Dit zijn de 10 grootste akkerbouwbedrijven

Het aantal akkerbouwers in Nederland met meer dan 1.000 hectare is klein. Leg je de lat op 500 hectare, dan komt een veel grotere groep in aanmerking. Het aantal 'grote' boeren neemt gestaag toe. Wie zijn deze bedrijven en hoe groot zijn ze precies? Boerenbusiness zocht het uit.

Wat verstaan dan we onder akkerbouwers? In ieder geval de bedrijven die akkerbouw als hoofdzakelijke inkomstenbron hebben. Onze lijst is gebaseerd op gegevens uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid; zo zegt het bedrag dat een bedrijf ontvangt als basisbetalingsregeling iets over de omvang. Dit is terug te rekenen aan de hand van de gemiddelde waarde per betalingsrecht en dit zet de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) jaarlijks online. De meest actuele cijfers gaan over 2017.

Reëel beeld?
De ranglijst van hoogste subsidiebedragen is niet onfeilbaar. Er kunnen namelijk flinke verschillen optreden met de werkelijkheid, wat voor een gedeelte met de bedrijfshistorie te maken heeft. Bijvoorbeeld wanneer een bedrijf extra rechten krijgt vanwege een melk- of bietenquotum. Ook wordt huurgrond meestal niet inclusief betalingsrechten gehuurd. De sterk gespecialiseerde bedrijven die veel grond huren voor bijvoorbeeld de aardappelteelt, zullen niet in deze lijst voorkomen.

Het is bijna onmogelijk om erachter te komen wie de meeste (huur)grond beboert. De meeste ondernemers die Boerenbusiness sprak, staan niet te springen om hun cijfers te delen. Echter, een aantal bedrijven, vooral die met een 100-jarige historie, kiezen juist de openheid en zijn openhartig over hun (bijzondere) onderneming.

Wie is de grootste?
De top 3 van grootste akkerbouwbedrijven in 2017 bestaat uit Koninklijke Maatschap de Wilhelminapolder (KMWP), Schoorlemmer Landbouw en Exploitatie Reservegronden Flevoland (ERF). Wie de lijst aan moet voeren, valt te betwisten. Op basis van de gegevens van RVO.nl, was dit in 2017 KMWP. Met een subsidiebedrag van €354.979,36 (basisbetalingsregeling) gedeeld door de gemiddelde waarde van €284,53 per hectare, komt het areaal uit op 1.248 hectare. Echter, zelf vermeldt het een areaal van bijna 1.600 hectare. Aangezien KMWP eigendom is van 395 eigenaren (maten) nemen we het bedrijf in een aparte ranglijst op.

Met een genoemd areaal van 1.745 hectare biologische akkerbouwgrond en 270 hectare gangbare landbouwgrond is ERF groter dan de collega uit Zeeland. Volgens subsidiecijfers (€330.262,94) komt het bedrijf echter op plek 3. Ook ERF heeft een bijzondere historie. Het bedrijf kwam voort uit de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders en beheert gronden die in eigendom van de overheid zijn.

Schoorlemmer Landbouw BV staat geregistreerd in het Groningse Pekela. Het is de enige van 'de grote 3' die niet online zijn cijfers deelt. Volgens insiders zou de overkoepelende A.G Schoorlemmerstichting een totaal landbouwareaal van 2.300 hectare in eigendom hebben. Kijkend naar de subsidiecijfers, dan zou dit 1.217 hectare bedragen.

Plek 1 of plek 4?
Op plek 4, en de nummer 1 in onze ranglijst van de familiebedrijven, staat Landgoed Scholtenszathe. Ook dit bedrijf is bijzonder. De gegevens van RVO.nl matchen perfect met wat het bedrijf communiceert: 1.000 hectare, waarvan 700 hectare akkerbouwgrond. De rest heeft het beplant met bos en andere natuur. Het bedrijf wordt gerund door 12 medewerkers, maar is nog steeds in eigendom van de familie Scholten. Het landgoed is, naast de bovenstaande 3, het enige akkerbouwbedrijf met meer dan 1.000 hectare in eigendom.

De nummers 2 tot en met 10 zijn veelal namen die minder bekend zijn. Je vindt bovendien 2 ondernemingen (H.S Akkerbouw en Sandee) die zowel loonwerker als akkerbouwer zijn. Novifarm, de agrarisch ondernemer van het jaar 2017, is een samenwerkingsverband van 5 families in de Hoeksche Waard. Zij beboeren 750 hectare, al komen de cijfers van RVO.nl flink lager uit.

Novifarm is zeker niet het enige bedrijf waarbij akkerbouwers de handen ineenslaan. Iets verder zuidelijk vinden we Nieuw Campen. Onze lijst op basis van cijfers van RVO.nl zet het bedrijf op 557 hectare, maar de eigen gegevens vermelden 400 hectare.

Financiële resultaten
Op het Nationaal Economisch Landbouwcongres op 18 december werd ook stilgestaan bij bedrijfsgrootte. Het aantal grote bedrijven (meer dan 300 hectare) is in krap 20 jaar tijd verdrievoudigd. Toch overheerst het aantal kleine bedrijven (minder dan 25 hectare), want zij vertegenwoordigen 60% van het totale aantal akkerbouwbedrijven. "De 5.000 grootste bedrijven zijn samen goed voor 50% van de productie", zei Cor Pierik (CBS) op het congres.

Linda de Bie (Wageningen University & Research) ondersteunt de cijfers. Tijdens het Landbouwcongres toonde zij aan dat grote bedrijven (met 250 hectare of meer) lage kosten hebben en meer verdienen. Ook 'duurzame' bedrijven (met lage voer- en diergezondheidskosten) doen het financieel fors beter. Akkerbouwers met 25 hectare of minder hebben beduidend hogere kosten. Samenwerken ziet De Bie daarom als een oplossing. Niet alleen op het vlak van de productie, maar bijvoorbeeld ook bij de afzet.

Niels van der Boom

Niels van der Boom is senior marktspecialist akkerbouwgewassen bij DCA Market Intelligence. Hij maakt vooral analyses en marktupdates over de aardappelmarkt. In columns deelt hij zijn scherpe blik op de akkerbouwsector en technologie.

n.vanderboom@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.