Achtergrond Stikstof Stemming
Route Landbouwakkoord geplaveid met onrust
Duidelijkheid, zekerheid en rust, dat moet het beoogde Landbouwakkoord volgens landbouwminister Piet Adema brengen. De website van het Landbouwakkoord geeft dat in ieder geval aan. De weg er naartoe is geplaveid met onduidelijkheden, onzekerheden en onrust. Bij tijd en wijle kookt de overlegketel ook flink over. In onze wekelijkse rubriek Stikstof Stemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.
De vele nieuwe plotwendingen slorpen inmiddels bijna de volledige aandacht van de bewindsman op. Hij zegt er zelfs de broodnodige overleggen met de Europese collega's en leden van de Commissie voor af. Nog even en hij is alleen nog een minister van akkoorden, die steeds weer uit zijn vingers dreigen te glippen.
Praatmarathon
Een schrale troost voor hem is dat ook zijn collega's het niet gemakkelijk hebben. Het Tweede Kamerdebat over een snel in te voeren Transitiefonds voor het landelijk gebied was deze week ook geen eitje voor collega Christianne van der Wal. Al kwam ze daarbij eigenlijk niet eens aan het woord. De Tweede Kamer hield een soort praatmarathon met zichtzelf (het leek op iets wat ze in de VS een 'filibuster' noemen) . Pas na het meireces gaat de behandeling verder, een termijn voor stemmingen is nog helemaal niet in zicht.
€24 miljard in verkeerde handen
De minister moet nog even rustig op haar miljarden blijven zitten, hoe snel ze het geld ook zou willen uitgeven. In principe is er wel een meerderheid in de Tweede Kamer die haar zou willen steunen, maar moet het vooruitzicht van een BBB aan de macht in de provincies, vinden veel linkse partijen het bij nader inzien toch erg gevaarlijk om zo'n €24 miljard over te maken aan de regio. Straks gaan Van der Plas en consorten het voor eigen doelen benutten, is de vrees.
Van der Wal kon in het kabinet ook al geen knoop laten doorhakken over een aanpassing van het stikstofregistratiesysteem.
Nog kort de tijd
Tot 30 mei hebben het kabinet en het qua stikstofbeleid met haar meegaande deel van de Tweede Kamer de tijd om nog een paar besluiten te nemen in de lijn zoals tot nu toe aangehouden. Daarna wordt het echt een stuk moeilijker om dat te doen. Dan is er namelijk een heel andere Eerste Kamer, terwijl de populariteit van de BBB nog niet afneemt, zo blijkt uit de jongste peilingen.
Of de bewegingen binnen het CDA daar iets mee te maken hebben, is moeilijk te zeggen, maar de uittocht van Kamerleden begint wel op te vallen. Ook oudgediende Jacco Geurts kiest voor een functie elders.
Via Brussel blijft het altijd nog mogelijk om druk op Nederland te blijven zetten. Het duo Timmermans en Samsom zal zich blijven inzetten voor hun doelen, maar na het recente amice-briefje van Virginius aan Van der Wal, is dit toch niet mee zo gemakkelijk. Zelfs al oordeelde het Europees Parlement dat het briefje van de milieucommissaris niet als ongewenste inmenging in de eigen zaken van een lidstaat moet worden gezien. De verdedigers van de lijn Sinkevicius-Timmermans wonnen het maar nipt van de tegenstanders. Ook een Eurocommissaris kan zich niet alles veroorloven.
Belofte blijft belofte
Terug naar de overlegtafels voor een Landbouwakkoord. De eerstvolgende stip aan de einder is daar het ultimatum van melkveehoudersbond NMV. Dat loopt zondag af. De kans is klein dat er dan iets geregeld is voor de PAS-melders. Je kunt vrij gerust stellen dat zoiets niet in de genen van deze regeringscoalitie zit. De weerzin bij de politieke partners om de gedane belofte na te komen is kennelijk sterker dan de belofte zelf.
Misschien kan de reflectietafel nog wat behulpzame input leveren, al zitten daar geen ethici. Wel mensen met enige kennis van landbouw, voeding, economie, recht en milieu. En over de nieuwste inzichten rond stikstof mogen ze wellicht niet praten. Daar zijn ze niet voor aangesteld.
Methaan 30% minder erg
Er is trouwens wel interessant nieuws te melden op het gebied van stikstof in brede zin. Het blad Science News publiceerde nieuw onderzoek over broeikasgas methaan. Volgens dit onderzoek wordt het opwarmende effect van dit volgens velen meest potente broeikasgas met 30% overschat. Wel blijft het nog steeds het meest opwarmende broeikasgas, dat dan weer wel.
Geen rekentafel
Hoewel het overleg over het landbouwakkoord soms lijkt op een Poolse landdag, met z'n tientallen deelnemers en acht verschillende tafels, bijna was het nog uitgebreider geworden. Op het laatste moment is er afgezien van een rekentafel. Een cynicus zou zeggen dat dit een verstandig besluit is geweest, veel van de gewenste afspraken zijn echt nog niet rond te rekenen. Voor slechts een klein percentage boeren is er een goed verdienmodel, en voor de gewenste inkomensaanvulling uit bijvoorbeeld agrarisch natuurbeheer moet Brussel nog toestemming geven.
Daar komt nog bij dat de banken geen enkel goed nieuws hebben toe te voegen. Misschien een kleine rentekorting hier en daar, maar de financiering op grond wordt enkel beperkter, zie de al eerder genoemde Basel-4 afspraken. Bovendien heeft de Rabobank geen enkele trek om af te schrijven op leningen aan boeren, zoals linkse partijen en NGO's graag zien. Daar is de nieuwe (Belgische) topman van Rabobank heel duidelijk over in een interview in het Financieele Dagblad.
Geklapt of niet geklapt
Daarin zei de nieuwe topman ook het teleurstellend te vinden dat het landbouwakoord is geklapt. "Dat het landbouwakkoord geklapt is, daar klopt helemaal niets van'', reageerde Adema weer in een andere krant, het AD. Ook beschuldigde hij de Rabobank ervan een van de partijen te zijn die het het minste doet voor de verduurzaming van de landbouw. Bij de andere banken ziet hij volgens het artikel meer welwillendheid.
Tot slot nog iets over Farmers Defence Force (FDF). Hoewel deze club nooit heeft deelgenomen aan het rondreizende tafeloverleg, heeft ze er wel duidelijke een mening over, en zeker over de huidige voorzitter ervan, Chris Kalden. Hoewel deze man ook maar is ingehuurd door minister Adema en een verleden heeft als topambtenaar, heeft Kalden volgens de FDF (die is in zijn doopceel gedoken) bepaald geen onafhankelijke statuur. Niet alleen is hij nog toezichthouder bij Wetlands International, maar staat een groot deel van zijn carrière ook in het teken van verdienen aan natuur, zo stelt de organisatie. Zij vreest dat Kaldens soort mensen na een eventueel akkoord alleen maar machtiger worden. Op de man of niet, misschien voelt de aanstelling van een persoon als Kalden voor een groep boeren toch te veel als de kat op het spek.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
