Interview André van Troost
'Stikstofuitstoot daalt met innovatie een stuk sterker'
Lely is van mening dat er meer stikstofreductie te behalen is als gekozen wordt voor innovatie en technische oplossingen. André van Troost, CEO van Lely, werkt er hard aan om politiek Den Haag te bereiken. "De boeren moet in elk geval de mogelijkheid hebben om te kunnen kiezen voor innovatie."
Lely, de techreus op de melkmarkt die afgelopen jaar met de Orbiter was genomineerd voor de Agribusiness Award van Boerenbusiness, heeft een eigen visie op de stikstofproblematiek en de oplossing daarvan. Waar het kabinet lijkt in te zetten op het opkopen en saneren van melkveebedrijven, vindt Lely dat innovatie en techniek juist dé oplossing vormen voor het probleem.
Lely heeft berekend dat wanneer elke euro belastinggeld wordt geïnvesteerd in innovatieve stalsystemen, dit 7,5 keer meer oplevert aan stikstofreductie dan wanneer dat geld wordt gebruik voor opkopen en saneren. Oftewel: investeren in innovatieve stalsystemen levert meer stikstofreductie op dan het opkopen en saneren van bedrijven.
De keren dat Lely de laatste maanden bij het ministerie van Landbouw op bezoek is geweest, kan André van Troost niet direct tellen, zegt hij met een glimlach tijdens een exclusief onlinegesprek op Teams. Met productmanager Clemens Duijnisveld licht de CEO de lobby voor de Lely Sphere toe als optie om het ammoniakemissie op melkveebedrijven drastisch te verminderen. Zonder bedrijven te sluiten. Lely Sphere is een circulair mestverwaardingssysteem voor het scheiden en hergebruiken van mineralenstromen op melkveebedrijven. Het politieke speelveld is nieuw voor het familiebedrijf, zegt Van Troost. "We zetten hier nu een public affairs manager voor in. Voor Lely een primeur."
Jullie hebben je afgelopen jaren niet veelvuldig gemengd in dit soort politieke discussies. Waarom doen jullie dat nu wel?
Van Troost: "Het antwoord op die vraag kan heel simpel zijn. We denken grote slagen te kunnen maken in het oplossen van het stikstofprobleem in Nederland. Als we niets konden bijdragen, hadden we onze mond dicht gehouden. Maar dat is niet zo. Met de Lely Sphere, die een significante reductie kan realiseren in de emissies, weten we dat we een oplossing in huis hebben. En dan maken we graag wat meer lawaai."
Logisch dat jullie de Lely Sphere aan de man willen brengen. Hoe meer jullie er verkopen, hoe hoger jullie verdiensten. Hoe weerkaats je die gedachte?
Van Troost: "Die vraag horen we inderdaad vaker. Ik zeg altijd: Iedere koe die we in Nederland weghalen, wordt in Azië in tweevoud toegevoegd. Wij realiseren het merendeel van onze omzet met de verkoop van melkrobots in het buitenland. Een gereduceerde opbrengst in Nederland zorgt daarmee dus voor een nog hogere opbrengst in het buitenland. Immers, dan verkopen we daar meer melkrobots. Geld is voor ons dus niet de reden om de Lely Sphere aan de man te willen brengen. Dat doen we, omdat dit ons thuisland is."
De topman vervolgt: "We staan achter onze eigen boeren. Die hebben ervoor gezorgd dat wij nu staan waar we staan. En we doen graag wat voor ze terug. Nederland is oppermachtig als het gaat om innoveren. Denk aan de deltawerken. We zijn een land van oplossingen. Laten we daar gebruik van maken, voordat we dingen roepen als het halveren van de veestapel."
Toch lijkt innovatie voor stikstofreductie op weinig politiek draagvlak te kunnen rekenen.
