Weerupdate Lely Sphere
Stikstof niet uitstoten maar oogsten op melkveebedrijf
Waar de stikstofcrisis onverminderd voort duurt, wil Lely op het melkveebedrijf een waardevolle grondstof van stikstof maken. Met de Lely Sphere claimt het techbedrijf de stikstofuitstoot van een melkveebedrijf met 70% terug te dringen. Boerenbusiness mocht de vinding bekijken op het melkveebedrijf van de familie Van den Berg in Bleskensgraaf.
"Loop de melkveestal maar binnen en zeg wat jullie ruiken. Of beter gezegd: niet ruiken", laat Clemens Duijnisveld, productmanager bij Lely, zijn gevolg van enkele vakjournalisten weten. In de melkveestal van de familie Van den Berg hangt geen indringende lucht van urine of mest, maar voert de geur van het kuilvoer de boventoon. "Anders dan anders hè. De lucht blijft ook niet meer in je kleren hangen. Doe de test straks maar thuis." Hij heeft gelijk, zo blijkt later. Melkveehouder Ad van den Berg bevestigt desgevraagd dat het zonder de mestlucht prettiger werken is in de melkveestal.
Het vertelt in een notendop het effect van de Lely Sphere, die Lely dinsdag als één van de Gele Revoluties heeft gepresenteerd. Het concern uit Maassluis noemt het officieel een circulair mestverwaardingsysteem. De ontwikkeling van het systeem is al 5 jaar terug gestart, vertelt Martijn Boelens, Chief Technical Officier (CTO) bij Lely. Met vooral als doel om de kringloop op een melkveebedrijf zo goed als mogelijk te sluiten, door de mineralen die in de melkveestal vrijkomen opnieuw te kunnen gebruiken.
Melkveehouder moet geduld hebben
Lely geeft aan dat de Sphere tenminste 70% van de stikstofuitstoot op een melkveebedrijf kan reduceren. Dit kan veel melkveebedrijven helpen in het krijgen van milieuvergunningen of het behouden ervan, beseft Rik Janssen, specialist farm management support bij Lely. Deze melkveehouders moeten nog wel even geduld hebben.
Lely verwacht op zijn vroegst in het derde of vierde kwartaal van 2021, dus over ongeveer een jaar, een erkenning van de Regeling Ammoniak en Veehouderij (RAV) te bemachtigen. Het bedrijf richt zich dan in eerste instantie op de Nederlandse markt. Na de marktintroductie verwacht Lely komend jaar al snel aan 25 tot 50 bedrijven de Sphere te verkopen.
Urine en mest op de vloer scheiden
Maar hoe werkt het systeem eigenlijk? De Sphere kan op elk melkveebedrijf met een roostervloer, jong of oud, worden geïnstalleerd. Daarbij wil Lely de urine en de vaste mest direct op de vloer scheiden. Zo wordt voorkomen dat het ureum in de urine met de vaste mest in de kelder terecht komt en daar ammoniak vormt. Dit proces treedt al binnen 2 uur in werking, vertelt Clemens Duijnisveld.
Hij wijst in de stal naar de aluminium strips die in de sleuven van de roosters zijn getimmerd. Deze zogeheten separatiestrips heeft gaten met een diameter van 8 mm, waar de urine in kan stromen. "Deze strips worden op maat gemaakt naar gelang het type roostervloer", zegt Duijnisveld. Mocht het systeem aanslaan, dan kunnen stallenbouwers voor het gemak direct vloeren met enkel gaten gaan maken.
Stikstof binden met zuren
De vaste mest wordt letterlijk opgeveegd met de mestrobot Discovery Collector. Doordat het melkveebedrijf van Van den Berg over meerdere putten beschikt, kan deze vaste mest in een separate mestkelder worden gedeponeerd. Niet alle urine wordt van de mest gescheiden, verduidelijkt Duijnisveld. Ongeveer tweederde loopt door de gaten van de separatiestrips de kelder in en eenderde wordt door de collector met de vaste mest opgeraapt. De stalreinigingsrobot, die een capaciteit heeft van 300 liter, behoort elke 2 uur de roosters schoon te vegen.
