Politiek

Het overheidshandelen met betrekking tot de stikstofproblematiek laat een vreemde paradox zien: Hoe meer en zwaarder beleid de overheid inzet op het gebied van stikstof, des te verder weg de oplossing. Oorzaak is dat het overheidsbeleid overwegend reactief is – reagerend op tegenvallende gerechtelijke uitspraken - en Den Haag zich steeds verder ingraaft in een zelfgemaakte tunnel.

Door de sector werd uitgekeken naar de brief over de toekomst van de landbouw die vandaag wordt gepubliceerd. Maar wie daar iets van perspectief in hoopt te ontdekken, komt van een koude kermis thuis. 'Er is een verandering van aanpak vergeleken met van voor ze zomer', geeft premier Mark Rutte tijdens de wekelijkse persconferentie na de ministerraad aan. Niet het kabinet komt met het perspectief, maar landbouwminister Piet Adema gaat dat in het eerste kwartaal van komend jaar invullen met boeren,  natuurorganisaties, overheden en ketenpartijen in een Landbouwakkoord.

Veel goed nieuws had minister van landbouw Piet Adema de boeren niet te brengen, woensdag op een avond van Agractie in Zwartsluis, al was de sfeer open en bij tijden ontspannen. Adema beloofde zich in te zetten voor een goed verdienmodel met ondersteunende wetgeving en wil, zoals hij al eerder heeft gemeld, een landbouwakkoord voor meer rust op lange termijn.

Minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal heeft een nieuw offensief aangekondigd om piekbelasters uit te kopen. Ze wil hun bedrijven opkopen voor een prijs tot 120% van de marktwaarde en zo twee vliegen in één klap slaan: natuur ontlasten en stikstofruimte vrijmaken. Ze zou met de vrijkomende ruimte ook PAS-melders kunnen helpen.

Het is milieutechnisch een foute vergelijking, maar het stikstofdossier heeft alle kenmerken van een veenbrand. Soms slaan de vlammen naar buiten, zoals eind vorige week met de Overijsselse handhaving van PAS-melders. Boeren gaan de straat op, politici en andere betrokken spelers lopen een stapje harder en het vuur gaat weer ondergronds, maar wordt niet gedoofd.

De politiek is huiverig voor het inzetten van innovatie als het gaat om de oplossing van onder meer de stikstofproblematiek. Toch is er met behulp van innovatie heel veel mogelijk en tegen veel lagere kosten dan nu vaak wordt aangevoerd. Een voorgestelde reductie van de veestapel met de helft zou bijvoorbeeld beperkt kunnen blijven tot een kwart.

Een week vol tegenstrijdigheden was het op stikstofgebied. Zo was er in de Tweede Kamer het debat over het recente rapport van Johan Remkes, dat totaal niet in de geest van Remkes werd gevoerd. Ondertussen gaat de provincie handhaven bij een 50-tal agrarische PAS-melders en Interimmers. Ook op andere terreinen schuurde het.

Piet Adema, de minister van LNV, moet de invoering van bufferstroken langs waterlopen en de uitsluiting van derogatie op percelen in grondwaterbeschermingsgebieden opschorten. Dat vindt de Stichting Stikstofclaim.

Niet alleen de Stikstofwet moet grondig op de schop. Ook andere verstrekkende maatregelen zijn niet nodig om Nederland uit de stikstofcrisis te halen. Wel moet het kabinet gaan werken met een bandbreedte voor stikstofbelasting in plaats van met een starre rekenkundige parameter.

Aanstaande donderdag is het Remkes-dag in de Tweede Kamer. Dan debatteren de volksvertegenwoordigers over het advies van de Groninger politicus en over het kabinetstandpunt daarover. Een paar dagen later komt landbouwminister Piet Adema met zijn langverwachte brief, die vroeger de ‘perspectiefbrief’ werd genoemd.

BoerBurgerBeweging (BBB) zakt iets terug in de peiling die Maurice de Hond afgelopen zondag (23 oktober) heeft gepubliceerd. De partij van Caroline van der Plas (foto) komt uit op 12 zetels, een verlies van drie zetels ten opzichte van vorige week. JA21 met partijleider Joost Eerdmans is daarentegen bezig aan een opmars in deze peiling.

De lijst met piekbelasters, die het kabinet eerst zei niet te hebben, maar nu toch heeft vrijgegeven, is gebaseerd op oude data. Dit staat in de 'concept-analyse' zelf, die het kabinet heeft vrijgegeven. Daarmee is het stuk meer bedoeld om een idee te krijgen van het piekbelastersvraagstuk, dan om een precies overzicht te krijgen van waar welk bedrijf is gevestigd, zo wordt aangetekend. Een studie van onderzoekers Matt Briggs en Jaap Hanekamp geeft daarnaast aan dat de gehanteerde rekenmodellen van de overheid een veel te grote onzekerheid hebben voor gerichte uitkoop.

Ruim een week na het veelomvattende rapport 'Wat wel kan' van Johan Remkes is het kabinet gekomen met een 'omarming' daarvan. De eerste reacties vanuit boerenkring zijn wisselend en gezien alles wat is voorgevallen, misschien ook niet onverwacht. Daarbij komt dat de omarming behoorlijk vaag blijft. Het kabinet verbindt zich aan het rapport, maar laat zich tegelijk ook op nog vrijwel niets concreet vastpinnen

Het kabinet omarmt de denklijnen en aanbevelingen uit het rapport Remkes II. Dit betekent dat er gewerkt wordt aan een korte termijn aanpak voor vergunningverlening en een landbouwakkoord met richtinggevende afspraken over de toekomst van de landbouw. Voor de komende periode heeft het legaliseren van de PAS-meldingen prioriteit.

Er blijft maar weinig over van het inkomen van de akkerbouwer als het voorgenomen beleid onverkort wordt ingevoerd. Van een gemiddeld jaarinkomen van €46.333 voor de akkerbouwer blijft slechts €6.493 over, zo blijkt uit berekeningen van BO Akkerbouw.