Neem een partij van zeg 10 ton uien en haal deze over een optische sorteermachine. Elke ui maakt een zachte landing in een eigen cupje waarna deze 7 keer wordt gefotografeerd, gewogen, gemeten en gescand op inwendige eigenschappen. Via met softlinning en rubber beklede banden en minimale val tijdens het transport, wordt de ui in een van de maximaal 16 kisten en zakken afgevuld.
Als het aan Wouter van der Beek uit de Noordoostpolder ligt is dit de toekomst. Op dit moment wordt in zijn loods in Tollebeek hard gewerkt door machinefabrikant Elisam uit Italië en de cameratechnologen van Elipse uit België aan de bouw van de selectielijn zoals de ondernemer de machine het liefste noemt.
Terwijl de groenten- en fruitindustrie al zo’n 20 jaar gebruik maakt van optische sorteermachines, worden uien nog altijd vierkant gesorteerd. Niet eerder was iemand in staat een selectielijn voor uien te ontwikkelen die selecteert op maat, kleur, gewicht èn externe kwaliteit, maar binnenkort heeft Van der Beek de primeur. ‘In een seizoen met kwaliteitsproblemen zoals afgelopen jaar, is deze nauwkeurige manier van sorteren een uitkomst. Met traditioneel sorteren kan een prima uitziende ui van binnen toch rot zijn. Dat werd dit jaar maar weer eens duidelijk.’
De geavanceerde sorteerlijn verwerkt 22 ton uien per uur op 12 criteria. Dat doet hij met behulp van 32 (infrarood)cameraatjes die 60 uien per seconde fotograferen. Van der Beek: ‘Het vaststellen van model, kleur, maar vooral van inwendige kwaliteit opent nieuwe markten. De ui is de gangmaker van Nederlandse akkerbouw, maar dit jaar verliezen we veel markten. Onnodig, want de Fransen weten wel dikke prijzen bij de Duitsers los te peuteren. Die prachtige goudgele uien hebben wij ook; we moeten ze er alleen uit sorteren.’
Voor de bulk blijft een afzetmarkt, verzekert de uienverwerker. Maar ook dat kan volgens hem beter. ‘Sorteer bijvoorbeeld 5 procent van de onderkant van de kwaliteit eruit voor bijvoorbeeld de schillerijen, daarmee upgrade je de hele partij en verhoog je de prijs.’
De machine kan maximaal 16 producten uit 1 partij halen. ‘Voor iedere klasse is een bestemming èn iedere klant kan aangeven wat hij precies hebben wil’, beargumenteert Van der Beek waarom er geen extra tarraverliezen zijn, een veelgehoord kritiekpunt vanuit de sector. Daarnaast is het een enorme besparing op personeel, want leeshokjes zijn overbodig. Er loopt alleen nog een operator rond.
Uitgangspunt van de 40 meter lange sorteerlijn is productvriendelijkheid, maar de ondernemer trekt dat nog verder in de keten. ‘Wil Nederland een constante egale kwaliteit uien leveren, moet over de hele linie anders met het product worden omgegaan. Bekijk de behandeling van de ui met een appeloog. Dat begint al bij het telen. Minder tonnen, betere kwaliteit. De teler die 100 ton teelt, heeft een betere opbrengst dan zijn buurman die 70 ton teelt, maar die laatste wordt niet beloond voor de betere kwaliteit.
De optische sorteerwijze motiveert boeren meer op kwaliteit dan op kwantiteit te telen, omdat ze er voor worden beloond in plaats van er op worden afgerekend. De claims die verwerkers krijgen leiden tot verscherpte eisen, niet deze nieuwe manier van sorteren.’ Ook daar moet volgens hem een verbeteringslag worden gemaakt. Bewaring en export moeten eveneens zorgvuldiger.
Het is niet het eerste technologische hoogstandje in het bedrijf en zeker niet de laatste. De ontwikkeling gaat door, want Van der Beek wil uiteindelijk met selectie op kieming en single- of doublecenter de nummer 1 positie van exporterend Nederland terugwinnen.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