De stikstof (of ammoniak) die vrijkomt op in de mestkelder wordt opgezogen door de zogeheten N-capture. Dit systeem lijkt op een luchtwasser, maar die naam wil Lely liever niet op het systeem plakken. "N-capture is totaal anders", aldus Duijnisveld. "Een luchtwasser reinigt de lucht in een gesloten stal. Wij zuigen de gassen uit de mestkelder onder de roostervloer op. Daarbij blijft de melkveestal altijd open." De stikstofgassen worden in de N-capture door filters geleid, waar water vermengd met zuren de stikstof bindt.
3 mineralen scheiden
Hierdoor ontstaat een vloeibare meststof, door Lely omgedoopt tot circulaire mest, die bij Van den Berg in een tank met een inhoud van 50 kuub wordt opgeslagen. Voor het opslaan van de zuren staat op het melkveebedrijf van Van den Berg een dubbelwandige tank beveiligd in een kooi. Als de tank leeg raakt, krijgt de leverancier automatisch een signaal om hem bij te vullen. Voor de N-capture wordt zwavelzuur en salpeterzuur gebruikt. "De melkveehouder kan hierin variëren als hij meer zwavel of meer stikstof op zijn gras of maïs wil toedienen", aldus Duijnisveld. Per koe is jaarlijks ongeveer 100 tot 130 liter zuur nodig.
Door deze stappen weet het Sphere-systeem 3 mineralen te scheiden: de stikstof in de vorm van de vloeibare meststof, kalium uit de urine en organische stof en fosfaat uit de vaste mest. Uit de praktijktests die Lely tot nu toe heeft doorgevoerd, blijkt dat met het systeem een 'oogst' mogelijk is van 10 tot 20 kilo stikstof per jaar. Door de 3 mineralen gericht in te zetten, creëert het melkveebedrijf - zo stelt Lely – een kringloop.
Besparen op kunstmest
De melkveehouder kan daardoor op het gebruik van kunstmest besparen. Vooralsnog blijft kunstmest wel nodig, verwacht Mathé van den Bosch. De melkveehouder uit Oudenbosch test ook op zijn bedrijf de Sphere. "Mijn inschatting is dat ik een derde bespaar op de kunstmestaankopen. Dat kan de komende jaren verder worden geoptimaliseerd. Verder ben ik 1.000 kuub minder kwijt aan mestafzet. En dat à €12 per kuub, reken maar uit."
Aan de Lely Sphere hangt een prijskaartje. Het bedrijf geeft een indicatie af van €130.000 tot €170.000, uitgaande van een melkveebedrijf met 120 melkkoeien. Daar zijn dan onder meer 2 N-captures, de spuiwatertank, de separatiestrips en de stalreinigingsrobots bij inbegrepen. Veel hangt natuurlijk af van de situatie op het bedrijf. Lely heeft uitgerekend dat het systeem het bedrijf met 120 koeien, 40 hectare land en een mestoverschot op jaarbasis – uitgaande van de variabele lasten – een voordelig saldo van circa €5.000 oplevert.
Eerste investeringsprikkel
De kosten voor onder meer water, energie, verzekering en de zuren komen uit op €9.500. De voordelen als verbeterd dierenwelzijn door het betere stalklimaat (iets wat overigens nu nog niet bewijsbaar in de resultaten is terug te zien) en het zelf maken en efficiënt toedienen van de circulaire vloeibare mest, leveren €14.500 op. Een hoog financieel rendement is dus niet de eerste investeringsprikkel om tot de aanschaf van de Sphere over te gaan.
Dat is, zoals Lely zelf aangeeft, het hogere doel van een duurzamere bedrijfsvoering door het creëren van een minerale kringloop. En daardoor als melkveebedrijf, afhankelijk van je situatie en locatie, te voldoen aan de milieuvoorwaarden en productiewensen. "Voor de toekomst van de Nederlandse melkveehouderij", zegt Lely dan ook aan het begin van een introductievideo.
Eric de Lijster
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
