Nieuws Grond
Flevolandse boeren raken 10.000 hectare kwijt
Flevolandse boeren verliezen de komende jaren waarschijnlijk bijna 10.000 hectare landbouwgrond. Dit komt met name door woningbouw, Lelystad Airport en de aanleg van zonneparken. Dat blijkt uit een onderzoek van Wageningen Universiteit.
Uit het onderzoek blijkt dat het in de periode tot 2040 om ongeveer 10% van het totale areaal in Flevoland gaat. In de periode tot en met 2025 zal circa 6.200 hectare aan de landbouw onttrokken worden. Daarbij zal circa 1.000 hectare gebruikt worden voor de aanleg van zonneparken. Dit proces is al gestart, want in het najaar van 2018 zijn de eerste 500 hectare al verdeeld over de 6 gemeenten in Flevoland.
Lelystad Airport speelt een rol
Of de genoemde 1.000 hectare voldoende is, is echter nog maar de vraag. Diverse betrokkenen in de provincie laten aan de onderzoekers weten dat er over 2018 al voor 2.500 hectare aan aanvragen (voor zonneparken) ligt bij de gemeentes in de provincie. Opvallend is dat ook de nabijgelegen regio’s, die zelf niet kunnen voldoen aan hun energiedoelen, een beroep mogen doen op areaal uit Flevoland.
Tot 2025 zal ongeveer 650 hectare voor woningbouw gebruikt worden, met uitzondering van de gemeente Almere. In Almere wordt zo'n 5.000 hectare gebruikt voor Oosterwold (niet alleen woningbouw), al telt dit ook voor de periode tot 2040. In die latere periode zal bovendien nog eens 2.000 tot 3.000 hectare extra onttrokken worden voor woningbouw.
Lelystad Airport heeft 1.000 hectare toegewezen gekregen, wat ongeveer gelijk is aan de eerder opgestelde beleidsplannen. Daarentegen blijkt wel dat er meer hectare nodig is dan datgene wat al toegewezen is. Zo’n 500 hectare zal op korte termijn al gebruikt worden. Voor de realisatie van het Natuurnetwerk in Flevoland gaat het provinciaal beleid niet uit van nieuwe onttrekkingen.
Bodemdaling en -degradatie
De onderzoekers schrijven niet alleen over de onttrekking van agrarische grond, maar ook over het feit dat de bodemkwaliteit nog steeds achteruit gaat. De bodemdaling en klimaatverandering zorgen volgens de schrijvers voor vernatting. Dat is een bedreiging voor de agrarische productiewaarde van de provincie. Afhankelijk van de samenstelling van de ondergrond kan bodemdaling plaatselijk oplopen tot 70 centimeter in 2050.
Het intensief gebruiken van de bodem kan tevens tot degradatie van de bodemstructuur en bodemvruchtbaarheid leiden, wat een afname in de bewerkbaarheid en opbrengst kan veroorzaken. Volgens de onderzoekers kan dit vooral in de Noordoostpolder voor problemen zorgen. Behalve de fysische kwaliteitsproblemen door zware machines en intensieve teelten, worden ook biologische factoren (zoals toegenomen aaltjesdruk) benoemd.
Stijgende grondprijs
De schrijvers van het rapport noemen eveneens dat de schaalvergroting de komende jaren doorzet en de grondprijs de afgelopen jaren gestegen is. In de afgelopen 12 jaar nam het areaal in eigendom ook toe, ten koste van het aandeel pacht. Het aandeel erfpacht is onveranderd gebleven.
De gemiddelde grondprijs op de vrije markt ligt in de Noordoostpolder hoger dan in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland: ruim €114.000 per hectare (2017) versus gemiddeld €109.000 per hectare. De onderzoekers schrijven dat de 'grondhonger' voornamelijk in de Noordoostpolder groot is. Dit in combinatie met het feit dat er meer grond aan de landbouw onttrokken wordt, zal mogelijk een prijsopdrijvend effect kunnen hebben.
Grotere bedrijfsopvolgingsbereidheid
De bedrijfsopvolgingsbereidheid is in Flevoland wel groter dan elders in Nederland. Net zoals in de rest van Nederland is ongeveer 60% van alle bedrijfshoofden boven de 50 jaar. Toch heeft 30% van de bedrijfshoofden in Flevoland geen opvolger, terwijl dat percentage elders in Nederland op 40% ligt.
De onderzoekers geven in het onderzoek nog als advies dat kavelruil de grondmobiliteit kan verhogen en dat de pachtovereenkomsten aangepast moeten worden. Daarin zouden volgens de onderzoekers strengere eisen moeten staan om de bodemvruchtbaarheid op peil te houden.
Klik hier om het onderzoek te bekijken.
Anne Jan Doorn
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
