En volgend stikstofrapport pleit voor exodus boeren

Enkele dagen na het verschijnen van de stikstofversie van Erisman en Strootman, doet het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) er nog een schepje bovenop. In een nieuw stikstofrapport pleit het adviesorgaan van het kabinet dat een groot deel van de agrarische bedrijven in vooral Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel moeten verdwijnen. "Er moet rekening worden gehouden met een historisch ongeëvenaarde transformatie van 'landbouwland' Nederland."

Het PBL noemt het rapport 'Naar een uitweg in de stikstofcrisis' zelf een zogeheten policy brief. Oftewel: de adviseurs willen kort omschreven overwegingen meegegeven waarmee het toekomstig kabinet het stikstofbeleid op kan baseren. Die overwegingen hebben overeenkomsten met de visie die zelfbenoemd stikstofprofessor Jan-Willem Erisman en landschapsarchitect Benno Strootman vorige week publiceerden.

Kort samengevat pleit ook het PBL voor het boervrij maken van grote gebieden in 'stikstofgevoelige' provincies als Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel. Oók wanneer deze landbouwsectoren biologisch, kringloop, natuurinclusief of hoogtechnologisch van aard zijn. Opvallend is dat het Groene Hart, door Erisman c.s. wel specifiek benoemd, niet in deze visie voorkomt. Het PBL pleit er omzichtig wel voor om, net als Erisman, geen generieke stikstofmaatregelen te nemen op de korte termijn. Het investeren in emissiereducerende technieken door de Nederlandse veehouderij - zoals de sector zelf via onder meer LTO bepleit - past volgens het PBL 'mogelijk niet in de strikte langetermijndoelen voor stikstof-, natuur- en klimaat'. 

Investeringen versneld afschrijven
Daarin trekt het PBL zelfs het vergelijk met 'de nieuwe kolencentrales'. Oftewel, de veehouderij kan vele miljoenen investeren in het reduceren van stikstof tot 2030, maar loopt daarna vast op de striktere doelen die voor 2040 of 2050 zijn gesteld. "Met als risico dat grote investeringen in een emissiearme landbouw versneld moeten worden afgeschreven." Als het kabinet wil dat op de lange termijn (na 2035) de Kritische Depositie Waarden (KDW) overal moeten worden gehaald, moeten in de provincies met stikstofgevoelige natuur volgens het PBL 'plannen worden gemaakt op welke plekken wordt toegewerkt naar een uitfasering van grote delen van de open veehouderij en akkerbouw.'

In deze gebieden is dan alleen nog ruimte voor zeer extensieve landbouw, wat 'eerder neerkomt op natuurbeheer dan op een serieuze productiefunctie'. Zelfs voor biologische of natuurinclusieve landbouw is dan volgens het PBL geen plaats, want ook productiewijzen gaan gepaard met forse restemissies. Net als Erisman c.s. ziet het PBL dan liever ook een gebiedsgerichte aanpak, waarbij de doelen in stikstof, water en natuur direct worden aangepakt.

Olie op het vuur
De visie van het PBL is ongetwijfeld olie op het vuur voor Farmers Defence Force (FDF) en Agractie, die komende woensdag 7 juli grootschalige boerenprotesten organiseren. Hierbij vindt onder meer een manifestatie plaats op het Malieveld in Den Haag, georganiseerd door Agractie. Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Nederland, verklaarde vanochtend op NPO1 dat LTO de acties van Agractie woensdag ondersteund. FDF organiseert onder meer diverse regionale protesten rond Assen, Zwolle, Arnhem en Den Bosch.

LTO Nederland ziet in het rapport van het PBL vooral een waarschuwing aan de politiek: als er onhaalbare normen worden gesteld, betekent dat het einde van een leefbaar platteland in grote delen van Nederland. Des te belangrijker is het dat de politiek volgens LTO kijkt naar voorstellen die volgens de organisatie wél draagvlak hebben, zoals het versnellingsplan Duurzaam Evenwicht.

"Voor het wegvagen van onze prachtige sector in complete gebieden zal geen enkel draagvlak zijn. Ik zie dit PBL-rapport als een waarschuwing voor de politiek: denk heel goed na over de doelen die je voor de verre toekomst stelt, want als je nu onhaalbare normen stelt dan beëindig je daarmee álle land- en tuinbouw in grote delen van Nederland," zegt Sjaak van der Tak, voorzitter LTO Nederland, in een verklaring.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.