Interview Jaap van Wenum
'Minimaal 700 euro voor rendabele graanteelt'
Kijkend naar het saldo, dan zijn graan en eiwitgewassen niet heel interessant voor akkerbouwers. Echter, de voordelen zijn groot en broodnodig. De teelten dragen bij aan biodiversiteit, bodemvruchtbaarheid en klimaat. Jaap van Wenum, voorman van LTO Akkerbouw, pleit daarom voor extra steun in het toekomstige Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).
Van Wenum lanceerde dit plan tijdens wat regionale bijeenkomsten voor akkerbouwers, om zodoende de meningen van de akkerbouwers te horen. Die zijn overwegend positief, met soms een kritische noot.
Extra steun klinkt mooi, maar waar praten we precies over?
"De teelt van granen en eiwitgewassen staat (door de lagere saldo's) erg onder druk in het akkerbouwbouwplan en op de lange termijn is dat ook negatief voor de bodemvruchtbaarheid. De teelt heeft echter vanuit het oogpunt 'biodiversiteit' ook grote voordelen. Voor ons is het de reden om in het nieuwe GLB te pleiten voor een hogere beloning. Ik denk minimaal aan €700 per hectare, waar dat nu €350 per hectare is. Dat is geen zwaar onderbouwde saldoberekening, want uiteraard is de graanprijs van belang."
Hoe reëel is het dat een dergelijke toeslag er daadwerkelijk komt?
"Als LTO Nederland zitten we aan tafel met het ministerie van landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het ministerie zet sterk in op biodiversiteit en klimaat. Deze maatregel past daar volgens ons goed bij. Het is echter de vraag welke kaders Brussel opstelt. Sommige lidstaten pleiten voor een hoge vaste bedrijfstoeslag in de eerste pijler, terwijl Nederland graag een groot flexibel kader ziet rondom de vergroening. De hoogte van de uiteindelijke beloning hangt af van de vrijheid die Nederland krijgt."
Is het niet aan een ondernemer om zijn bouwplan samen te stellen op basis van dat wat het beste bij hem past?
"Vooral op huurgrond zie je dat de bodemvruchtbaarheid afneemt. Hier kiezen de eigenaren voor de korte termijn en het financiële gewin. Het landbouwareaal blijft dalen. We moeten zuinig omgaan met de grond die overblijft en dit doorgeven aan de volgende generatie. Wordt huurgrond structureel verpest, dan wordt het een sectorbreed probleem. Toch hoor ik op de regionale bijeenkomsten ook geluiden van telers die zelf willen beslissen en zich willen focussen op 1 gewas met veel huurgrond, in plaats van een compleet bouwplan."
Zorgt een groter graanareaal volgens u ook voor een dalend aardappel- en uienareaal?
"Dat durf ik niet te zeggen. Dit is tevens afhankelijk van de grondsoort en regio. In intensieve akkerbouwregio’s op klei wellicht, maar op zandgrond wordt eerder gekort op het maïsareaal. Er worden ook plannen geopperd voor een verplicht '1 op 4 bouwplan' bij aardappelen. Ik ben er geen voorstander van om het bouwplan op slot te zetten, maar je moet het aantrekkelijk maken. Dat kan via het mestbeleid: door meer organische mest aan te mogen wenden, gewasderogatie of hogere normen in de graanteelt."
Minder maïs, daar zijn uw veehouderijcollega’s vast niet blij mee?
"In bijvoorbeeld Noord-Brabant is het areaal grasland achteruit gehold en vervangen met maïs. Ook gras is een rustgewas met veel voordelen. Een ander voorbeeld kan sorghum zijn, wat nu nog in de kinderschoenen staat. Hoe hoog de vergoeding per gewas moet zijn, is nog onbekend. Een optie die we overwegen, is een puntensysteem die ieder gewas beoordeelt."
"Graan en eiwitgewassen passen wel goed in een kringloopsysteem, maar persoonlijk zie ik die kringloop op een grotere schaal (Europabreed). Het betekent dat we minder afhankelijk zijn van de soja-import uit Amerika. Daarmee zitten we nog niet op het nationale niveau, maar brengen we hem wel dicht bij huis."
Een vergoeding voor het telen van een gewas. Het klinkt een beetje als McSharry 2.0?
"Dat is het zeker niet, al zaten er wel goede punten aan de 'McSharry-premie'. De premie zorgde echter voor een explosie van het maïsareaal, vooral door een fout in de regels. Het GLB bestaat uit een vast deel (de hectarevergoeding) en een variabel deel (de vergroening). Nederland wil een maximum budget voor vergroening, terwijl Brussel een beetje bij de vaste hectarepremie blijft hangen. Alles valt of staat met het variabele gedeelte. Wanneer er uiteindelijk een vergoeding van €50 per hectare wordt geboden, is dat simpelweg te weinig."
Hoe ziet LTO Akkerbouw het toekomstige GLB dan voor zich?
"Wij zien het als een menukaart. Je hebt een vast hoofdgerecht, met daar omheen allemaal opties: de vergroening. Een bedrijf in het Oldambt teelt al veel graan en die hoeft dan niet met vanggewassen in de weer. Een akkerbouwer met veel verschillende gewassen kan juist kiezen voor de vanggewassen en akkerranden. Dat levert keuzevrijheid op, waarmee iedereen zijn voordeel kan doen."
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