"Ik weet niet of er weinig draagvlak is. Vanuit partijen als de VVD en het CDA is wel bereidheid om te onderzoeken of het investeren in innovatie haalbaar is. De uitgelekte stukken laten daarnaast doorschemeren dat de halvering van de veestapel voor D66 en GroenLinks geen harde eis is. Maar uiteindelijk wordt alles bepaald door de partijen die het voor het zeggen krijgen. We kunnen niet meer doen dan duidelijk maken dat wij een – naar ons idee – succesvolle innovatie hebben die op 4 testbedrijven positieve resultaten laten zien."
Als aan innovaties wordt gedacht, wordt vaak gesproken over een lang traject. Het is voor de politiek een reden om daar niet te veel op in te zetten. Hoe zit dat met de Sphere?
Clemens Duijnisveld: "Ook wij krijgen soms het gevoel dat innovatie (te) lang moet duren, maar dat is niet per se zo. Wij hebben inmiddels de metingen op 3 bedrijven afgerond en in de zomer kunnen we een voorlopige emissiefactor presenteren. Het doel is dan ook nog steeds om aan het einde van het derde kwartaal te de Sphere te lanceren. Dat moet nu ook gaan landen op de bureaus van het landbouwministerie. Ze moeten het gaan zien als een optie voor die melkveehouder die wel door wil gaan." Hij vervolgt: "Er is ontzettend veel animo voor ons product en we hebben inmiddels een lange wachtlijst. Het is kiezen tussen stoppen of op innovatieve wijze doorgaan. Het is voor ons wel duidelijk waar de boer voor kiest. "
Stel dat in politiek Den Haag gehoor wordt gegeven aan deze oplossing. Hoe zie jullie de grootschalige introductie dan voor je?
Duijnisveld: "Wanneer we die mogelijkheid krijgen, kunnen we als Lely snel schakelen en onze prioriteiten opnieuw stellen. Door middel van bijvoorbeeld een subsidie, zoals de Subsidiemodules brongerichte verduurzaming stal- en managementmaatregelen (Sbv), kunnen we grote stappen maken. We kunnen ons eerst te focussen op de knelgevallen en de gebieden waar de nood het hoogste is, zoals in Noord-Brabant. Daarna is het een mogelijkheid om ook de minder noodzakelijke regio's te helpen met innoveren. We kunnen immers niet in één jaar 1.000 units uitrollen."
Maar Lely kan op termijn snel opschalen. "Onze nieuwbouw die we hier realiseren op onze thuisbasis in Maassluis is ook niet voor niets. Die is niet bedoeld om meer melkrobots te bouwen", vult Van Troost gekscherend aan.
Het is eigenlijk een kwestie van innoveren voor voortbestaan in plaats van verbetering van het rendement?
Duijnisveld: "Ja en nee. Je moet natuurlijk ook naar de gezondheid van je veestapel en de mineralenstroom op het bedrijf kijken. Deze investering heeft dus zeker nog meer baten, maar op dit moment hebben we nog niet voldoende bewijslast om dat te onderbouwen. Daar is gewoonweg meer onderzoek voor nodig." Van Troost vult aan: "Daarbij moet je ook de consument niet vergeten. Is die bereid om meer te betalen voor een duurzamer product? Als ik kijk naar diverse andere stromen, denk aan PlanetProof, dan is en blijft dat gewoon een lastig punt."
Hoe kan de innovatie in de praktijk gaan landen?
Van Troost: "Ik wil melden dat degenen die willen stoppen, dat zeker gewoon moeten doen. Als je geen opvolger hebt, dan kan opkoop een mooie oplossing zijn. Het gaat voor ons om de gedwongen stoppers. Er moet door de politiek niet op één paard gewed worden. Boeren moeten ook kunnen kiezen voor innovatie als ze graag willen blijven boeren. Voor bijvoorbeeld PAS-melders of melkveebedrijven dicht bij een Natura2000-gebied kan de Sphere een oplossing zijn. Er moet immers geen afscheid genomen worden van zo'n prachtige sector, waarin we een wereldspeler zijn. Het is voor ons nu afwachten tot de boodschap in Den Haag is aangekomen en wordt geabsorbeerd. Daarover hebben we helaas minder controle."
Kimberly Bakker
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
