Themadag Uien
'Zo vroeg mogelijk starten met tripsbestrijding'
De aantasting van trips heeft de uiensector afgelopen seizoen veelvuldig beziggehouden. Op de Themadag Uien in Dronten vertelde Johan Bierma van Cebeco Agrochemie meer over het zeer schadelijke insect, hoe je de plaag kunt voorkomen en hoe je hem kunt bestrijden.
Schade door trips werd gedurende groeiseizoen 2017 veelvuldig waargenomen. Toch is het volgens Bierma geen nieuw fenomeen. De kennisontwikkeling heeft echter stilgestaan. "Sinds 2004 zijn de inzichten niet veel veranderd", zegt hij. "Kenmerkend voor afgelopen seizoen was dat de tripsdruk al vroeg in het seizoen zeer hoog was."
Waardplanten
Volgens Bierma is trips niet te voorkomen, maar kunnen we de plaag wel beheersbaar maken. Daarvoor is allereerst meer kennis nodig. "In het verleden werd gedacht dat trips overwinterde in de grond. Inmiddels zijn we tot andere conclusies gekomen. Trips overleeft als larve of volwassen beestje in een waardplant. Luzerne is zo’n plant, maar ook groenbemesters, die steeds vaker in de winter op het land blijven staan. Vorst is de grootste vijand. Bij een gemiddelde dagtemperatuur van 10 graden begint hij met eitjes. In juni/juli treedt de eerste vlucht op. Afhankelijk van de omstandigheden kan 1 beestje 50 tot 300 eitjes leggen. De larven vreten vervolgens aan het blad: de zuigschade. Larven verpoppen zich in de grond. Afhankelijk van de temperatuur en omgeving kunnen zo meerdere populaties per jaar worden opgebouwd."
Afgelopen jaar werd duidelijk dat de problemen gebiedsafhankelijk zijn. Groningen en Friesland hadden er het minste last van, Zeeland en het zuidwesten hadden de hoogste druk. "Bij zeer goede omstandigheden kan 1 trips 300 eitjes leggen. De tijdscyclus gaat dan van 30 naar 10 dagen voor het opbouwen van een populatie", schetst Bierma. "In het meest extreme geval worden in 1 seizoen ruim 8 miljoen trips vermeerderd. Dit maak je in de praktijk niet snel mee. Met Nederlandse temperaturen is de voortplanting vaak minder grootschalig. Is het koud, dan komt het niet verder dan 2.500 beestjes. In kassen zien we daarom de grootste problemen."
Geïntegreerde bestrijding
In de praktijk wordt trips vaak te laat waargenomen. Door de snelle ontwikkeling kan snel schade optreden. Het timen van de bespuiting met het juiste middel is van essentieel belang. "Onderbreek je de eerste cyclus, dan vertraag je de populatieopbouw voor het gehele seizoen", stelt Bierma. "Een geïntegreerde aanpak is vereist om het probleem te lijf te gaan. Dit klinkt wollig, maar dat is het niet. Het gaat om het gezamenlijk inzetten van chemische en biologische middelen, het werken met natuurlijke vijanden en het hebben van goede kennis en kunde als achtergrond. Dat begint bij voorspellingsmodules."
Kijk naar de omgeving
Cebeco Agrochemie werkt samen met het Belgische bedrijf IPM Impact om te zien welke gewasbeschermingsmiddelen effectief zijn en om de natuurlijke vijandenpopulatie in stand houden. "Kevers, roofmijten en gaasvliegen doen enorm nuttig werk", aldus de Cebeco-man.
"We moeten daarom naar een systeem dat de vijanden behoudt. Dat begint met het verbeteren van het basissysteem. Kijk naar je omgeving en situatie. Welke gewassen staan er in de buurt? Door waardplanten is de beginpopulatie hoog. Ook wordt gekeken naar gewasstroken in uien om natuurlijke vijanden te lokken. In de biologische sector wordt hier al mee geëxperimenteerd." Erg mobiel is trips niet. Ze hebben vleugels maar moeten het van de wind hebben. Ze verspreiden zich maximaal een paar honderd meter.
Akkerranden
Naast luzerne is Bierma ook resoluut over akkerranden. "De bloemetjes zijn mooi, maar tevens waardplanten voor trips. We merken in de praktijk dat ze vanuit de rand in het gewas duiken. Natuurlijke vijanden zijn ook rijkelijk aanwezig, maar die komen niet uit de rand omdat ze over voldoende voedsel beschikken. Voor de luisbestrijding is dat een ander verhaal. Dan zijn er wel degelijk voordelen. Controleer te allen tijde je gewas goed. Er is geen schadedrempel. Vind je larven, reageer dan direct. Vroeg bestrijden werkt het beste."
Bestrijding
Ga je over tot bestrijding, kies dan voor selectieve middelen. "Gebruik geen pyrethroïden. Het liefst in de gehele teelt en bouwplan niet. Ze doen veel schade aan nuttige insecten", stelt Bierma. Een opmerking die op flink wat reactie uit de zaal kan leiden. Zeker onder telers van uien en pootaardappelen.
"Bepaal het juiste spuitmoment voor je middel", vervolgt hij. "Veel middelen werken goed bij donker weer. Daarom wordt veel ’s nachts gespoten. Tripsen lokken met lokfructose werkt goed. Het beschikbare middelenpakket bestaat naast pyrethroïden uit het biologische middel Flipper, Movento en Tracer. Die laatste 2 werken het beste. De werking van pyrethroïden is slechts 30% op trips. Dat geldt ook voor Flipper. De rest is systemisch en de werkingsduur langer. In de bodem zien we bij proeven dat er verschil zit in de aanwezigheid van natuurlijke vijanden, afhankelijk van het middel dat je gebruikt."
Bierma: "Movento en Tracer hebben goede groeiomstandigheden nodig. Dat is waarom de bespuitingen in Zeeland zo slecht werkten. Movento werkt het beste bij de eerste vlucht in juni en Tracer vroeg na het vinden van de eerste aantasting. Flipper is louter geschikt om de populatie beheersbaar te houden. Is spuiten niet mogelijk, kies dan voor beregenen. Hierdoor treedt minder verpopping op in de grond. Hebben we een nat seizoen, dan is de tripsdruk dus lager. In een vroeg stadium de cyclus onderbreken werkt als voordeel aan het einde van het groeiseizoen."
Strategie 2018
Winter 2018 kende vooralsnog weinig echt winterweer. Het bleef bij een enkel nachtvorstje. Als strategie voor komend seizoen raadt Bierma aan om te beginnen bij de bodemkwaliteit. "Dat betekent meer natuurlijke vijanden. Een goede structuur, hoger gehalte organische stof, meer lucht in de bodem en een betere doorlaatbaarheid zorgen hiervoor. Bij bestrijding moet worden teruggegrepen op de juiste selectieve middelen, toegediend op het juiste moment. Toch geeft ook hij aan dat er nog altijd meer vragen dan antwoorden zijn. Vooral op middelengebied en het inzetten van natuurlijke vijanden is dat het geval."
Coverfoto: Erik-Jan Rampen (@ejrampen).
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
