Nieuws Stikstof
Rabbinge: 'Krimp veestapel als doel ontzettend stom'
De stikstofuitstoot kan in 2030 met 70% zijn verminderd, ook zonder gedwongen inkrimping van de veestapel. Dat stelt Rudy Rabbinge, emeritus hoogleraar, oud-senator en lid van de Commissie Remkes in een vraaggesprek met Boerenbusiness. Het sluiten van agrarische bedrijven kost veel geld en levert volgens Rabbinge weinig emissiereductie op. "Inkrimping van de veestapel als doel is ontzettend stom."
Recente verkenningen die het nieuwe kabinet houvast moeten bieden voor het stikstofbeleid, stellen dat technieken als scheiding van mest en urine nog niet rendabel zijn en de ontwikkelingen niet snel genoeg gaan. Stevig inkrimpen van de rundveestapel is volgens de rapporten dan ook onvermijdbaar.
Hoe beoordeelt u de strekking van deze verkenningen?
"Dat is volstrekte nonsens. Als je er beleid op inzet en bereid bent mede te investeren, kan het heel snel gaan. Ik ben ervan overtuigd dat er zo voor 2030 minimaal 70% reductie van stikstofuitstoot kan zijn. In de akkerbouw maken ze al grote stappen. Emissievrije akkerbouw wordt nu al her en der bedreven. Voor de melkveehouderij vergt het investeringen. Je moet gewoon naar systemen toe waarbij emissie wordt vermeden. De oplossing moet je vooral zoeken in de stallen, maar ook in de hele bedrijfsvoering. Waar koeien op stal staan, moet je mest scheiden in een vaste en vloeibare fase. De vaste fase kun je vroeger uitrijden, urine later in april, mei. Er zijn onderzoeken waaruit blijkt dat het werkt, maar je moet naar voorlopers kijken. Alleen de voorlopers houden bijvoorbeeld luchtwassers goed bij. Die doen het heel goed."
Speciale vloersystemen die mest en urine scheiden zijn heel duur. Wie moet dat betalen?
"Dat kost zo'n 1.000 euro per koe. 250 koeien betekent een investering van 250.000 euro. De helft kunnen boeren betalen, de andere helft de overheid. Je kunt ook zeggen: banken moeten ook bijdragen, omdat die mede schuldig zijn aan alle dingen die hebben plaatsgevonden. Ze doen wel alsof niet, maar ze hebben hierin maatschappelijke verantwoordelijkheid. Maar de schuldvraag is minder belangrijk dan de oplossing."
Is krimp van de veestapel dan helemaal niet nodig?
"Ik sluit autonome krimp, zoals het afgelopen jaren heeft plaatsgevonden niet uit. In de afgelopen 30 jaar is het aantal varkens en melkkoeien met 30% afgenomen. Van 2,4 miljoen zijn we naar 1,6 miljoen koeien gegaan, vooral door productiviteitsontwikkeling. Voorlopig is er nog ruimte voor ontwikkeling."
"De maatregelen die nu verkondigd worden zijn niet doelmatig en doeltreffend. De aanpak die vorig jaar door Commissie-Remkes is gepresenteerd, is de beste: evenwichtig, voor iedere sector, ook voor de luchtvaart en mobiliteit. Stikstofoxide-uitstoot van de industrie komt vaak in de hogere luchtlagen. De ammoniak-uitstoot komt voornamelijk van de melkveehouderij. In het verleden vooral uit de intensieve veehouderij, nu voor 70% uit de melkveehouderij en 25 procent uit de akkerbouw. Je kunt een gering aantal agrarische bedrijven sluiten, maar dat kost heel veel geld en levert qua emissie weinig op."
Wat levert dan wel veel reductie van stikstofuitstoot op?
"Een Minas 2.0 (de door de Commissie-Remkes geopperde Afrekenbare Stoffenbalans, red.) kan een voortzetting betekenen van de emmissiereductie. Minas (Mineralen Aangiftesysteem) is geïntroduceerd in de jaren '90. Dat heeft heel goed gefunctioneerd. Tot Minas in 2006 werd afgeschaft, is de stikstofemissie gedaald. Daarbij werd niets door de overheid voorgeschreven, maar werden ondernemers alleen afgerekend op resultaat. Een heffing op overschot. Zorg dat je meet, dat kan ook heel goed. Je wordt beloond als je het goed regelt. Minas werd op bedrijfsniveau afgerekend, niet per hectare, daardoor werd het fraudegevoelig. Het moet met metingen worden uitgevoerd, zodat fraude kan worden tegengegaan. In plaats van dat aan te passen, is het hele systeem afgeschaft en is er helemaal op middelenaanpak overgeschakeld. Daar is PAS (Programma Aanpak Stikstof) het gevolg van. 60, 70% van de reductie heeft plaatsgevonden met het Minas-systeem. Dat het niet is vervolgd, heeft tot inefficiency en veel irritatie bij de boer geleid. In het verleden was er verzet tegen Minas, maar nu willen vrijwel alle boeren het."
De partij waarvoor u senator en Statenlid was, de PvdA is ook voorstander van inkrimping van de veestapel en een omslag naar natuurinclusieve kringlooplandbouw. Hoe kijkt u daar tegenaan?
"Dat vind ik ontzettend stom. Maar goed, daar kan ik niet veel aan doen. Ik ga wel de nieuwe landbouwwoordvoerder (Joris Thijssen red.) er op aanspreken. Met Minas 2.0, gecombineerd met autonome krimp is gedwongen sluiting niet nodig. Inkrimping van de veestapel als doel is ontzettend stom. Ik hoop dat het nieuwe kabinet daar gevoelig voor is. Ik heb de indruk dat D66-lijsttrekker Sigrid Kaag dat ook wel weet, maar als De Groot zijn zin krijgt… Het aantal dieren is het doel geworden, omdat de grachtengordel dat bepaalt. Die willen Ot en Sien-landbouw."
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
