Inkoopmanagers zijn plots stuk optimistischer

De Nederlandse inkoopmanagers zijn in juni plotseling een stuk optimistischer geworden. De index van de Nevi die de stemming onder de Nevi-leden meet, steeg van 49,0 in mei tot 51,2 in juni. Dat is best een behoorlijke stijging voor een maand. De toelichting klonk ook behoorlijk positief; er was sprake van een brede verbetering van het vertrouwen. Gegeven de gespannen geopolitieke situatie en de onzekerheid omtrent de Amerikaanse importheffingen is het toegenomen vertrouwen best opmerkelijk.

In zijn begeleidende duiding van de cijfers speculeerde Albert-Jan Swart van ABN AMRO over de mogelijke oorzaken. Hij opperde dat we het wellicht vooral moeten zoeken in het expansieve begrotingsbeleid van de nieuwe Duitse regering, maar ook bijvoorbeeld in de positieve ontwikkelingen in de chipsector. Koreaanse exportcijfers lijken met dat laatste in lijn. In juni lag de exportwaarde van Korea 4,3% hoger dan een jaar eerder, na een daling van 1,3% in mei. De positieve ontwikkeling is vooral aan chips te danken en dan vooral de export naar de EU. Die nam jaar-op-jaar met 14,7% toe. Door de importheffingen van Trump nam de Koreaanse export naar de VS juist af met 0,5%. De export naar China daalde overigens met 2,7%, wellicht een teken dat de ontwikkelingen in China nog behoorlijk te wensen overlaten.

Wat de bovenstaande grafiek trouwens wel duidelijk maakt, is dat de twee indices van het ondernemersvertrouwen in de industrie een opvallende, zij het niet unieke, divergentie laten zien. Waar de Nevi-index in juni duidelijk steeg, liet de CBS-maatstaf het tegenovergestelde beeld zien. Zo'n divergentie kan nooit lang aanhouden.

De suggestie van Albert-Jan Swart dat de positieve ontwikkeling van de orderpositie van bedrijven wellicht komt door het veranderde economische beleid in Duitsland lijkt niet te stroken met de ontwikkeling van de orderpositie van Duitse industriële ondernemingen. Het volume van nieuwe orders daalde in mei met 1,4% ten opzichte van april. Vooral orders uit eigen land stelden teleur: -7,8% ten opzichte van april. Waarom zouden Duitse bedrijven minder orders plaatsen bij andere Duitse bedrijven en juist meer in Nederland bestellen? Oké, het kan, maar opmerkelijk zou het wel zijn en het zet vraagtekens bij de houdbaarheid van het optimisme onder Nederlandse inkoopmanagers.

De inflatie in ons land is in juni gedaald tot 3,1%. In mei was het nog 3,3%. Heel veel details hebben we nog niet, maar op voorhand is duidelijk dat de daling vooral komt doordat de verhoging van de tabaksaccijns die inging in april vorig jaar tot hogere prijzen leidde in juni vorig jaar. De 'oude voorraad' mocht immers nog tegen de oude prijs worden verkocht. De prijsstijging bij de categorie 'voedingsmiddelen, dranken en tabak' daalde van 7,1% in mei tot 4,6% in juni. De prijsstijging bij diensten versnelde juist: van 3,8% in mei naar 4,4%. Daarbij zij opgemerkt dat het meicijfer was vertekend doordat de meivakantie dit jaar deels in april viel, waardoor alles wat met vakantie te maken heeft, in april juist veel duurder en in mei minder duur was dan in dezelfde maanden in andere jaren.

De inflatie bij industriële goederen daalde opmerkelijk sterk: van 1,8% in mei naar 0,6% in juni. Als het CBS meer details publiceert, duik ik in de cijfers om te zien waardoor dat is veroorzaakt. Energie inclusief brandstoffen werd duurder. In mei lag het prijspeil van die categorie nog 1,0% lager dan een jaar eerder. In juni 0,6% hoger. Zoals de volgende grafiek suggereert, zouden de prijzen voor benzine de komende tijd moeten dalen omdat de olieprijs in euro de laatste tijd is gedaald.

