan moet je boeren subsidiëren. Dit zijn vraagstukken voor iedereen, niet alleen voor de boer."
Een ander heikel punt is oneerlijke concurrentie door import; zo noemt Schouten legbatterijeieren uit Oekraïne. Ze stuurde afgelopen week een brief naar Eurocommissaris Phil Hogan om dit onderwerp aan te kaarten. Daarin schrijft de minister ook over het temperen van de soja-import, ten voordelen van lokaal geproduceerd eiwit.
Europese kringlooplandbouw
De filosofie past binnen de kringloopvisie van het ministerie. "Ik ga ervan uit dat de kringloop binnen de regio Europa moet worden gesloten. Dit hangt echter van het product af. Europese wet- en regelgeving verbiedt het gebruik van allerlei reststromen, omwille van de voedselveiligheid. We zijn actief in Europa bezig om hier verandering in aan te brengen."
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.