Achtergrond Stikstof Stemming
Groen vliegen telt anders dan groen boeren
Wie vliegt wordt anders afgerekend dan wie boert. Dat werd deze week maar weer eens superduidelijk. Terwijl het kabinet op de valreep, vóórdat de nieuwe Eerste Kamer aantreedt, nog eenmaal alle registers opentrekt om de landbouw qua milieu in het hok te krijgen, mag de luchtvaart kennelijk niet te milieuvriendelijk worden. In onze wekelijkse rubriek Stikstof Stemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.
Een voorstel van minister voor Infrastructuur en Waterstaat Mark Harbers om vliegmaatschappijen in Nederland te verplichten tot 14% bijmenging van groene brandstof werd door Frans Timmermans en zijn collega's afgeschoten. 6% bijmenging is voorlopig de max, anders wordt de concurrentie in Europa verstoord, aldus de Europese Commissie.
Populair douceurtje
Het was een bijzonder en onthullend moment. Op milieugebied mogen lidstaten vrijwel altijd voorop lopen ten opzichte van het Europese peloton. Nederland kan in ieder geval ongehinderd strengere luchtkwaliteits- en andere normen vaststellen dan in de rest van Europa, maar als het gaat om de luchtvaart, gelden andere afwegingen. Terwijl voor de luchtvaart al tal van andere uitzonderingen gelden, zoals het niet meerekenen van verbrandingsemissies boven de 900 meter en accijnsvrijstellingen. Goedkoop vliegen is ook een populair douceurtje voor de doorsnee kiezer. Zelfs GroenLinks blijft daar vanaf, moppert MOB-voorman Johan Vollenbroek. Met boeren daarentegen heeft niet iedereen in onze moderne maatschappij veel te maken, of men denkt vaak dat het zo is.
One out, all out
Voor de emissies vanuit de landbouw blijven de alarmbellen van de overheid rinkelen. Deze week kwam de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur, voorgezeten door Jan Jaap de Graeff, weer met een alarmerend bericht over de Nederlandse waterkwaliteit. Nederland zou nooit aan de eisen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) kunnen voldoen. Misschien heeft de oud-directeur van Natuurmonumenten daar nog gelijk in ook, want deze richtlijn werkt volgens het 'one out, all out' principe – faal je op één punt, dan zak je voor alles. Het is een voorbeeld van bijna masochistische regelgeving, ontworpen door technocraten zonder veel gevoel voor redelijkheid. Bij de regelgeving voor nultoleranties en de Kritische Depositiewaarde (KDW) zie je dit ook terugkomen. Maar goed, het signaal van De Graeff en consorten is weer vooral een vingerwijzing naar de landbouw.
Advies Remkes omgedraaid
Ondertussen probeert minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal ervoor te zorgen dat de landbouw niet loskomt van de al genoemde KDW. Stikstofadviseur Johan Remkes ried vorig jaar aan om een alternatief te zoeken voor deze schijnbaar allesbepalende norm voor de stand van de natuur. Van der Wal ging aan de slag met het advies van Remkes en vroeg een viertal onderzoekers te beredeneren hoe de KDW toch onvervangbaar is. Met dat gegeven in de hand riep ze een werkgroep bij elkaar, om met het 'nieuwe' gezichtspunt in de hand verder te denken. Deze week was er een eerste bijeenkomst van deze werkgroep, met wel diverse landbouworganisaties en natuurlijk ook milieugroepen, maar gek genoeg ditmaal zonder LTO. Het verhaal gaat dat de LTO-voorzitter niet graag in dezelfde ruimte verkeert als de Haagse vertegenwoordiger van MOB/Vereniging Leefmilieu.
Nieuwe Omgevingswet
Boerenvertegenwoordigers dachten eerst rustig over het gesprek te kunnen aangaan, maar zagen zich overvallen door vrij ver uitgewerkte plannen om het bestaande vergunningsysteem voor de landbouw af te schaffen. Dit ten gunste van nieuwe regelgeving met emissieplafonds per gebied. Deze regelgeving zou moeten worden opgehangen aan de nieuwe Omgevingswet. Hier lijkt het laatste woord nog niet over gesproken. Zou dit plannetje werkelijkheid worden, dan is het kabinet meteen van een aantal hoofdpijndossiers af. De stikstofuitstoot kan nog verder en eenvoudiger worden teruggebracht. Ook lost de problematiek van de PAS-melders en de bedrijven met niet-werkende, maar wel erkende emissiearme stallen dan vanzelf op. Er gelden voortaan immers andere randvoorwaarden.
Klok en klepel bij stalfiasco
Veel media maken van het fiasco met de emissiearme stallen een innovatiefiasco. Dat is een reactie van de klok horen luiden, maar niet weten waar de klepel hangt. Innovatie kan wel degelijk iets oplossen, mits goed toegepast. Een voorbeeld is de Lely Sphere, een ander voorbeeld is een andere blik op voervertering en mestopvang. Daar gaat het ongepubliceerde rapport van Wageningen dan weer niet over.
Sectortafels mogen ook meekijken
Ondertussen stellen minister Piet Adema en zijn tafelheer Chris Kalden alles in het werk om de resterende landbouwpartijen (LTO, NAJK, Biohuis) zo ver te krijgen dat ze met tientallen andere niet-landbouwpartijen een breed akkoord tekenen. Alles is in gereedheid gebracht om op 15 mei te tekenen. Ter voorbereiding daarop oordeelde Kalden het raadzaam om ook de deelnemers aan de sectortafels even bij te praten. Veel zijn ze niet geraadpleegd in de voorbije tijd, want het gebeurde aan de hoofdtafel. Vlak voor het beoogde tekenmoment mogen ze zelfs de gedetailleerde afspraken lezen, schrijft een toegeeflijke Kalden.
Hoop LNV op 'redelijk' LTO
Of dit stemmingsverhogend werkt, is de vraag. Het ministerie van LNV hoopt er op dat het aarzelende LTO als 'redelijke middenpartij' en zelfs door LNV gesteunde groep (zoals vorige week viel te lezen in een WOO-stuk), uiteindelijk wel over de brug valt te halen.
De meeste agrarische organisaties zien het liefst dat het kabinet valt. Dan is ook de discussie over een Landbouwakkoord van de baan, in ieder geval een akkoord zoals nu wordt ingestoken. Het kabinet doet evenwel niets minder graag dan dat. Electoraal staan de deelnemers er immers beroerd voor.
Wel beginnen er zo langzamerhand zelfs barsten te verschijnen in het meest fanatieke blok van de coalitie. Het jonge partijlid Tobias den Hollander uit Alphen aan de Rijn wil het aanstaande partijcongres van D66 gebruiken om een flexibeler stikstofstandpunt aangenomen te krijgen. Hij voelt zich toenemend ongemakkelijk bij de 'bevroren principes' van mensen als Tjeerd de Groot. Het is hem te fundamentalistisch. Ook het bij voorbaat uitsluiten van BBB, JA21 en PVV door de provinciale lijsttrekkers zit veel D66'ers niet lekker.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