Trump blijft de aandacht op zich vestigen. Op 9 juli loopt zijn 'ultimatum' af. Landen waarmee de VS dan geen nieuwe handelsovereenkomst hebben gesloten, zullen worden getroffen worden door de wederkerige heffingen zoals aangekondigd op 2 april. Het duurt doorgaans jaren voordat handelsakkoorden worden gesloten. Het is immers heel complexe materie met zeer veel details. Wat voor soort akkoorden in drie maanden kunnen worden bereikt, valt te bezien.

In anticipatie op de heffingen is de Amerikaanse import vroeg in het jaar heel fors gestegen. Inmiddels is die beweging gestopt. Toch valt op dat de Amerikaanse import in april en mei niet is teruggezakt tot onder het niveau van vorig jaar. Maar wat niet is, kan nog komen.

Inmiddels draait de Amerikaanse economie alleszins redelijk. In juni werden per saldo 147.000 banen gecreëerd. Dat viel bepaald niet tegen. De werkloosheid daalde van 4,2% naar 4,1% en de loonstijging matigt zich verder. Het stijgingstempo van de gemiddelde uurlonen daalde van 3,8% jaar-op-jaar in mei tot 3,7%. Het zal de Fed tevredenstellen.

Met zorg zal de Fed naar de Big Beautiful Bill kijken. Die is inmiddels aangenomen. Ik vind het altijd lastig om een goed overzicht te krijgen van de inhoud en de consequenties van deze grote Amerikaanse begrotingswetten. De heersende opvatting is dat het begrotingstekort, nu al bijna 7% van het bbp, fors zal toenemen. Trump c.s. menen dat er zulke grote 'inverdieneffecten' zijn dat het allemaal wel mee zal vallen. Dat kennen we. In Nederland is in het verleden ook vaak gediscussieerd over inverdieneffecten. Die bleken vooral theoretisch van aard.

Andere omstreden elementen van de wet zijn de bezuinigingen op Medicaid, dat aan ruim 70 miljoen mensen met lage inkomens dekking geeft voor hun ziektekosten, en de voortzetting van de belastingverlaging die Trump in zijn eerste regeerperiode doorvoerde.

Afsluitend
De Nederlandse inkoopmanagers zijn in juni behoorlijk veel optimistischer geworden, volgens de Nevi-index. Dat spoort niet met de CBS-maatstaf en lijkt ook haaks te staan op Duitse cijfers over de orderpositie van bedrijven. Anderzijds lijken Koreaanse cijfers over de internationale handel wel consistent met het toenemende vertrouwen bij Nederlandse ondernemers die actief zijn in de chipsector.

De inflatie is gedaald van 3,3% in mei tot 3,1% in juni. Ik verwacht dat de energieprijzen de komende tijd de inflatie wat verder zullen drukken. De olieprijs is in euro aanzienlijk verzwakt in de laatste maanden, vooral dankzij de daling van de dollar.

De Amerikaanse arbeidsmarkt blijft stevig. De banengroei overtrof de verwachtingen in juni. Trump heeft Republikeinse congresleden zodanig onder druk gezet dat zijn begrotingswet is aangenomen. Het is een controversieel pakket van maatregelen. Het zit er dik in dat de overheidsfinanciën fors verder zullen verslechteren. Dat is geen prioriteit voor Trump. De ontwikkeling van de Amerikaanse overheidsfinanciën is onhoudbaar. Over de (her)financierbaarheid van de Amerikaanse overheid bestaat toenemende twijfel. Terecht lijkt me. Toch vermoed ik dat de problemen niet op korte termijn acuut zullen worden. Waar moeten beleggers anders heen met hun geld? En de VS blijft de grootste en meest dynamische economie in de wereld.

Han de Jong

Han de Jong is voormalig hoofdeconoom bij ABN Amro en nu onder andere huiseconoom bij BNR Nieuwsradio. Zijn commentaren zijn ook te vinden op Crystalcleareconomics.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.