Personeel een bottleneck
In Roemenië liggen veel kansen voor de landbouw
Roemenië vormt een aantrekkelijke bestemming voor investeerders in landbouwgrond. Als buitenlander is het mogelijk daar grond aan te kopen. De prijzen liggen er laag, wat perspectief biedt. Arbeid is een groot probleem op het platteland. Door vergrijzing stoppen veel boeren. Dat maakt het lastig om goed personeel te vinden.
Samen met Bulgarije is Roemenië het enige Oost-Europese land waar je als buitenlander grond kunt kopen. Hiervoor moet je een Roemeense BV oprichten, maar vervolgens ben je wel 100% eigenaar, zonder dat je de steun van binnenlandse aandeelhouders nodig hebt. Op economisch vlak presteert het land goed. Dat maakt het een interessante bestemming voor Nederlandse investeerders.
Grond versnipperd
Van der Slikke Rentmeesters is sinds enkele jaren actief in Roemenië. Het begeleidt daar grondaankopen. Dat kan heel wat voeten in de aarde hebben, omdat de grond enorm versnipperd is. Kenmerkend voor Oost-Europa. Daarnaast wordt ook het management van agrarische bedrijven in het land geregeld voor buitenlandse investeerders. Van der Slikke heeft een eigen kantoor in het land. “We begeleiden ondernemers en bedrijven in het gehele koopproces”, legt eigenaar Johan van der Slikke uit. “De meeste landbouwgrond ligt niet vast in het kadaster. Dat is één van de valkuilen van hier grond kopen. Het vergt enorm veel werk om alles rond te krijgen. Zo werken we momenteel aan een project van enkele honderden hectares. De grootste eigenaar heeft 6 hectare. De kleinste 1.200 vierkante meter.”
Grond kopen loont
“De grondprijs bedraagt hier ongeveer €4.000 per hectare”, legt Van der Slikke uit. “Buitenlandse investeerders kopen de grond en verpachten het vervolgens voor ongeveer €120/ha. Je praat over een rendement van 3-4%. Zo is de investering terug te verdienen, terwijl dat in Nederland veel lastiger is. Het gaat goed met de economie. Het land draait als een tiet.
21,5% minder werknemers
De Agriculture Producers Associations League (Lapar) luidt de noodklok op het Roemeense platteland. Vergrijzing treed daar in rap tempo op en jongeren zijn lastig aan de landbouw te binden. Tussen 2010 en 2015 nam het aantal werknemers in de sector af van 1,6 naar 1,2 miljoen. Een daling van 21,5%. Dat becijferde de Pro Agro National Federation. In het westen van Roemenië is slechts 50% van alle banen in de agrarische sector vervuld.
40
scholen
40 landbouwscholen heropend
Eén van de problemen is het gebrek aan agrarisch onderwijs. “Het ministerie van landbouw heeft beloofd om 40 agrarische scholen opnieuw te openen, maar het duurt enkele jaren voor dit nieuwe werknemers oplevert”, zegt Laurentiu Baciu van Lapar. Vooral in het westen van Roemenië speelt het probleem. “We werken in de Roemeense landbouw veel met mensen die bijna de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt”, aldus Baciu.
Personeel zelf opleiden
Van der Slikke beaamt het tekort aan goed personeel: “Het is belangrijk mensen aan je bedrijf te binden. Hier heerst een cultuur dat ze voor een tientje meer overstappen naar een ander bedrijf. Je moet ze zelf opleiden want geschoolde werknemers zijn schaars. Tegen de grote steden aan is nog voldoende arbeid te vinden. Op het platteland is dat lastiger. Veel jongeren zijn naar West-Europa getrokken. Juist de vakbekwame mensen zijn geëmigreerd. Werkeloosheid kom je bijna niet tegen. De overheidsteun is slechts zeer beperkt, waardoor iedereen blijft werken. Nederland wordt vaak verweten dat werkelozen het te goed hebben, maar het systeem hier is ook niet altijd goed. Je werkt bijvoorbeeld diefstal in de hand.
Aziatisch personeel
Om bedrijven toch draaiende te houden proberen de Roemenen op hun beurt weer mensen uit Azië te trekken. “We proberen personeel uit Indonesië, Pakistan en de Filippijnen hierheen te halen”, zegt Baciu. Er zijn Roemeense veehouderijbedrijven die met Aziatisch personeel werken. Ook zijn er boeren die personeel uit andere EU landen halen. Die zijn juist overgekwalificeerd waardoor de salarissen op een te hoog niveau liggen. Een alternatief is het inhuren van loonwerkers uit Hongarije om al het werk uit te voeren.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.