Nieuws Aardappelen
'Aardappelcontract moet veranderen'
Belangenbehartiger Algemeen Boerensyndicaat (ABS) probeert al geruime tijd de aardappelteler meer macht te geven wanneer er een contract wordt getekend met de fritesproducent. In jaren met tekorten en hoge vrije marktprijzen zijn telers de dupe van niet-gelezen kleine lettertjes. Aardappelvoorman Guy Depraetere hoopt dat dit jaar het verschil maakt.
ABS bracht dinsdag 24 juli een persbericht naar buiten met daarin duidelijke taal. "Er is zich een ramp aan het voltrekken, waar telers van contractaardappelen de dupe van worden", zo staat in het bericht. Fabrieken moeten de algemene droogte als overmacht zien, zo pleit ABS. Ook LTO Akkerbouw-voorzitter Jaap van Wenum liet eerder weten met de fabrieken om tafel te willen.
Kleine lettertjes
Guy Depraetere, nationaal secretaris van ABS, is realistisch: "Boeren stemmen te makkelijk in met het tekenen van kilocontracten. Kan het contract niet worden vol geleverd, en moet de fabriek dure vrije aardappelen aankopen, dan draait de teler hiervoor op. Dat staat letterlijk in de kleine lettertjes. Vorig jaar was dat bij ook een probleem. Echter, toen waren de vrije aardappelen spotgoedkoop. Verwerkers kochten het benodigde volume bij en je hoorde er niemand over. Dat is dit jaar anders."
Depraetere weet als geen ander hoe het spel wordt gespeeld. "De fabrieken hebben veel veldmannen op de baan die trachten de contracten zo snel mogelijk te laten tekenen", zegt hij in onvervalst Vlaams. "Zonder te onderhandelen wordt getekend. Zelfs wanneer een teler zich op overmacht kan beroepen, wordt vaak een uitweg gevonden; bijvoorbeeld door te claimen dat het gewas niet goed is verzorgd omdat er te veel onkruid in staat."
Hectarecontracten
De belangenbehartiger is het beu. "We moeten toe naar standaardcontracten per hectare in plaats van tonnen. Nieuwe rassen als Fontane leveren veel meer tonnen dan het vertrouwde Bintje. Hierdoor wordt snel 40 ton per hectare gecontracteerd, wat niet altijd haalbaar is. In de conservenindustrie steken de contracten voor diepvriesgroenten anders in elkaar. Daar neemt de fabriek zijn verlies wanneer de oogst mislukt. Komt de oogst bovengemiddeld uit, dan wordt wel een lagere prijs uitbetaald. Het geheel is beter in balans. Ook in Nederland is het doorgaans beter geregeld. Alleen de grote telers met honderden hectares worden anders behandeld en in de watten gelegd voor verwerkers."
Sinds maart wordt in België gewerkt aan 1 belangenbehartiger voor de sector. Daar is ook de industrie, in de vorm van Belgapom, bij betrokken. "We moeten nu actie voeren", meent Depraetere. "Als we moeten wachten tot de vereniging is gevormd en het dit op de agenda heeft, dan zijn we een lange tijd verder. De fabrieken noemen soms dat telers geld krijgen uit het rampenfonds en zo gecompenseerd worden voor het verlies dat ze lijden. Het duurt echter jaren voor je dit geld krijgt."
Weinig beregend
ABS heeft alle reden om de noodklok te luiden. "Minder dan 10% van de Belgische aardappelen wordt beregend", weet de aardappelman. "In de vroege rassen is zeer veel opbrengstderving, al kan in bepaalde regio’s wel relatief veel beregend worden. De opbrengsten hier zijn goed, maar je ziet veel gewassen die het nu laten afweten. Fontane is een relatief sterk ras, die nog potentie toont. Met hoge temperaturen in het vooruitzicht gaan steeds meer aardappelen bezwijken."
"Ook in Wallonië en Noord-Frankrijk is het droog, al kan in bijvoorbeeld Picardië wel meer beregend worden", zo laat hij weten. "In Wallonië gaat het om relatief nieuwe aardappeltelers. Die hebben zwaar geïnvesteerd in opslag maar niet in beregening. Het is lastig omdat veel met huurgrond wordt gewerkt, dat zeer versnipperd is. De verkaveling is ook niet ideaal."
Zelfs voor wie wel kan beregenen, is het de vraag hoelang dit nog mag. De Vlaamse overheid spreekt 24 juli over een landelijk beregenverbod. Voor de landbouw geldt het verbod alleen tussen 08:00 uur en 20:00 uur. Het verbod geldt voor zowel oppervlaktewater als bronnen.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
