Politiek

Minister Piet Adema van LNV moet zich deze week bijna hebben gevoeld als een falende manager in een blockchain keten. Hij had moeten zorgen dat de laatste opdrachten vanuit de Europese Commissie zonder verdere afwijkingen werden doorvertaald naar de agrarische praktijk in Nederland, maar deed dat niet. Ketenfalen dus.

Wetenschappelijke studies die tot nu toe gedaan zijn, wijzen erop dat de Green Deal en Farm-to-Fork-strategie de voedselzekerheid in de wereld negatief gaan beïnvloeden. Roel Jongeneel van Wageningen Economic Research benadrukt dat het gaat om modelanalyses en er veel onzekerheden zijn, maar volgens hem geven ze wel een goede eerste verkenning.

Er dreigt 'een nieuwe stikstofcrisis waarbij de huidige in het niet valt'. Daarvoor waarschuwt Bert-Jan Ruissen, Europarlementslid namens de SGP. Hij heeft het daarbij over de Europese verordening natuurherstel die voortvloeit uit de biodiversiteitsstrategie en de Farm-to-Fork-strategie en die momenteel op het bordje van het Europees parlement ligt. 'We gaan een hete zomer tegemoet', voorspelt Ruissen.

De stikstofemoties liepen in de afgelopen week weer hoog op. Niet zozeer omdat er nieuwe politieke of bestuurlijke feiten werden gecreëerd, maar meer omdat iedereen zijn of haar positie nog weer eens duidelijk wilde maken. Unisono klinkt het nog lang niet.

Nederland moet het hele afbouwpakket voor de derogatie doorvoeren, dat in september 2022 is afgesproken, anders kan Nederland geen gebruik maken van de afbouwvoorwaarden.

Bij het overleg over een landbouwakkoord met landbouwminister Piet Adema wordt een verkeerde volgorde gehanteerd. Eerst wordt een aantal praktische doelen gesteld en als laatste wordt genoemd dat een begin moet worden gemaakt met het herstel van vertrouwen tussen landbouw en overheid. Dit is precies de verkeerde volgorde, aldus voorzitter Sieta van Keimpema van de DDB.

Het kabinet onderzoekt de mogelijkheid om een eerste recht van koop (voorkeursrecht) te vestigen op landbouwgrond. Mogelijk als onderdeel van een stikstofreductieplan, maar dit is niet geheel helder.

Zo'n 35 deelnemers mochten vrijdagmiddag aanschuiven voor het brede overleg over een landbouwakkoord. Zij lijken een soort controlegroep te zijn, om mee te nemen wat aan de hoofdtafel of een van de bijzettafeltjes wordt vergeten. Toch lijkt er door de overheid met de onderverdeling in hoofdtafel en subtafels ook een strategische beweging te zijn gemaakt, bewust of onbewust. In onze wekelijkse rubriek Stikstof Stemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.

De stichtingen Stikstofclaim (SSC) en NewMob hebben namens aangeslotenen beroep aangetekend tegen de wijziging van de vastgelegde natuurwaarden in 101 Natura 2000-gebieden in Nederland ten tijde van de aanwijzing.

Het overleg over een breed landbouwakkoord (dat eigenlijk een verkapt stikstofoverleg is), gaat de komende weken weer volop draaien. Minister Adema heeft in de afgelopen weken wel eens gezegd dat er niet per se vóór de Provinciale Statenverkiezingen overeenstemming nodig is, maar het zou het kabinet wel heel goed uitkomen. 

Materieel gezien gebeurt er al zo'n drie jaar lang vrij weinig rond het stikstofdossier, maar voor oplaaiende emoties en psychologische oorlogsvoering blijft de kwestie wel zorgen. Dus ook de kerstvrede moest er aan geloven voor degenen die zich met dit dossier bezig houden. Zo was er LTO-voorzitter Sjaak van der Tak, die in een interview in ledenblad Nieuwe Oogst aangaf dat hij al het gebakkelei met de overheid nu wel eens achter zich wilde laten. Dat verhoogde niet overal de stemming.

Het jaar zit er bijna op. De top-2000 vergezelt de laatste werkzaamheden, we worden bedolven met lijstjes en jaaroverzichten. Boerenprotesten en omgekeerde vlaggen zullen de oudejaarsconferences wel halen. Met dat in gedachten pakte ik 'Dit is mijn hof' van Chris de Stoop uit de boekenkast.

De kerstdagen zijn een goed moment voor overdenking en relativering. Ook als het gaat om de stikstofdiscussie. Op sociale media blijft zoiets lastig, want die kanalen hebben vaak een algoritme dat juist iets anders beoogt. Het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature deed deze week een aardige poging. Een groep van Amerikaanse, Britse en Chinese wetenschappers kwam namelijk met nieuw bewijs dat de vervuiling van de atmosfeer met broeikasgassen voor een veel groter deel door verbrandingsmotoren wordt veroorzaakt dan tot nu toe aangenomen en veel minder door de landbouw. Tijd om de gevolgen daarvan te overdenken.

Stichting Stikkstofclaim (SSC) sommeert minister Christianne van der Wal om het Aerius-vergunningenmodel buiten werking te stellen zolang niet hardgemaakt kan worden dat projecten door stikstofdepositie significante gevolgen hebben voor natuurgebieden. De stichting geeft de minister tot en met 31 december 2022 de tijd. Doet ze dat niet, dan spant SSC een kort geding aan.

Het kabinet zal Schiphol voorlopig niets in de weg leggen, als dat stikstofrechten wil opkopen van boerenbedrijven. Minister Piet Adema schrijft dat in een brief aan de Tweede Kamer. Hij komt daarmee terug op een uitspraak die hij eerder deze week deed in antwoord op vragen van Tweede Kamerlid Thom van Campen (VVD).