Braziliaanse melkers knokken tegen zika en crisis

Net als Europese melkveehouders staan ook de Braziliaanse collega’s voor grote uitdagingen. De op vier na grootste zuivelproducent ter wereld kampt met een teruglopende vraag van de interne markt.

De oorzaak hiervan moet gezocht worden bij de economische crisis waarin het land zich bevindt. De besteedbare inkomens van de Brazilianen staan onder druk en dit heeft impact op de zuivelsector. Deze ontwikkelingen, gecombineerd met de onrust het mysterieuze zikavirus, zorgt ervoor dat de Braziliaanse zuivelmarkt voor grote uitdagingen staat.

De melkveehouderij is een belangrijke sector in Brazilië. Ondanks dat de landbouw van het zuid-Amerikaanse land vooral bekendheid geniet vanwege soja, koffie en maïs, bedroeg de Braziliaanse melkproductie maar liefst 34,2 miljoen ton in 2014. Met deze cijfers is de Braziliaanse zuivelsector ongeveer drie keer groter dan de Nederlandse melkplas. Ruim een kwart van de Braziliaanse productie wordt op de eigen markt afgezet, hierdoor zijn de boeren sterk afhankelijk van het economische klimaat in het land. Maar doordat de rek uit de bevolkingsgroei lijkt te zijn en de populatie vergrijst zijn de vooruitzichten voor 2016 weinig hoopgevend.

Juist nu de wereldwijde zuivelmarkt onder druk staat, worden Braziliaanse melkveehouders geconfronteerd met stijgende productiekosten. De Braziliaanse munt (Reaal) is onderhevig aan hoge inflatie en hierdoor staat de marge van zuivelproducenten onder druk. Sinds het jaar 2000 is de inflatie alleen maar aan het oplopen, het meest recente cijfer noteert een inflatie van ruim 10 procent.

Nu de vooruitzichten voor de korte termijn niet verbeteren moeten Braziliaanse boeren zich weren tegen de veranderende omstandigheden. Voor 2016 staat er mogelijk toch nog een lichtpuntje op de agenda. Mogelijk kan de stroom bezoekers, vanwege de Olympische zomerspelen in Rio de Janeiro, de economie een impuls geven en ook de interne vraag naar zuivelproducten wat aanwakkeren.

Nu de interne vraag stagneert, wordt exporteren naar buitenlandse afzetmarkten steeds belangrijker. Maar of Braziliaanse boeren de concurrentie aan kunnen gaan met bijvoorbeeld Europese melkveehouders is maar zeer de vraag. Naast de afzetproblemen op de eigen markt staat de Braziliaanse melkveehouderij noch voor een andere uitdaging, aldus analisten.

Verbeteren van productie
De komende jaren vindt er een grote reorganisatie plaats in de Braziliaanse melkveehouderijsector. Onderzoekers verwachten dat het aantal melkveehouders met circa 1 miljoen terugloopt tot 300 duizend boeren. Logischerwijs zit de grootste krimp in de categorie boeren met een omvang tot 10 koeien. De grootste bijdrage aan de productie, die na verwachting tot 44 miljoen ton stijgt, wordt geleverd bij melkveehouders met een veestapel tussen 50 en 100 koeien. Deze bedrijven zijn qua omvang vergelijkbaar met Nederlandse melkveehouderijen.

De kwaliteit van de melk is niet iets wat Braziliaanse boeren trots kan maken. Zo zijn diergezondheid en hygiëne gevoelige onderwerpen en hierdoor laten Braziliaanse boeren de Europese verwerkers liever links liggen. Deze achterstand is de concurrentiepositie van Braziliaanse zuivel zeker niet ten goede gekomen.

Daarnaast is de samenwerking in de keten slecht georganiseerd, de afstand tussen producent en verwerker is groot waardoor er nauwelijks communicatie plaatsvindt. Melkveehouders zijn relatief klein, van de bijna 1,3 miljoen geregistreerde melkveebedrijven heeft circa 1 miljoen boeren een veestapeltje rond de 10 koeien. Deze kleine bedrijven produceren onder verouderende technieken en de melkveehouderij vormt veelal een neventaak naast akkerbouw.  

Om de kwaliteit een impuls te geven, pleiten Braziliaanse deskundigen voor een uitbetalingsysteem gebaseerd op vet en eiwit. Wellicht wordt door de komst van enkele Europese verwerkers dit  systeem in werking gebracht, waardoor boeren ‘gedwongen’ worden om kwaliteit te verkiezen boven kwantiteit.

Een aantal Europese verwerkers maakten de afgelopen jaren de stap naar Brazilië. In 2014 nam Lactasis, een Franse verwerker, Brasil Foods over. Ook andere Europese verwerkers tonen interesse voor verwerking van Braziliaanse zuivelproducten.

Recentelijk nam het Amerikaanse General Mills de Braziliaanse verwerker Carolina over. Dit bedrijf investeert veel in opkomende zuivelmarkten met potentie. Volgens hen is Brazilië een strategische zuivelmark met veel kansen. Vooral de yoghurt consumptie is interessant in Brazilië. Door de invloeden van enkele buitenlandse verwerkers en voerfabrikanten staat de Braziliaanse zuivelmarkt zeker niet stil.

Verwachtingen tot 2020
Net als 2015, wordt verwacht dat 2016 een lastig jaar wordt voor de Braziliaanse economie. Toch zijn er vooruitzichten dat de economie vanaf 2017 gaat herstellen. Analisten voorzien een geleidelijke groei van 0,5 procent in 2017 tot 2 procent in 2020. Wel moet vermeld worden dat deze cijfers berekend zijn voor de uitbraak van het zikavirus.

De onrust in Zuid-Amerika vanwege het virus, geeft de Braziliaanse zuivelmarkt op korte termijn weinig perspectief. Negatieve reisadviezen kunnen weleens desastreus zijn voor het toerisme, wat een belangrijke economisch pijler is voor de Brazilianen. Door al deze spanningen en het wereldwijde overaanbod op de zuivelmarkt moeten Braziliaanse boeren zich voorlopig zorgen maken. Het is daarom te hopen dat de rust, ook met het oog op de Olympisch Spelen, snel terugkeert. 

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.