Achtergrond Stikstof Stemming
Landbouwtafel wordt steeds meer natuurtafel
Aan de Landbouwtafel van LNV-minister Piet Adema blijft er zo langzamerhand wel erg weinig landbouw over. Een partij als Farmers Defence Force deed al bij voorbaat niet mee. In de voorbije weken stapten de Dutch Dairymen Board en ook Agractie (alleen van de hoofdtafel) op. Deze week kwam de NMV met een ultimatum: eindelijk eerst een regeling voor de PAS-melders en interimmers, anders geen Landbouwakkoord. In onze wekelijkse rubriek Stikstof Stemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.
Daarmee wordt het toch wel een beetje spannend voor Adema, en ook voor LTO Nederland, want de eerste heeft weinig aan een Landbouwkoord met vooral niet-landbouwpartijen en rand-landbouwpartijen – hoeveel het er ook mogen zijn. De minister is zich hiervan bewust, houdt rekening met het feit dat de NMV opstapt en neemt weer meer tijd.
LTO tussen het natuurgroen
LTO moet zich ook niet comfortabel vinden in zo'n gezelschap, waarin de grote natuurorganisaties, landschappen en verwante clubs de kleur bepalen. Temeer nu er al zo'n 500 individuele boeren de moeite hebben genomen om een brief te sturen aan het secretariaat van de Landbouwtafel om aan te geven dat zij zich niet vertegenwoordigd voelen.
Ook LTO-voorzitter Sjaak van der Tak blijft overigens hameren op een oplossing voor de PAS-melders, maar hij lijkt de zaak nog niet op de spits te drijven. Misschien omdat het wachten ook al zo lang duurt, al zo'n vier jaar. Het kabinet erkende destijds dat deze groep ten onrechte in de problemen is gekomen, buiten hun schuld om, maar verder dan toezeggingen om hier te helpen is het kabinet nooit gekomen.
PAS-wisselgeld blijft achter de hand
De PAS-melders zijn een last voor de overheid, maar ze zijn daar ook herkend als middel om druk mee uit te oefenen. In wezen zou de overheid hen vrij eenvoudig uit de brand kunnen helpen, door bepaalde bedrijven uit te kopen, net als Rijkswaterstaat doet bij wegverbredingen en hun emissierechten elders in te zetten. De hoeveelheid stikstof die er voor nodig is, is relatief beperkt. Dit gebeurt evenwel niet. PAS-melders worden door een aantal coalitiepartijen en kabinetsleden gezien als wisselgeld, zo weten tal van LTO-bestuurders. En een oplossing dringt te meer nu banken hun financiering voor deze bedrijven de komende tijd steeds vaker moeten herzien, met name bij oversluitingen van leningen (de banken praten hier niet graag over). Opmerkelijk is daarbij dat heel wat gezichtsbepalende LTO-, en ook NMV-bestuurders (niet Van der Tak of Bleker, die hebben geen bedrijf) zelf ook PAS-melder zijn.
Stikstofessay uit de tunnel
De partijen die vooralsnog door blijven praten met de minister hebben afgelopen week weer extra inspiratie gekregen, in de vorm van een stikstof-essay van de beleidsprofessoren Erisman, Backes en De Vries (bijgestaan door de ecologen Van Dobben en Kooijman). Officieel is dat op verzoek van stikstofminister Christianne van der Wal, maar feitelijk op verzoek van een Landbouwtafelgroep. Centrale vraag aan hen was of er ook alternatieven zijn voor de Kritische Depositiewaarde (KDW) bij de bescherming van natuur. Het weinig verrassende antwoord van deze groep mensen is van nee. Ze hebben daar 35 pagina's tekst voor nodig, maar dat berust deels op eerder werk, mede van Benno Strootman. De kreet 'tunnelvisie' van Agractie-voorman Bart Kemp klonk veel mensen dus best wel bekend in de oren.
Schemer- en twijfelfase
Het politieke landschap is sinds de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart behoorlijk veranderd, maar zo lang er nog geen nieuwe coalities zijn gesmeed in de diverse provinciehuizen, is er nog een soort schemergebied tussen Den Haag en de regio. Het is ook de fase waarin sommige partijen nog een duw willen geven aan oud beleid zolang ze kunnen en anderen aarzelen of ze zich nog zullen bedenken.
Een voorbeeld van het laatste is CDA-Kamerlid Derk Boswijk. In de voorbije weken was hij opeens vrij kritisch over het gevoerde stikstofbeleid, maar lijkt nu toch LTO-voorman Van der Tak niet meer te willen volgen in de roep om een stikstofherontwerp. Dit krijgt ongetwijfeld een vervolg. Het kabinet zou eind volgende week dan ook nog een knoop te willen doorhakken over wel of niet onteigenen in laatste instantie, zo melden bestuurders.
Jurisprudentie
Ondertussen wordt ook helder dat bij een aantal rechtszaken van de afgelopen weken nieuwe jurisprudentie is ontstaan die het overzicht in het dossier niet vereenvoudigen. Zo heeft de rechter in de zaak van de Stichting Stikstofclaim (SSC) tegen de staat feitelijk gezegd dat de uitvoering van de stikstofwetgeving bij de provincies ligt, ten nadele van de minister. In de zaak van MOB tegen de staat over de verbreding van de A15 heeft de rechter duidelijk gemaakt dat stikstofemissies buiten een straal van 25 kilometer een andere waarde hebben dan er binnen. Daarmee zijn er nu feitelijk drie soorten emissierechten: van 0 tot 500 meter, van 500 tot 25.000 meter en een categorie voor daarbuiten. Dat is een complicatie voor Aerius en wellicht mooi voor sommige PAS-melders.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
