Blog: Peter Pals

Agrarische grond moet je niet verkopen

13 Juli 2016 - Peter Pals - 5 reacties

De vraag naar geld groeit en dat terwijl de commerciële banken minder gemakkelijk dan voorheen geld beschikbaar stellen. De verwachting is overigens niet dat het snel anders wordt. De ‘Brexit-affaire’ zorgt er namelijk voor dat de bankzorgen weer bovenaan de agenda staan. Dit zijn drie aan elkaar gelieerde hoofdredenen die maken dat de geldbehoefte zo groot wordt.

Als eerste de ontwikkeling op de grondmarkt van de afgelopen decennia. De hoeveelheid grond nam af van 2,3 miljoen hectare na de oorlog naar 1,9 miljoen hectare in 2015. Daarmee gebruikt de agrarische sector nog steeds tweederde van de totale oppervlakte van Nederland. Was er eerst sprake van veel pacht, zo’n 50 procent eind 1950, inmiddels is dat percentage gedaald naar circa 25 procent.

De daling is het gevolg van allerlei beperkende bepalingen rond het pachten. Denk hierbij aan de overheid als grootste en machtigste verpachter, de pachtwet en pachtnormen, aan de grond gekoppelde (productie)rechten, enzovoort. Ook het gegeven dat agrarisch ondernemers steeds beter en gemakkelijker geld konden lenen, heeft een grote rol gespeeld.

Een op bescheiden schaal voorkomend alternatief is scheiding van eigendom en exploitatie

Als tweede reden kennen we de leeftijdsopbouw van de agrarische ondernemers. De agrarische sector kan als grijs worden omschreven: tweederde van de ondernemers is boven de 55. Daar is niks mis mee, maar zij bezitten dus ook het grootste deel van de grond. Maar laten we wel zijn, de toekomst van de agrarische sector bestaat uit de jonge boeren. Zij zullen, op welke manier dan ook, die grond gaan beboeren.

De derde reden ligt in verdergaande schaalvergroting. Hadden we in 1950 nog 400.000 agrarische bedrijven, in 2015 waren dat er zo’n 64.000. De schaalvergroting gaat steeds gepaard met een in de volle breedte toenemende professionalisering, automatisering en dien ten gevolge kapitaalsintensivering.

Nou kunnen we dus net doen of er niets aan de hand is en hopen dat de bank je volledig helpt als het zover is. Of we moeten serieuze alternatieven bedenken en inzetten. De eerste houding is regelrechte struisvogelpolitiek en dat moet je dus niet willen. Ik zou zeggen aan de bak, bestaande werkwijze combineren met alternatieven en daarbij past het gezegde: ‘wie wil zoekt mogelijkheden, de ander argumenten’.

Een, nu op bescheiden schaal voorkomend alternatief, is samen te vatten als ‘scheiding van eigendom en exploitatie’. De stoppende agrarische ondernemer zegt het werk, telen van aardappelen of melken van de koeien, vaarwel en houdt de grond in eigendom, eventueel samen met de kinderen. Zo behoudt je het vermogen en voorkom je dat je moet rentenieren tegen marginale tarieven.

Een van de belangrijkste uitdagingen die daarbij komt kijken, is aan wie laat je de exploitatie over en hoe houd je daar een bepaalde controle over? Wij komen regelmatig tegen dat senior ondernemers worstelen met deze uitdaging. Ook nu zijn we op zoek naar een bedrijfsleider annex toekomstig overname kandidaat voor een groot akkerbouwbedrijf.

Aan wie laat je de exploitatie over en hoe houd je daar een bepaalde controle over?

Hij gaat de volledige operatie leiden, de eigenaar blijft na een inwerkperiode alleen nog als eigenaar in beeld. Hij krijgt de rol van eigenaar/bestuurder. Natuurlijk verdient een goede bedrijfsleider meer dan een loon. Vandaar dat, bij gebleken geschiktheid en ‘een klik’ met de eigenaar, gedeeltelijke en geleidelijke ingroei en overname mogelijk is. Stel dat jij dat bent of dat jij hem kent, wij horen dat graag.

We gaan het meemaken, dat overdragen naar anderen. Hetzij aan een nieuwe generatie, hetzij aan doorontwikkelde ondernemers. Het gaat anders dan afgelopen decennia het geval was. Het is enkel de vraag met welke snelheid zich dat ontwikkelt. Hoe dan ook, de leeftijd van de agrarische ondernemer stijgt en hierin zal ook de natuur zijn rol pakken oftewel we moeten wel. En net als altijd, wanneer iets te lang duurt, zal de wal het schip keren. Of dat nou de bedoeling is, lijkt me niet.

Stoppende boeren helpen een andere nieuwe ondernemer te worden in plaats van een rentenier tegen bodemtarief. Of moet ik zeggen grondtarief?

Peter Pals

Peter Pals is ondernemer bij Farmers Funding & Advies en groeide op op een boerderij. Vanuit zijn boerenhart heeft hij besloten een onderneming op te bouwen voor bedrijfskundige, financiële - en fiscale advisering van agrarisch ondernemers.
Reacties
5 reacties
Rentenier 16 Juli 2016
Dit is een reactie op dit artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/ondernemen/columns/column/10870679/Agrarische-grond-moet-je-niet-verkopen]Agrarische grond moet je niet verkopen[/url]
Wees ondernemer toch! Wanneer je het 3 dubbele ontvangt voor hij waard, kan je véél lucratiever zaken mee aanvangen .
Ieder geval is anders.
Landbouw grond kan wél fors zakken. Denemarken vergeten?
Als het crisis is, breed gedragen, dan wordt het van dat. We zijn er bijna aan toe. Het gratis geld politiek van Europa steekt daar nog een stokje voor.
Westbrabander 16 Juli 2016
Laat de erfgenamen er maar ruzie over maken.
Abonnee
mede rentenier 16 Juli 2016
Ben het eens met de eerste reactie. Moet je eens kijken wat je rendement van grond is,nog geen 1%, en als je het anders belegt kan het zo maar 10 keer zo veel zijn Angsthazen verkopen de grond niet, ondernemers wel. Je moet durven.
Abonnee
kees 17 Juli 2016
Ben het met eerste stelling eens.
Na een dure tijd kom weer een goedkopere tijd.( Waardedaling)
Het is puur de rente die de prijs hoog houd....
Nostradamus 17 Juli 2016
Iedereen kijkt in een glazen bol. De waarheid is dat je achteraf weet of je op de piek, in het dal of halverwege hebt verkocht. Zie maar eens goed rendement te halen met je geld. Daarnaast zijn de beleidsmakers druk doende, om het geld op te halen waar het zit. Het eigendomsrecht wordt steeds verder ingeperkt in onze afbrokkelende samenleving.
sjappie 17 Juli 2016
in 10 jaar grond verdubbeld is 9 % rendement per jaar zonder pacht opbrengsten van minimaal 1% is minimaal 10 % rendement per jaar, hoezo klopt 1e stelling, dat de grondprijs nu gaat dalen met 10 % dus naar de prijs van 2 jaar terug is niet zo gek. Inflatie is meer dan 3% dus waarde daling 10% is dan minder dan 7 %. rente blijft voorlopig laag en voor lange tijd laag, niet zomaar duur hooguit over 10 jaar duurder.
U kunt niet meer reageren.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Schrijf je in en ontvang elke dag het laatste nieuws in je inbox

Opinie Peter Pals

Boeren vraagt veel van boeren in turbulente tijd

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden