Melkveehouders vinden elkaar in grupstaldiscussie

Sinds een aantal jaren heb ik een wekker aangeschaft. Waarom? De buurvrouw nam afscheid van de grupstal en daarmee kwam ook de mestketting stil te staan. Het was voor haar niet meer te doen, maar hadden de dieren het slecht? Echt niet. De grupstaldiscussie is er een van emotie, maar toch zie ik een lichtpuntje. Opeens kan een zwaar verdeelde sector zich weer scharen achter één standpunt.

Jarenlang wist ik 's ochtends precies hoe laat het was. Dit aan de hand van de mestketting van de buurvrouw. Het geklepper was een net zo vast gegeven als een kraaiende haan en de zonsopkomst. De dieren stonden diep in het stro en zover koeien verwend kunnen worden, werden ze dat. Het mooiste aan deze stal vond ik dat wanneer de dieren voor het melken naar binnen gingen, ze precies wisten wat hun plekje in de stal was.

Fysiek te zwaar
Met het verstrijken van de jaren werd het echter te zwaar en maakte ze de overstap naar een visgraatmelkstal. Pas toen de mestketting stil kwam te staan, merkte ik hoe ingebakken dat geluid is in mijn dagritme. Hebben de dieren het nu beter? Je zou zeggen dat ze meer bewegingsruimte hebben, maar er is ook meer onrust, er zijn meer klauwproblemen en ziektekiemen verspreiden zich sneller.

De grupstallen staan voor mij symbool voor de oudere stallen, maar in Canada melken veehouders in ruime, lichte varianten van de groepsstal; onder de noemer 'tie stall barn'. Wat aangeeft dat de stal nog wel toekomst heeft. Toch zie je in Nederland een sterke dalende trend. Waarschijnlijk omdat het fysieke aspect van deze stalvorm veel vergt van het lichaam.

Rappe afname grupstal
ZuivelNL becijferde dat het aandeel terugging van 14,8% in 2005 naar 6,9% in 2016. Zij-aan-zij-melkstallen en automatische melksystemen zitten in de lift; met een gezamenlijk aandeel van 41,7% in 2016. In absolute aantallen houdt dat in dat er in 2002 nog 3.172 grupstallen waren en daar in 2016 nog 1.137 van over zijn. 

Dan rest de vraag: moet je een stalvorm die over een paar jaar uit het landschap verdwijnt, boycotten? De Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) heeft aangegeven dat uitbreiding en nieuwbouw niet meer gewenst zijn, maar daarmee komt de organisatie het erf van de boer op. Tijdens de discussie over weidegang bleek al dat ondernemers dit niet willen. Met deze stappen wordt het 'wij-tegen-jullie gevoel' opnieuw aangewakkerd. Melkveehouders werden afgeleid door de ontwikkelingen rondom fosfaatrechten, maar nu wordt het gevoel weer nieuw leven ingeblazen.

Grote verdeeldheid
Het positieve is dat melkveehouders elkaar weer weten te vinden, na de extreme verdeeldheid. Dit gaat vrijwel iedereen te ver. Wat volgt? Eisen rondom biodiversiteit in grasland, maar ook de opfok van kalveren en wie weet wat nog meer. Er wordt met argwaan gekeken naar FrieslandCampina, maar met een schuin oog ook naar LTO en andere partijen. Bepaalt de zuivelverwerker straks hoe melkveehouders het bedrijf moeten runnen?

Uiteraard is dit ook geen goede ontwikkeling, want om de politieke goodwill te houden, moet de sector als een man optrekken. Ook het bestuur van de zuivelverwerkers en zuivelproducenten. Maar het is goed dat melkveehouders weer een doel hebben om zich samen sterk voor te maken. Hopelijk is de volgende stap dat de sector weer samen aan de slag gaat om goede kaders neer te zetten, waarin melkveehouders een toekomst hebben. Er zijn nog steeds bedrijfsopvolgers, maar de laatste jaren hebben de ingrepen vanuit melkverwerker en politiek op veel plaatsen het plezier in het vak laten verdampen. Het wordt hoog tijd dat dit plezier weer terugkomt.

Door de pensioenleeftijd heen
Mijn buurvrouw is ondertussen door de pensioenleeftijd heen, maar melkt nog 2 keer per dag haar koeien. Ze leverde en levert nog steeds kwaliteitsmelk en de dieren in de wei bieden nog steeds een leuk plaatje voor wandelaar en auto's, die 2 keer per dag in de file staan op de A28.

Herma van den Pol

Herma van den Pol werkt sinds 2011 bij Boerenbusiness en heeft zich door de jaren heen ontwikkeld tot marktexpert Melk & Voer. Daarnaast is zij wekelijks te zien in de marktflits over de zuivelmarkt.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.