Interview stikstof
UvA-onderzoek zet agro-afkapgrens op 300 meter
De stikstofdepositiemetingen door de Universiteit van Amsterdam (UvA) zijn nog maar amper twee dagen publiek en nu al hét stikstofnieuws van Nederland. Er is volop discussie en Tweede Kamerleden buitelen over elkaar heen met vragen aan het kabinet. Aan Lubbert van Dellen, secretaris van het Mesdagfonds (het fonds dat de aanzet gaf voor het onderzoek), de vraag wat de uitkomsten betekenen voor de praktijk.
Lees ook:
- Stikstofstudie UvA vaag in woord, helder in resultaat
- Stikstofemissie wijkt in de praktijk sterk af van model
"Uit de studie blijkt dat de emissies van een boerenbedrijf tot een afstand van 300 meter duidelijk zijn te traceren als afkomstig van dat bedrijf. Daarna overheerst de zogenoemde deken, waarin allerlei soorten emissies zijn vertegenwoordigd. Daarmee kun je concluderen dat het huidige piekbelastersbeleid niet klopt. Alleen bedrijven die minder dan 300 meter van een kwetsbaar natuurgebied liggen, kunnen nog worden aangemerkt als piekbelaster en nagenoeg alle blijven ze onder de kritische depositiewaarden voor natuurgebieden. Andere bedrijven stoten ook stikstof uit, maar hun bijdrage gaat op in de deken, waarin ook de emissies van niet-agro bedrijven, verkeer en huishoudens zitten."
Wat moet er dan anders?
"Wij vinden dat de stoppersregeling open moet voor alle agrarische bedrijven die zich willen laten uitkopen in plaats van alleen piekbelasters. Voor het overige vinden wij dat de landbouw wel iets moet doen aan het terugdringen van de emissies, want ruim 90% van de emissies gaat naar de deken en de landbouw levert echt wel een bijdrage aan de stikstofemissies, maar de aanpak daarvan moet dan net zo gaan als voor andere sectoren. Landbouw verdient dezelfde aanpak als de industrie om haar emissie en daarmee bijdrage aan de deken terug te brengen. Dat kan door anders te voeren, gebruik van toevoegmiddelen aan voer of mest en mest be-, en verwerken (Renure). Allemaal stappen om de organisch gebonden stikstof, die kan vervluchtigen, snel om te zetten tot goed voor plant opneembare mineraal gebonden stikstof die niet meer kan vervluchtigen. Zoiets betekent winst voor boer en milieu plus een forse besparing op energieverbruik."
Nu duidelijk is dat de emissies van individuele boerenbedrijven in horizontaal opzicht dichtbij huis blijven, zou je zeggen dat ook een streep moet door de PAS-melders problematiek. Tijd voor een generaal pardon?
"Ik denk wel dat we die problematiek voortaan heel anders kunnen bekijken, maar een generaal pardon zal vanwege allerlei regels en procedures niet zomaar lukken."
Eigenlijk zou je een beleidsrevolutie op het platteland mogen verwachten, want alle plannen die met stikstof te maken hebben, moeten worden herzien.
"Daar is aanleiding voor en daar wordt vanuit diverse kanten ook naar gekeken, maar het is nog te vroeg om daar nu veel over te zeggen.
Gaat het Mesdagfonds zelf nog verdere actie ondernemen, nu de conclusies van de UvA er liggen. Bijvoorbeeld naar de rechter stappen?
"Het Mesdagfonds reikt bewijsmateriaal aan dat beschikbaar is voor iedere jurist en dat gebruikt kan worden in juridische procedures. Dat is niet onbelangrijk. Te meer omdat beleid in Nederland in toenemende mate gemaakt wordt door de rechter."
De Nederlandse overheid heeft al in een vrij vroeg stadium kennis kunnen nemen van de uitkomsten van het onderzoek van de UvA, omdat ambtenaren bij in de klankbordgroep zaten. Ze heeft zich dus al kunnen voorbereiden. Wat zal de EU ervan vinden?
"Je kunt merken dat minister Van der Wal de laatste tijd al steeds genuanceerder werd. De Europese Commissie wil gewoon dat Nederland iets doet aan de natuurkwaliteit. Het mag (van Brussel) niet slechter gaan met de natuur. Ook wil Brussel, wat je er ook van mag denken, dat de omvang van de veestapel kleiner wordt en in balans komt met het landgebruik wat ten opzichte van 2021 een reductie van 15% tot 18% van de veestapel zou kunnen vergen. In denk wel dat Brussel het idee heeft dat we dicht bij de omvang zitten die men acceptabel vindt, immers de aantallen pluimvee, varkens en rundvee zijn allemaal kleiner geworden, maar we moeten nog wel een stapje zetten. Een vrijwillige stoppersregeling voor heel Nederland past daar goed in. "
Over de kabinetsportefeuille Natuur en Stikstof. Die is bijna geheel gericht geweest op de landbouw. Kun je met de kennis van nu niet stellen dat die overbodig is geweest?
"De portefeuille die echt ontbreekt, is die van veranderbeleid, waarbij de combinatie wordt gelegd tussen economie, wonen, industrie, verkeer en landbouw en daaruit voortvloeiend beleid dat wordt toegepast voor waterkwaliteit, luchtkwaliteit en natuur. Daarmee kan Nederland van het vergunningenslot komen, de woningmarkt vlot worden getrokken. Ook kunnen we belangrijke nieuwe stappen zetten op energiegebied – met de landbouw als deel van de oplossing, en kunnen we inspelen op nog komende klimaat- en natuurdoelen. We moeten dat schouder aan schouder doen. De overheid moet uit het hokjesdenken. Wanneer het afgelopen jaar rond het landbouwoverleg iets moest worden besproken, schoven gelijk vier of vijf andere bewindslieden aan, en bleek bijvoorbeeld rondom CO2 of energie dat een besparing die landbouw kon realiseren helaas al onterecht bij sector energie was ingerekend."
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
