Duurzame energie leveren is een positieve plicht

Duurzame energie. Is dat niet iets wat we allemaal willen? We schrijven dit in visiedocumenten en bedrijfsfilosofieën en het is niet meer weg te denken uit de samenleving. Het doel is zelfs om in 2050 landelijk energieneutraal zijn. 

In de uitvoeringsagenda van ons dorp las ik dat dit al meteen kan, want de techniek is voorhanden en er is voldoende ruimte. Als we in ons dorp ongeveer 25 windmolens plaatsen, 10% van de oppervlakte uitrusten met zonnepanelen en een paar flinke vergisters vergunnen, dan is het klusje geklaard. 

De 4 nadelen
Maar, zo eenvoudig is dat niet. Het belangrijkste probleem is het netwerk dat een vertakking vanaf de centrale naar de eindgebruikers kent. Als die eindgebruikers centrales worden, dan zijn de aftakkingen niet geschikt voor de omgekeerde route. Een tweede nadeel is dat energiestromen niet geleidelijk vrijkomen, maar nadrukkelijke pieken kennen.

Er is nog een derde probleem, en dat is dat deze installaties ook overlast veroorzaken. Dit omdat het zicht op de installaties niet als prettig wordt ervaren en er verschillende ongewenste bijeffecten zijn: spiegeling, geur schaduw en/of geluid. Het vierde en laatste probleem is dat veel van de technieken op zichzelf niet rendabel zijn. Er is dus subsidie nodig en die is er ook niet oneindig.

In het afgelopen jaar is, ondanks de bovenstaande nadelen, het aandeel duurzame energie in Nederland toegenomen van 6,6% in 2017 naar 7,3% in 2018. Om in 2023 op koers te zitten, moet 16% van de energie afkomstig zijn uit hernieuwbare bronnen. Naarmate het aandeel duurzame energie stijgt, neemt echter ook de zwaarte van de nadelen toe.

Accu's bieden een oplossing voor veel van deze problemen, maar zijn nog niet helemaal uitontwikkeld. Bij TNO staat al een praktijkoplossing in de stijgers voor woonhuizen. En bij een project in het noorden van het land wordt zelfs een veebedrijf uitgerust met accu’s, die voldoende groot zijn om alle benodigde energie voor dat bedrijf vrij te geven. Kortom: waar een wil is, is een weg. 

Energiebesparing
Volgens mij moeten we sterk inzetten op energiebesparing, waardoor we ongeveer de helft van de problemen al kunnen tackelen. Gedurende mijn bezoeken voor 'energiescans' zie ik dat er geweldige kansen zijn om iets aan energiebesparing te doen. Waar veehouders werken aan plannen om met een investering van €100.000 een rendement van 5% (oftewel €5.000 per jaar) te realiseren, kom ik na een paar bezoekjes met gemak op een jaarlijkse besparing die het dubbele bedraagt.

Soms is er inderdaad een investering voor nodig, maar dat bedrag is vaak niet van meer dan €10.000. De terugverdientijden variëren daarmee van 0 tot 5 jaar. Pas wanneer deze mogelijkheden uitgeput zijn, denken we over andere zaken (zoals zonnepanelen, warmtepompen en biomassaketels). Ook interessant, maar pas van latere orde. 

Productieproblemen
Soms bestaat de vrees dat het besparen op het energieverbruik leidt tot productieproblemen. Deze vrees is deels terecht, want we zoeken immers de grens op. Echter, ik durf te stellen dat er evenveel problemen zijn door onnodig extra verbruik: denk aan oplopende weerstanden, waardoor ook tocht, lekkage en slijtage in de hand gewerkt worden.

Je moet ook denken aan warmte die vrijkomt op een plaats waar dat niet gewenst is, zoals het kraamhok. De zeug functioneert het beste bij 16 graden Celsius, de biggen bij 30 graden Celsius. Regelmatig kom ik zeugen tegen die warmer liggen dan de biggen. Aangezien warmte die gemiddeld vrijkomt uit een vleesvarkensbedrijf voldoende is om 5 andere bedrijven van gelijke omvang te voorzien, wordt er weinig gas verbruikt.

Het lukt mij op deze bedrijven dan wel om een flinke elektrabesparing te adviseren. Aangezien je hier bij varkensbedrijven al snel bij de ventilatie uitkomt, is het wel noodzakelijk dat je als adviseur goed op de hoogte bent van de klimaatzaken. 

Overheid grijpt in
De overheid grijpt ook in om bedrijven meer energie te laten besparen. Vanaf 1 juli 2019 moeten bedrijven die meer dan 50.000 kWh verbruiken verplicht een energiescan laten doen. Hierin staat onder meer welke besparingsmogelijkheden het bedrijf heeft en wanneer deze gerealiseerd kunnen worden. Enerzijds is dit jammer, omdat hierdoor de motivatie die nodig is om er echt iets aan te doen, ontbreekt. Anderzijds zullen een aantal bedrijven van deze nood een deugd maken en het ombuigen in een voordeel.

Daarentegen zullen er ook bedrijven zijn die al zuinig werken, waardoor er nog maar weinig te besparen valt. Daarnaast zijn er bedrijven waar juist veel te besparen valt, maar waar het vermogen ontbreekt om de benodigde investering te doen. Ook hier zijn mooie oplossingen voor te bedenken. Vermogen komt immers al lang niet altijd meer van de bank; zeker als het gaat om rendabele duurzaamheidsinvesteringen. Kortom: heel veel neuzen staan al de goede kant op als het gaat om de duurzaamheidsgedachte.

DLV Advies

DLV Advies is een onafhankelijk adviesbedrijf voor ondernemers, bedrijven en instanties in de agrarische sector. Naast individuele advisering begeleidt DLV studiegroepen en zijn zij actief in diverse Agri&Food-projecten.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.